Studies met dna van vervolgde Oeigoeren teruggetrokken

Dat meldt journalistiek onderzoeksplatform Follow the Money. Een van de auteurs is Delta-redacteur Annebelle de Bruijn, die eerder onderzoek deed naar de connecties tussen de TU Delft en het Chinese leger. De Oeigoeren zijn een vervolgde moslim-minderheid in China. Ze verrichten dwangarbeid en worden volgens Amnesty in heropvoedingskampen opgesloten. 

De Chinese onderzoeker Fan Liu was co-auteur van beide studies en werkt sinds 2013 als universitair docent bij het Erasmus MC. Zijn collega Ziyi Xiong, die aan één van de omstreden onderzoeken meewerkte, kwam pas na publicatie in dienst bij het Erasmus MC.

Er waren onderzoekers betrokken die voor de Chinese politie werken

De teruggetrokken artikelen gaan over ‘fenotypering’: het vaststellen van iemands uiterlijke kenmerken op basis van een dna-spoor. De methode wordt ook in Nederland gebruikt om misdaden op te lossen. Bij de teruggetrokken studies waren onderzoekers betrokken die voor de Chinese politie werken.

Niet overtuigd
In 2019 plaatsten twee wetenschappelijke tijdschriften ( Human Genetics en de International Journal of Legal Medicine) al een note of concern bij de artikelen nadat The New York Times vraagtekens plaatste bij het onderzoek. De redacties vroegen de auteurs om bewijs te leveren dat de Oeigoeren toestemming hadden gegeven voor het gebruik van de dna-stalen. Maar de aangeleverde documenten konden de redacties niet overtuigen, waarop de artikelen onlangs allebei zijn teruggetrokken.

De onderzoekers zijn het niet eens met de beslissing en stellen dat beide studies waren goedgekeurd door de ethische commissie van het Instituut voor Forensische Wetenschappen in China.

Vertrouwen
Het Erasmus MC blijft achter de onderzoekers staan. Het laat weten dat het niet betrokken is geweest bij het onderzoek van Fan Liu in China en dat het daarom geen informatie heeft over de gebruikte datasets. Het bestuur vertrouwt erop “dat andere (internationale) onderzoeksinstellingen zich houden aan algemene normen van wetenschappelijke integriteit”.

‘In principe zijn de feiten nu niet veranderd’

Als er nieuwe feiten boven tafel komen, zal het medisch centrum indien nodig “passende maatregelen treffen”, stelt het EMC net als in 2019. Maar in principe zijn de feiten nu niet veranderd, zegt een woordvoerder desgevraagd. “De terugtrekking ligt bij de journals.”

Het ontbreken van bewijs voor het geven van toestemming is volgens haar geen bewijs dat er inderdaad geen toestemming is gegeven voor het gebruik van dna.

HOP, Josefine van Enk

Benieuwd naar ons onderzoek naar de banden tussen de TU Delft en het Chinese leger? Hieronder vind je de artikelenreeks die we in maart 2021 na maanden onderzoek publiceerden:

• De Zonen: over hoe de TU Delft het Chinese leger onbedoeld helpt. 
• De militairen: over Chinese militaire wetenschappers die in Delft kennis komen opdoen voor het Volksbevrijdingsleger.
• De weegschaal: drie wetenschappers van de TU Delft vertellen welke afwegingen zij maken in hun samenwerking met Chinese vakgenoten.
• De geschiedenis: over hoe de kijk op samenwerken met China de afgelopen jaren is veranderd.
• Onze journalistieke verantwoording: het hoe en waarom van ons China-onderzoek.