Desgevraagd

Eén forse trekgans in de straalpijp en zelfs de meest onverschrokken jachtvlieger staat doodsangsten uit. Afgelopen maandag moest een KLM-toestel zelfs een noodlanding in Los Angeles maken, nadat een vogel een motoruitlaat uiteen deed spatten.

Een erkend probleem, beaamt prof.dr.ir. J.A. Mulder van Lucht & Ruimtevaart desgevraagd. ,,Vogelaanvaringen zijn één van de laatste gevarengebieden waar we nog geen greep op hebben”, stelt hij. ,,Vooral botsingen tijdens de start en landing zijn zeer gevaarlijk. Met name straalvliegtuigen hebben veel last van vogels. Hoe sneller het toestel gaat, hoe minder tijd de vogel heeft om uit te wijken. En reken erop dat een straalvliegtuig bij pakweg driehonderd kilometer per uur net loskomt.”

Een vliegtuigromp kan wel tegen een stootje: meer dan een deuk levert een ‘spookreiger’ niet op. Voor de moderne straalmotor kan een vogel echter funest zijn. ,,De turbine is vrij kwetsbaar. In de ontwerpeisen wordt daarom serieus rekening gehouden met vogels. Als er een schoepje afbreekt, ontstaat er een onbalans in de motor. Die plotselinge dynamische belasting moet natuurlijk goed worden opgevangen. De motorkappen zijn ook altijd van gewapend materiaal, zodat een brokstuk niet naar buiten kan treden.”

Kippen

Bij het beproeven van de vogelbestendigheid zijn overigens daadwerkelijk vogels betrokken, weet Mulder. ,,Er zijn testopstellingen waarbij met een kanon dode kippen in een draaiende motor worden geschoten. Ook cockpitkoepels worden zo op sterkte getest. De meeste moderne straalmotoren kunnen dus wel een vogeltje hebben.”

Maar tegen een vlucht regenwulpen is geen vliegtuigontwerper opgewassen. ,,In de luchtvaartindustrie ontwerpen we altijd redundant. Zo kan een tweemotorig toestel vrij probleemloos op één motor vliegen. Een zwerm spreeuwen kan echter meerdere motoren vernielen. Daarom is dit nog een grote onzekerheid bij het ontwerpen op veiligheid.”

Het voorkomen van botsingen heeft uiteraard de voorkeur. Luchthaven Schiphol heeft daarom een eigen dienst met professionele vogelverschrikkers, die de beestjes wegjagen met lichtkogels en lichtbeelden van roofvogels. Ook aan de TU wordt aan een oplossing gewerkt. ,,We zijn plannen aan het ontwikkelen om vogels vroegtijdig te detecteren met verfijnde radartechnieken. Daarmee moet de verkeersleiding de vluchtplannen dan kunnen bijstellen. Dat is iets waar de vliegers echt behoefte aan hebben.”

Vogelschade

Een KLM-Boeing liep deze week ernstige motorschade op na een botsing met een vogel.

Vliegtuigontwerpers hebben alle veiligheidsaspecten stevig in de vingers, maar één bron van ellende ontglipt ze nog steeds: de vogel. Eén forse trekgans in de straalpijp en zelfs de meest onverschrokken jachtvlieger staat doodsangsten uit. Afgelopen maandag moest een KLM-toestel zelfs een noodlanding in Los Angeles maken, nadat een vogel een motoruitlaat uiteen deed spatten.

Een erkend probleem, beaamt prof.dr.ir. J.A. Mulder van Lucht & Ruimtevaart desgevraagd. ,,Vogelaanvaringen zijn één van de laatste gevarengebieden waar we nog geen greep op hebben”, stelt hij. ,,Vooral botsingen tijdens de start en landing zijn zeer gevaarlijk. Met name straalvliegtuigen hebben veel last van vogels. Hoe sneller het toestel gaat, hoe minder tijd de vogel heeft om uit te wijken. En reken erop dat een straalvliegtuig bij pakweg driehonderd kilometer per uur net loskomt.”

Een vliegtuigromp kan wel tegen een stootje: meer dan een deuk levert een ‘spookreiger’ niet op. Voor de moderne straalmotor kan een vogel echter funest zijn. ,,De turbine is vrij kwetsbaar. In de ontwerpeisen wordt daarom serieus rekening gehouden met vogels. Als er een schoepje afbreekt, ontstaat er een onbalans in de motor. Die plotselinge dynamische belasting moet natuurlijk goed worden opgevangen. De motorkappen zijn ook altijd van gewapend materiaal, zodat een brokstuk niet naar buiten kan treden.”

Kippen

Bij het beproeven van de vogelbestendigheid zijn overigens daadwerkelijk vogels betrokken, weet Mulder. ,,Er zijn testopstellingen waarbij met een kanon dode kippen in een draaiende motor worden geschoten. Ook cockpitkoepels worden zo op sterkte getest. De meeste moderne straalmotoren kunnen dus wel een vogeltje hebben.”

Maar tegen een vlucht regenwulpen is geen vliegtuigontwerper opgewassen. ,,In de luchtvaartindustrie ontwerpen we altijd redundant. Zo kan een tweemotorig toestel vrij probleemloos op één motor vliegen. Een zwerm spreeuwen kan echter meerdere motoren vernielen. Daarom is dit nog een grote onzekerheid bij het ontwerpen op veiligheid.”

Het voorkomen van botsingen heeft uiteraard de voorkeur. Luchthaven Schiphol heeft daarom een eigen dienst met professionele vogelverschrikkers, die de beestjes wegjagen met lichtkogels en lichtbeelden van roofvogels. Ook aan de TU wordt aan een oplossing gewerkt. ,,We zijn plannen aan het ontwikkelen om vogels vroegtijdig te detecteren met verfijnde radartechnieken. Daarmee moet de verkeersleiding de vluchtplannen dan kunnen bijstellen. Dat is iets waar de vliegers echt behoefte aan hebben.”