Willie Wortel ontmoet Albert Einstein

Het is een grijze herfstdag in november. Het pand van YesDelft verraadt weinig van de bedrijvigheid binnen. De businesslounge midden in het gebouw, de plek waar gewoonlijk borrels worden gehouden en die een mooi uitzicht biedt op de broedplaats voor jonge ondernemers, is vandaag voor een paar uur veranderd in een opnamestudio. De cameraman, regisseur en interviewster die YesDelft heeft ingehuurd om de promotiefilmpjes voor de Delft entrepreneurial scientist awards te draaien, hebben een uur uitgetrokken voor iedere collega die vandaag zijn genomineerde mag aanprijzen.

Dat is met zo’n draaiende camera op je gericht nog best lastig. Want vertel maar eens in een paar Engelse volzinnen waarom iemand het verdient om de prijs voor de beste entrepreneurial scientist (twintigduizend euro) of beste entrepreneurial motivator (tienduizend euro) te winnen. Voor ieder van deze twee categorieën zijn er vier genomineerden. Tot en met 10 december kan gestemd worden op yesdelft.nl/vote. Op 11 december worden de winnaars bekend gemaakt.



Amerikaanse ondernemersgeest

Morteza Alavi heeft moeite om in een vloeiende zin zijn punt te maken. Eindeloos vaak, zo lijkt het, moet hij herhalen waarom ‘zijn’ kandidaat voor de entrepreneurial scientist award, dr. Bogdan Staszweski, moet winnen. Alavi, zittend op een kruk met alleen nog sokken aan zijn voeten vanwege de gevoelige geluidsopnameapparatuur, blijft er rustig onder.

Als de opnames klaar zijn, staat hij zichtbaar opgelucht en zichzelf verontschuldigend op. Nu hij weer losjes mag spreken, kost het minder moeite zijn verhaal te doen. “Bogdan wil met zijn wetenschappelijke kennis maatschappelijke behoeftes oplossen. Hij houdt van een uitdaging en dan bedenkt hij fantastische producten”, zegt hij, zoekend naar zijn schoenen. “De eerste mobieltjes waren heel groot en zwaar. Bogdan was één van de eersten die daar verandering in wilden brengen. Hij maakte veel kleinere en betere chips. Een derde van de mobiele telefoons werkt daar nog steeds op. Bogdan is beroemd, hij brengt een heel netwerk met zich mee. Dat maakt het gemakkelijker om onderzoeksopdrachten binnen te halen.”

Alavi beschrijft zijn promotor en partner in het chipbedrijf Ditiq als gemakkelijk in de omgang. “Ik kan altijd bij hem terecht. We zijn close en ik voel me bij hem op mijn gemak.” Staszewski weet volgens Alavi veel te bereiken met ogenschijnlijk simpele ideeën. De geboren Pool Staszewski, die de Amerikaanse nationaliteit heeft, werkte tot 2009 in het bedrijfsleven. Hij heeft 105 patenten op zijn naam. “Die Amerikaanse ondernemersgeest heeft hij meegenomen naar onze vakgroep. Het is motiverend te weten dat je ideeën het waard zijn om beschermd te worden.”



Cut the crap en to the point

Alavi was niet de eerste die op deze opnamedag voor de camera moest. Verschillende mannen gingen hem voor. Zoals Michel Boerrigter die prof.mr.dr.ir. Sicco Santema mocht aanprijzen voor de motivator award. Hij loopt later op de dag met een dienblad vol lunchspullen door de hal van YesDelft. Ondanks zijn haast wil hij Santema best even beschrijven. “Ik werk nu twee jaar met Sicco”, zegt hij terwijl hij het dienblad weg zet. Boerrigter werkt voor het bedrijf Calendar42, dat ‘dynamische agendatechnologie ontwikkelt voor een agenda die met je meeleeft’.

“Sicco is goed in de combinatie academische wereld en praktijk. Hij kan ideeën snel vertalen naar wat je moet doen en wie je moet spreken. Zo kun je impact creëren. Zijn kennis en expertise zijn heel belangrijk voor ons. Hij is een goede sparringpartner en hij weet hoe het is om ondernemer te zijn.”

Dat betekent dat Santema volgens Boerrigter weet wanneer er rust moet zijn om de zakelijke kant van het bedrijf aandacht te geven. “Inhoudelijk is hij veel waard. Bij hem is het cut the crap en to the point. Hij houdt ons, en anderen, op het rechte pad en opent deuren voor ons. Maar hij pusht ons niet zijn kant op.” Boerrigter pakt zijn dienblad op en snelt weg.



Voorbeeld voor promovendi

Even verderop in de hal zit het bedrijf Medishield van ir. Tim Horeman, de enige promovendus onder de genomineerden. Zijn partner en general manager Willem Nerkens, strak in het pak, springt op uit zijn stoel als hij hoort dat hij Horeman voor de tweede keer die dag mag aanprijzen. “Tim is de jongste genomineerde. Hij ontwikkelde niet alleen voor Medishield trainingssystemen voor chirurgen, maar ook een vochtdetectiesysteem voor luiers voor het bedrijf Salusion”, vertelt hij.

Horeman pleit in de woorden van Nerkens voor ‘het objectief meten van chirurgische skills bij keyhole-operaties in de buik’. Medishield levert trainingskisten waarmee chirurgen kunnen oefenen. “Belangrijk daarbij is niet alleen de sturing. Chirurgen kunnen ook voelen wat voor krachten ze moeten uitoefenen.” Daarnaast is Horeman voor Medishield bezig met het uitontwikkelen van isolatorsystemen, die dienst doen als entreepoorten in de buikholte. Ze zorgen ervoor dat er tijdens een operatie geen gas weglekt uit de buikholte.

Volgens Nerkens moet zijn partner de entrepreneurial scientist award winnen, omdat hij ‘zijn wetenschappelijk onderzoek direct probeert te linken aan de marktvraag’. “Daarnaast is hij in deeltijd aan het promoveren. Hij heeft een passie voor het vinden van technische oplossingen voor praktische problemen. Ik vind dat hij een voorbeeld is voor andere promovendi, omdat hij laat zien dat promoveren en ondernemen samen kunnen gaan.”



Divers en inspirerend

Terug naar de businesslounge, waar de camera gericht is op Roel Meeuws, die vertelt over prof.dr.ir. Koen Bertels. Meeuws’ aanvankelijke zenuwen blijken onterecht als hij eenmaal aan het woord is. “Koen was de begeleider van mijn masterthesis en mijn promotieonderzoek. Hij is mijn mentor én mijn baas bij Bluebee Technologies.” Bluebee maakt hardware platformen voor Big Data.

“Waarom hij het verdient de motivator award te winnen? Hij is ondernemer op meerdere niveaus. Hij stelt altijd de vraag hoe we een idee kunnen gebruiken in de praktijk. Hij is de drijvende kracht achter ons bedrijf, maar hij heeft meer bedrijven. Waar andere professors dénken over ondernemen, daar doet Koen het gewoon. Hij kan goed uitleggen wat een ondernemer is.” Bertels geeft al jaren het vak high tech startups.

Meeuws moet diep nadenken als de interviewster van YesDelft hem vraagt wat Bertels’ visie is. Geduldig wacht zij af terwijl Meeuws in zijn hoofd zijn antwoord formuleert. “Koen wil de maatschappij vooruit helpen en motiveert anderen op een natuurlijke manier om te ondernemen. Hij is heel divers en dat is inspirerend. Hij heeft connecties met meerdere Europese bedrijven. En is diverse projecten begonnen in Afrika.”

Na afloop van het interview vertelt Meeuws dat Bertels met Bluebee een bedrijf heeft neergezet waarbinnen jonge geleerden hun ideeën kwijt kunnen. “Daarbij komt dat hij je niet het gevoel geeft boven je te staan. Hij bouwt op je zelfstandigheid. Hij is flexibel: je kunt hem altijd bereiken en hij is niet bang voor veranderingen.”



Hofnar van 3mE

Het laatste interview van de dag in de businesslounge van YesDelft wordt het meest gesmeerde. Richard Holleman loopt binnen met in zijn tas het stuur van een auto. “Ik dacht: misschien kunnen we hier wat mee”, zegt hij glimlachend. Even later blijkt het inderdaad te werken. Het shot moet een paar keer over, maar Holleman lijkt niettemin op een volleerd presentator als hij met stuur in de hand zijn genomineerde voor de motivator award dr.ir. Wim Thijs aanprijst. Holleman noemt Thijs de ‘hofnar van 3mE’ (de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen, red.), ‘iedereen kent hem’. “Hij begint waar andere mensen stoppen.

Als het moeilijk wordt om iets te bereiken, dan zegt hij dat bijna niets onmogelijk is. Hij kan dingen voor elkaar krijgen.”

Holleman kan dat laatste illustreren met het verhaal van zijn eigen bedrijf Carice, dat lichtgewicht auto’s ontwikkelt. “Ik had een idee voor een nieuwe sportauto, maar overal ving ik bot. Wim was meteen enthousiast. Het is heel belangrijk iemand te vinden die in je gelooft als je een bedrijf wilt beginnen. Wim regelde een plek voor me in de DreamHall – waarvan hij één van de oprichters is – en bracht me in contact met de juiste mensen, zodat ik kon afstuderen op het chassis van die auto. Door Wim leren veel studenten hoe zij echt iets kunnen bereiken en hun dromen kunnen verwezenlijken.”



Vinger op de zere plek

Intespring, een ontwerp- en adviesbureau op het gebied van bewegingstechniek en veermechanismen huist op de bovenste etage van YesDelft. Eén van de oprichters, Rogier Barents, was die dag één van de eersten om voor de YesDelft-camera te verschijnen. Nu zit hij in vergadering, maar de volgende dag schetst hij door de telefoon een goed beeld van ‘zijn’ genomineerde voor de motivator award dr.ir. Just Herder.

“Die titel is hem op het lijf geschreven”, steekt Barents van wal. “Een stel studenten bedenkt iets leuks. Horen zij van een docent die leidend is op zijn vakgebied dat hun idee goed is, dan is dat wat ze nodig hebben om verder te gaan. Dat gebeurde mij en mijn partners en dat gebeurde bij andere studenten die bedrijven hebben opgericht. Just weet de pareltjes eruit te pikken.”

Herder heeft de jonge ondernemers nooit verteld hoe zij hun bedrijf moesten leiden, vertelt Barents. “Dat laat hij aan ons over. Maar iedere keer als we een volgende stap maken, zorgt hij voor een win-win voor zowel Intespring als de TU. Hij heeft ons breed uitgedragen in zijn netwerk.”

Herder is in de ogen van Barents ‘open, eerlijk, toegankelijk, zeer gedreven, een expert, kritisch en in staat om de vinger op de zere plek te leggen’. “Tijdens de zes jaar dat we bestaan, hebben we iedere week contact met hem gehad, voor feedback op technisch-inhoudelijk uitdagingen. In die een-tweetjes met hem wordt vaak de kiem gelegd voor latere ideeën.”



Verder dan het wetenschappelijke tijdschrift

Mark van Loosdrecht zit in de auto als hij zijn telefoon opneemt om wat vragen te beantwoorden over zijn collega prof.dr. Geert-Jan Witkamp, die door weer een andere collega is voorgedragen voor entrepreneurial scientist award.

Van Loosdrecht vertelt dat Witkamp niet alleen ‘uitstekende wetenschap’ bedrijft, maar dat hij daarbij steeds oog houdt voor de toepassingen daarvan. “Hij heeft een nieuwe technologie geïntroduceerd die chemische processen economischer en minder milieubelastend maakt. Denk aan het verven van kleding. Het was zijn idee dat niet op waterbasis, maar op basis van CO2 te gaan doen. Geert-Jan is creatief en breed georiënteerd.”

Als persoon is Witkamp volgens zijn collega een ‘ontzettend vriendelijke en slimme persoon met een brede interesse. Hij is betrokken bij meerdere bedrijven, maar blijft zelf het onderzoek doen.”

Witkamp heeft volgens zijn voordracht twintig patenten op zijn naam staan. Uit de bedrijven die uit zijn onderzoek zijn voortgekomen, blijkt de brede interesse die Van Loosdrecht beschrijft. Eén spin-off houdt zich bezig met de verkoop van de door

Witkamp uitgevonden technologie voor eutectisch vriezen, een energiesparende zuivering door bevriezing van industriële oplossingen. Een ander bedrijf zit in het koelen van atleten na de wedstrijd en weer een andere met het verven van textiel op CO2-basis.

Volgens Van Loosdrecht is Witkamp zeer gedreven. “En niet alleen in het schrijven van goede publicaties. Nee, hij gaat verder dan het wetenschappelijke tijdschrift.”



Voeten in de modder

‘De beste combinatie tussen Willie Wortel en Albert Einstein’. Wat moet Rolf Hut nog meer zeggen over prof.dr.ir. Nick van de Giesen, genomineerde voor de entrepreneurial scientist award? Door de telefoon somt hij op waar Van de Giesen aan werkt: “Nick handelt over de hele breedte van de wetenschap en moedigt anderen aan dat ook te doen. Hij praat mee op regionaal niveau, in de digitale Delta, een platform waarop de hele keten van waterbeheer gebruik kan maken van dezelfde informatie. Hij was vertegenwoordiger voor het thema water binnen het topsectorenbeleid. Hij is op Europees niveau actief om met andere universiteiten en bedrijven de waterhuishouding in steden te verbeteren, hij is medeschrijver van het IPCC-rapport over climate change. Maar op vrijdagmiddag staat hij rustig een sensor in elkaar te solderen. Met je voeten in de modder, zo is Nick.”

Hut zit samen met Van de Giesen in het start-up-bedrijf Disdrometrisc, dat een nieuw type regenmeter ontwikkelt. “Die meter werkt op basis van het geluid dat regen maakt als het valt. Die kost een fractie van de huidige regenmeter. Het basisidee is van Nick en het was in eerste instantie alleen bedoeld voor Afrika. De regenmeters moesten onderdeel worden van weerstations voor de Afrikaanse markt, die geïntegreerd konden worden in het scholingssysteem. Gedurende het traject kregen we zoveel positieve reacties dat we het nu ook voor de Europese markt ontwikkelen.”

Hut vindt dat het voor het winnen van de entrepreneurial scientist award niet genoeg om alleen een start up te hebben. “Nick is over de hele breedte actief: landelijk, Europees en op de wereldmarkt.”

Stemmen kan tot 10 december op yesdelft.nl/vote