Te deskundig

Om de veiligheid van Schiphol extra goed in de gaten te houden en te verbeteren werd een onafhankelijk adviesorgaan in werking gesteld: de VACS. Minister Peijs (Verkeer en Waterstaat) besloot deze week tot opheffing van de VACS. Terecht?

“Nee, absoluut niet”, zegt commissielid prof.dr. Andrew Hale desgevraagd. “Na 11 september 2001 is de behoefte aan veiligheid op luchthavens nog groter geworden. We worden opgeheven omdat de minister vindt dat we te weinig onderwerpen hebben om over te adviseren. Het is vreemd dat ze dat voor ons concludeert! Daarnaast schreef de minister in een brief dat ze met de opheffing van de VACS het algemene beleid volgt van het kabinet, om minder adviesorganen en raden in stand te houden. Ook dat argument is niet steekhoudend. Het lijkt erop dat ze niet specifiek hebben gekeken naar het nut en de noodzaak van de VACS.” Wat voor de VACS in de plaats komt is nog onduidelijk.

In dezelfde week als de opheffing van de VACS had het kabinet de handen vol aan een andere onafhankelijke commissie, die voor de Schipholbrand. De regering verzette zich openlijk tegen de conclusies van de commissie Van Vollenhoven en ministers Dekker en Donner stapten op. Is het kabinet daardoor tot de conclusie gekomen dat onafhankelijke adviesorganen veel te lastig zijn? Hale: “Ik denk dat dat inderdaad een reden kan zijn.”

De VACS was al een aantal keren ‘lastig’. Bijvoorbeeld met haar advies over de beursgang van Schiphol, een paradepaardje van minister Zalm (Financiën). “Wij hebben het worst case scenario bekeken van de beursgang”, zegt Hale. “Als meer dan 50 procent van de aandelen van de luchthaven in andere, publieke handen zou komen, zou dat het veiligheidsbeleid zeer negatief kunnen beïnvloeden. Want aandeelhouders hebben een kortetermijnblik en willen zoveel mogelijk winst behalen. Dat zit de veiligheid vaak in de weg.”

Volgens Hale was dit standpunt ‘niet populair’ bij Schiphol en het kabinet. “Misschien heeft het kabinet deze kans wel aangegrepen om ons te straffen.”

In 2002 stapte prof.dr.ir. Guus Berkhout van Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek op als voorzitter van de geluidscommissie na een reeks tegenwerkingen vanuit het ministerie van verkeer en waterstaat. “We zijn té deskundig en daar houden ze niet van”, zei hij tegen de Volkskrant. Hale ziet overeenkomsten. “Twee keer vindt een onafhankelijke commissie iets anders dan de overheid. En als een onafhankelijke commissie met verschillende leden twee keer ruzie krijgt met het kabinet, dan lijkt het, volgens mij, dat de overheid aan de verliezende hand is.” (RV)

Nadat de eerste, grote schok na de Bijlmerramp voorbij was, was één ding duidelijk. Dit mocht nooit weer gebeuren. Om de veiligheid van Schiphol extra goed in de gaten te houden en te verbeteren werd een onafhankelijk adviesorgaan in werking gesteld: de VACS. Minister Peijs (Verkeer en Waterstaat) besloot deze week tot opheffing van de VACS. Terecht?

“Nee, absoluut niet”, zegt commissielid prof.dr. Andrew Hale desgevraagd. “Na 11 september 2001 is de behoefte aan veiligheid op luchthavens nog groter geworden. We worden opgeheven omdat de minister vindt dat we te weinig onderwerpen hebben om over te adviseren. Het is vreemd dat ze dat voor ons concludeert! Daarnaast schreef de minister in een brief dat ze met de opheffing van de VACS het algemene beleid volgt van het kabinet, om minder adviesorganen en raden in stand te houden. Ook dat argument is niet steekhoudend. Het lijkt erop dat ze niet specifiek hebben gekeken naar het nut en de noodzaak van de VACS.” Wat voor de VACS in de plaats komt is nog onduidelijk.

In dezelfde week als de opheffing van de VACS had het kabinet de handen vol aan een andere onafhankelijke commissie, die voor de Schipholbrand. De regering verzette zich openlijk tegen de conclusies van de commissie Van Vollenhoven en ministers Dekker en Donner stapten op. Is het kabinet daardoor tot de conclusie gekomen dat onafhankelijke adviesorganen veel te lastig zijn? Hale: “Ik denk dat dat inderdaad een reden kan zijn.”

De VACS was al een aantal keren ‘lastig’. Bijvoorbeeld met haar advies over de beursgang van Schiphol, een paradepaardje van minister Zalm (Financiën). “Wij hebben het worst case scenario bekeken van de beursgang”, zegt Hale. “Als meer dan 50 procent van de aandelen van de luchthaven in andere, publieke handen zou komen, zou dat het veiligheidsbeleid zeer negatief kunnen beïnvloeden. Want aandeelhouders hebben een kortetermijnblik en willen zoveel mogelijk winst behalen. Dat zit de veiligheid vaak in de weg.”

Volgens Hale was dit standpunt ‘niet populair’ bij Schiphol en het kabinet. “Misschien heeft het kabinet deze kans wel aangegrepen om ons te straffen.”

In 2002 stapte prof.dr.ir. Guus Berkhout van Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek op als voorzitter van de geluidscommissie na een reeks tegenwerkingen vanuit het ministerie van verkeer en waterstaat. “We zijn té deskundig en daar houden ze niet van”, zei hij tegen de Volkskrant. Hale ziet overeenkomsten. “Twee keer vindt een onafhankelijke commissie iets anders dan de overheid. En als een onafhankelijke commissie met verschillende leden twee keer ruzie krijgt met het kabinet, dan lijkt het, volgens mij, dat de overheid aan de verliezende hand is.” (RV)