Twee weken geleden stond in deze rubriek de vraag: “Waarom rijst melk als hij kookt?” Derdejaars Margot deed ons uit de doeken hoe dit komt door de bij het kookpunt gevormde ‘enorme’ moleculen, die in beweging meer ruimte innemen dan hun bouwstenen (eiwitten) los van elkaar – in beweging.
Delen
Misschien komt het doordat vorige week de laatste twee woordjes waren weggelaten. Bart Vermolen, derdejaars promovendus bij technische natuurwetenschappen, gelooft er nu in ieder geval helemaal niks van: “Er komen toch geen nieuwe atomen bij? Hoe kunnen deze nieuwe moleculen dan meer ruimte innemen dan de oorspronkelijke? En bovendien: er staat dat het een onomkeerbaar proces is. Hoe kan het dan dat de melk na het koken weer het oude volume aanneemt, als grote moleculen meer ruimte innemen?”
Misschien had Margots uitleg meer nadruk moeten leggen op dat woordje beweging. Bij het kookpunt bewegen moleculen immers veel sterker dan bij lagere temperaturen. Neemt een enorm molecuul in die situatie niet meer ruimte in dan een aantal kleinere moleculen?
Vermolen geeft zelf voorzichtig een eigen verklaring, die hij aannemelijker vindt: “Ik vermoed dat het ontstane gas bij het koken van melk meer moeite heeft het oppervlak te bereiken dan bijvoorbeeld bij het koken van water. Het ontstaan van gas in de melk gaat dan sneller dan dat het gas kan ontsnappen, met als gevolg dat de melk rijst. Op het moment dat het fornuis uitgedraaid wordt zal er geen gas meer ontstaan maar wel gas uit de vloeistof ontsnappen en dus zal het niveau weer dalen”.
Nog niet alle reacties over de melk zijn de revue gepasseerd. Dit onderwerp zal volgende week dan ook worden vervolgd. Intussen is echter Margots eigen vraag van vorige week nog niet beantwoord. Deze vraag is gebaseerd op haar eigen theorie, waarbij de eiwitten de sleutel zijn tot het snelle rijzen van de melk: “Waarom rijst room niet, als je het bijvoorbeeld in een warme saus gebruikt? Het is immers ook van melk gemaakt, en dus van eiwitten?” In de context van Vermolens theorie kan een soortgelijke vraag worden gesteld: “Waarom rijst melk wel bij koken, terwijl substanties met een grotere viscositeit . zoals roomsaus . dit niet doen? Je zou immers verwachten dat de ontstane gasbelletjes de oppervlakte nog moeilijker bereiken?” (IK)
Reacties of nieuwe vragen kun je wekelijks vóór maandag 16.00 uur mailen naar: waarom_daarom@yahoo.com. Maximaal vijftig woorden, en vergeet niet je naam, studie en studiejaar te vermelden
Twee weken geleden stond in deze rubriek de vraag: “Waarom rijst melk als hij kookt?” Derdejaars Margot deed ons uit de doeken hoe dit komt door de bij het kookpunt gevormde ‘enorme’ moleculen, die in beweging meer ruimte innemen dan hun bouwstenen (eiwitten) los van elkaar – in beweging. Misschien komt het doordat vorige week de laatste twee woordjes waren weggelaten. Bart Vermolen, derdejaars promovendus bij technische natuurwetenschappen, gelooft er nu in ieder geval helemaal niks van: “Er komen toch geen nieuwe atomen bij? Hoe kunnen deze nieuwe moleculen dan meer ruimte innemen dan de oorspronkelijke? En bovendien: er staat dat het een onomkeerbaar proces is. Hoe kan het dan dat de melk na het koken weer het oude volume aanneemt, als grote moleculen meer ruimte innemen?”
Misschien had Margots uitleg meer nadruk moeten leggen op dat woordje beweging. Bij het kookpunt bewegen moleculen immers veel sterker dan bij lagere temperaturen. Neemt een enorm molecuul in die situatie niet meer ruimte in dan een aantal kleinere moleculen?
Vermolen geeft zelf voorzichtig een eigen verklaring, die hij aannemelijker vindt: “Ik vermoed dat het ontstane gas bij het koken van melk meer moeite heeft het oppervlak te bereiken dan bijvoorbeeld bij het koken van water. Het ontstaan van gas in de melk gaat dan sneller dan dat het gas kan ontsnappen, met als gevolg dat de melk rijst. Op het moment dat het fornuis uitgedraaid wordt zal er geen gas meer ontstaan maar wel gas uit de vloeistof ontsnappen en dus zal het niveau weer dalen”.
Nog niet alle reacties over de melk zijn de revue gepasseerd. Dit onderwerp zal volgende week dan ook worden vervolgd. Intussen is echter Margots eigen vraag van vorige week nog niet beantwoord. Deze vraag is gebaseerd op haar eigen theorie, waarbij de eiwitten de sleutel zijn tot het snelle rijzen van de melk: “Waarom rijst room niet, als je het bijvoorbeeld in een warme saus gebruikt? Het is immers ook van melk gemaakt, en dus van eiwitten?” In de context van Vermolens theorie kan een soortgelijke vraag worden gesteld: “Waarom rijst melk wel bij koken, terwijl substanties met een grotere viscositeit . zoals roomsaus . dit niet doen? Je zou immers verwachten dat de ontstane gasbelletjes de oppervlakte nog moeilijker bereiken?” (IK)
Reacties of nieuwe vragen kun je wekelijks vóór maandag 16.00 uur mailen naar: waarom_daarom@yahoo.com. Maximaal vijftig woorden, en vergeet niet je naam, studie en studiejaar te vermelden
Comments are closed.