Wetenschap

Van zwerfafval naar stoer design

Het computerprogramma ‘Toverstaf’ van IO’er Niels Gutter moet voorkomen dat zorgvuldig ontworpen verpakkingen in de goot belanden. Hij won daarvoor vorige week de afstudeerprijs van het Nederlands Verpakkingscentrum.

Een treinperron vol ingetrapte kauwgomresten en een parkeerplaats bezaaid met verschoten snoeppapiertjes. Een doorn in het oog van industrieel ontwerper Niels Gutter (29). Hij ging daarom voor zijn afstuderen de strijd aan met zwerfafval.

Tot nu toe werd altijd geprobeerd om prullenbakken groter, mooier en opvallender te maken, terwijl ontwerpers van de verpakkingen vrijuit gingen. Maar Gutter denkt dat die zeker ook hun steentje kunnen bijdragen. Een snoeppapiertje dat vooral gebruikt wordt door verveelde hangjongeren komt volgens hem namelijk eerder op de grond terecht dan een hip waterflesje.

Hij ontwikkelde een computerprogramma voor verpakkingsontwerpers, ‘Toverstaf’, dat moet voorkomen dat hun product straks in de goot belandt. Gutter: “Verpakkingontwerpers moeten eerst vaststellen in welke situatie hun product gebruikt zal worden en wat de doelgroep is. Dat is bepalend voor de ontwerpstrategie.”

De ontwerper moet daarom in zijn computerprogramma eerst kiezen of de gebruiker haast heeft, een rustmoment heeft, of juist verveeld is. Of de gebruiker van nature een net persoon of misschien stoer wil doen. En of de gebruiker in een groep of alleen is. Uit het gekozen profiel volgt dan een zwerfafvalsituatie. Een stoer persoon die zich verveelt in een groep, bevindt zich bijvoorbeeld in het ‘openlijk weggooien’-scenario. ‘Zij vinden het juist weggooien van afval suf en oubollig’, zegt de profielbeschrijving. Een lastige doelgroep voor het tegengaan van zwerfafval.

Uit elk scenario volgt een aantal van de in totaal vijftien beschikbare richtlijnen. Een voor de hand liggende tip, maar veel voorkomende fout, gaat over loskomende sluitingen. “Juist dat ene hoekje dat je van de verpakking aftrekt, of het plasticje van een rietje, belandt snel op de grond”, zegt Gutter. “Maar een ontwerper kan de verpakking ook zo maken dat die niet helemaal open kan scheuren, en het hoekje er dus nog net aan blijft zitten. Of dat je het rietje uit het plastic kunt halen, zonder dat je dat eerst los moet trekken van het drinkpakje.”

Voor elke richtlijn geeft het programma uitleg met een aantal goede en foute voorbeelden en een aantal nieuwe door Gutter bedachte oplossingen. Het frisdrankblikje komt naar voren als een goed voorbeeld voor de richtlijn over de loskomende sluiting, omdat je tegenwoordig niet meer dat scherpe metalen lipje hoeft los te trekken.

Bij een andere richtlijn is het blikje juist weer een slecht voorbeeld. Omdat het blikje na gebruik blijft druppelen, zullen gebruikers het niet snel in hun tas bewaren tot ze een prullenbak tegenkomen. Een andere richtlijn is dus om de verpakking hersluitbaar te maken en te zorgen dat die na gebruik compact en schoon is op te bergen.

Voor de verveelde hanggroepjongeren zijn belangrijke tips om een tweede functie aan de verpakking te geven of te zorgen dat ze met de verpakking gezien willen worden. Gutter: “De exclusieve designwaterflesjes van Evian gooien ze niet zomaar weg, want die zijn hip – ook goed voor de verkoop.” Gutter bedacht zo ook een snoepverpakking aan een key cord voor om je nek, of in de vorm van een armband of sleutelhanger.

Meerwaarde aan een verpakking kan volgens Gutter ook voorkomen dat er nonchalant mee wordt omgegaan. Een oplossing is een religieuze afbeelding erop. “Jezus zal door gelovigen niet snel op de grond worden gegooid”, verwacht hij.

Diverse verpakkingsbedrijven hebben al belangstelling getoond voor Gutters ‘Toverstaf’. Samen met de Stichting Nederland Schoon en SVM-Pact, dat ervoor zorgt dat de verpakkingsindustrie milieuafspraken nakomt en zijn huidige werkgever Corus, onderzoekt hij nu de mogelijkheden om ‘Toverstaf’ op de markt te brengen.

img:wetenschap1_37_38.bmp

Zorg ervoor dat de verpakking meer is dan een omhulsel, bijvoorbeeld met religieuze afbeeldingen.

img:wetenschap2_37_38.bmp

Ontwerp de verpakking zo, dat men tijdens gebruik de handen al zo veel mogelijk vrij heeft, zodat de behoefte om van de lege verpakking af te komen minder is. Gutter denkt bijvoorbeeld aan een sleutelhangerverpakking of een kledingclip.

Een treinperron vol ingetrapte kauwgomresten en een parkeerplaats bezaaid met verschoten snoeppapiertjes. Een doorn in het oog van industrieel ontwerper Niels Gutter (29). Hij ging daarom voor zijn afstuderen de strijd aan met zwerfafval.

Tot nu toe werd altijd geprobeerd om prullenbakken groter, mooier en opvallender te maken, terwijl ontwerpers van de verpakkingen vrijuit gingen. Maar Gutter denkt dat die zeker ook hun steentje kunnen bijdragen. Een snoeppapiertje dat vooral gebruikt wordt door verveelde hangjongeren komt volgens hem namelijk eerder op de grond terecht dan een hip waterflesje.

Hij ontwikkelde een computerprogramma voor verpakkingsontwerpers, ‘Toverstaf’, dat moet voorkomen dat hun product straks in de goot belandt. Gutter: “Verpakkingontwerpers moeten eerst vaststellen in welke situatie hun product gebruikt zal worden en wat de doelgroep is. Dat is bepalend voor de ontwerpstrategie.”

De ontwerper moet daarom in zijn computerprogramma eerst kiezen of de gebruiker haast heeft, een rustmoment heeft, of juist verveeld is. Of de gebruiker van nature een net persoon of misschien stoer wil doen. En of de gebruiker in een groep of alleen is. Uit het gekozen profiel volgt dan een zwerfafvalsituatie. Een stoer persoon die zich verveelt in een groep, bevindt zich bijvoorbeeld in het ‘openlijk weggooien’-scenario. ‘Zij vinden het juist weggooien van afval suf en oubollig’, zegt de profielbeschrijving. Een lastige doelgroep voor het tegengaan van zwerfafval.

Uit elk scenario volgt een aantal van de in totaal vijftien beschikbare richtlijnen. Een voor de hand liggende tip, maar veel voorkomende fout, gaat over loskomende sluitingen. “Juist dat ene hoekje dat je van de verpakking aftrekt, of het plasticje van een rietje, belandt snel op de grond”, zegt Gutter. “Maar een ontwerper kan de verpakking ook zo maken dat die niet helemaal open kan scheuren, en het hoekje er dus nog net aan blijft zitten. Of dat je het rietje uit het plastic kunt halen, zonder dat je dat eerst los moet trekken van het drinkpakje.”

Voor elke richtlijn geeft het programma uitleg met een aantal goede en foute voorbeelden en een aantal nieuwe door Gutter bedachte oplossingen. Het frisdrankblikje komt naar voren als een goed voorbeeld voor de richtlijn over de loskomende sluiting, omdat je tegenwoordig niet meer dat scherpe metalen lipje hoeft los te trekken.

Bij een andere richtlijn is het blikje juist weer een slecht voorbeeld. Omdat het blikje na gebruik blijft druppelen, zullen gebruikers het niet snel in hun tas bewaren tot ze een prullenbak tegenkomen. Een andere richtlijn is dus om de verpakking hersluitbaar te maken en te zorgen dat die na gebruik compact en schoon is op te bergen.

Voor de verveelde hanggroepjongeren zijn belangrijke tips om een tweede functie aan de verpakking te geven of te zorgen dat ze met de verpakking gezien willen worden. Gutter: “De exclusieve designwaterflesjes van Evian gooien ze niet zomaar weg, want die zijn hip – ook goed voor de verkoop.” Gutter bedacht zo ook een snoepverpakking aan een key cord voor om je nek, of in de vorm van een armband of sleutelhanger.

Meerwaarde aan een verpakking kan volgens Gutter ook voorkomen dat er nonchalant mee wordt omgegaan. Een oplossing is een religieuze afbeelding erop. “Jezus zal door gelovigen niet snel op de grond worden gegooid”, verwacht hij.

Diverse verpakkingsbedrijven hebben al belangstelling getoond voor Gutters ‘Toverstaf’. Samen met de Stichting Nederland Schoon en SVM-Pact, dat ervoor zorgt dat de verpakkingsindustrie milieuafspraken nakomt en zijn huidige werkgever Corus, onderzoekt hij nu de mogelijkheden om ‘Toverstaf’ op de markt te brengen.

img:wetenschap1_37_38.bmp

Zorg ervoor dat de verpakking meer is dan een omhulsel, bijvoorbeeld met religieuze afbeeldingen.

img:wetenschap2_37_38.bmp

Ontwerp de verpakking zo, dat men tijdens gebruik de handen al zo veel mogelijk vrij heeft, zodat de behoefte om van de lege verpakking af te komen minder is. Gutter denkt bijvoorbeeld aan een sleutelhangerverpakking of een kledingclip.

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.