Uitbraak bof onder studenten

Delft lijkt de bron van de bofuitbraak. Sinds de jaarwisseling zijn daar zo’n zestig besmettingen geconstateerd. “In werkelijkheid zijn het er meer, want niet bij iedereen die besmet is treden ziekteverschijnselen op”, zegt Kioe Bing Yap, arts bij de afdeling infectieziekten van de GGD Zuid-Holland West.

Vanuit Delft is de ziekte overgewaaid naar Leiden. Tussen die steden vindt veel uitwisseling plaats via studentenverenigingen. In Leiden zijn rond de veertig besmettingen met de bof geteld. Er zijn aanwijzingen dat het virus inmiddels ook onder de studentenpopulatie in Groningen en Amsterdam heeft toegeslagen. Maar volgens de GGD staat dat nog niet vast.

Opmerkelijk is dat de ziekte ook voorkomt onder studenten die zijn ingeënt tegen de bof. Naar de oorzaak wordt nog onderzoek gedaan. Mogelijk neemt de bescherming van het vaccin waarmee de meeste jongeren rond hun negende zijn ingeënt na tien jaar af.

Daarnaast speelt waarschijnlijk een rol dat studenten op verenigingen en in studentenhuizen veel op elkaars lip zitten, waardoor het virus sneller wordt overgedragen. Besmetting vindt plaats via neus en keelholte, door bijvoorbeeld hoesten, niezen, praten, zoenen en handcontact.

De meeste bofpatiënten hebben weinig last van de ziekte. Ze zijn een paar dagen ziek en krijgen opgezette speekselklieren en koorts. Bij mannen komt ook ontsteking van een of beide zaadballen voor. Dat kan in hoogst zeldzame gevallen leiden tot onvruchtbaarheid. Nog zeldzamer is ontsteking van de eierstokken bij vrouwen, met een minieme kans op onvruchtbaarheid.

Hij schuwt wat dramatiek niet, want het ergste is hem bespaard gebleven. De Klerk is drie jaar geleden gestopt. “Overheden moeten dwingen, zorgen voor een netwerk van dwingende regels”, hervat hij serieus. Tegenover hem zit op deze vrijdag de 12de juni een gehoor van studenten, medewerkers en het college van bestuur.

De oud-president (73) debatteert over technologische hulp aan ontwikkelingslanden op het gebied van duurzaamheid. Vier vragenstellers van Osiris, Students In Free Enterprise (SIFE) en Students 4 Sustainability (S4S) leggen hun probleem aan hem voor. De Klerk geeft niet alleen klip en klaar antwoord. Hij toont zich ook een krachtig inspirator, bruggenbouwer en ontwikkelaar, ook al laat hij zich een keer ontvallen dat hij ‘slechts een oud-regeringsleider is met hoogstens wat moreel gezag’.

Met zijn voorbeeld over het roken beantwoordt de ex-president de vraag hoe overheden kunnen bijdragen aan het kweken van bewustwording dat kunststofafval een probleem is en dat het dringend nodig is dat probleem via recycling en westerse technologie aan te pakken.

Regels dus, maar niet alleen vanuit de regering. “Ook via lokale bestuurders, leiders van gemeenschappen, want de bewustwording moet komen bij iedereen die afval maakt en wegwerkt. En schakel bedrijven in en ngo’s om regeringen bij de les te krijgen en te houden, want regeringen hebben het vaak druk met allerlei andere urgente zaken.“

De Klerk heeft nog een raad: “Zamel net als hier in de Westerse wereld afval gescheiden in, óók wat nu nog niet is te recyclen. Dan slingert het in elk geval niet meer rond.” Hij toont zich optimistisch.”Mensen zijn zich al van allerlei zaken bewust. Kijk hoe er in veel samenlevingen wordt omgegaan met etnische verschillen”, zegt hij kijkend naar zijn eigen land.

De oud-president biedt ook een mogelijke eye-opener: plastic is misschien wel een probleem in ontwikkelingslanden en het (gescheiden) inzamelen is daar extra moeilijk, maar het neerhalen van bomen en het niet terugplanten van jonge bomen leek hem een groter probleem.

Bij vragen van de initiatiefnemers voor een centraal op te laden lampje en een duurzaam werkend te houden couveuse roffelt De Klerk op één trom: organiseer de introductie goed en overtuig zo de belangrijke partijen.

Het oplaadbare lampje, een initiatief van Sife Delft, moet letterlijk en figuurlijk zorgen voor meer lichturen in Yele, een arm dorp in Sierra Leone. Schoolkinderen kunnen dan makkelijker huiswerk maken en zich beter ontwikkelen. Volgens Sife zijn in Sierra Leone zo 3 miljoen mensen te helpen en 10.000 banen te creëren.

Dus, stelt De Klerk, moet je de regering overtuigen. Zet een pilot op en bewijs dat een dorp erop vooruit gaat. “Dan is een regering bereid om budget vrij te maken voor een bredere toepassing van de techniek die jullie willen introduceren.”

Met zijn antwoord op de vraag van S4S hoe je couveuses succesvol kunt introduceren en op langere termijn in werking kunt houden, geeft De Klerk de mensen van Sife nóg een wijze raad mee: coordinatie en organisatie. “Voorkom dumping en zorg voor een keten van leveren, trainen en gebruiken. Uit die keten kan dan ook het gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid groeien. Daarnaast moeten de hoofden van de leiders overtuigd zijn van je oplossing en moeten zaken als financien en communicatie structureel goed geregeld zijn.”

Bij vragen van S4S hoe introductie van zonnecellen voor elektriciteit ondanks corruptie een succes kan worden en of hij persoonlijk privé-initiatieven om bedrijfjes op te zetten wil promoten, toont de voormalige president dat ook hij soms met bijna lege handen staat.

“Corruptie is wijdverbreid is Afrika. Mijn foundation probeert leiders, regeerders en bestuurders discreet ervan te overtuigen dat het zonder corruptie kan en moet. Maar”, tekent De Klerk even krachtig aan, “wie zich laat corrumperen wordt even schuldig.”

“Overal is corruptie, niet alleen in Afrika”, stelt hij, vervolgens fijntjes verwijzend naar de perikelen in het Britse parlement en de strapatsen van de Italiaanse leider Silvio Berlusconi. En veel Westerse landen hebben of hadden boter op het hoofd. “Daar kunnen of konden steekpenningen worden afgetrokken van de belastbare winst.”

Wat betreft zijn invloed bij het hoogstpersoonlijk promoten van privéondernemingen stelt De Klerk enigszins weemoedig vast dat hij als oud-president ‘geen directe invloed’ kan uitoefenen. “Ik heb geen bestuurlijke macht meer, hoogstens kan ik wat morele druk uitoefenen.”

Donderdag 18 juni verschijnt in Delta een interview met Frederik de Klerk.