‘Studenten moeten de taal van het bedrijfsleven leren spreken’

/p>

Figuur 1 Van Engelshoven: ,,Het woord ethiek zou in de vocabulaire van elke ingenieur moeten voorkomen”

Wie in veel van de ons omringende landen het beroep van ingenieur wil uitoefenen, moet lid zijn van een beroepsvereniging. In Nederland hoeft dat niet. Toch zitten er voordelen aan een lidmaatschap, vindt de president van het KIvI, ir. J.M.H. van Engelshoven. Hij noemt er één: ,,De KIvI-ingenieurs vormen een groot reservoir van kennis en ‘ingangen’ op bestuurlijk en politiek terrein. Dat kan voordelig zijn als je bijvoorbeeld juridische hulp nodig hebt, of snel ‘aan de bak’ wilt bij een bedrijf. Het KIvI is een soort huis voor gelijkgestemde ingenieurs.”

Naast een kennisreservoir leveren de 21 duizend leden het KIvI een budget van jaarlijks bijna vijf miljoen gulden. Daarvan worden het blad De Ingenieur uitgegeven, belangen behartigd, salarisonderzoeken gedaan en symposia en lezingen georganiseerd door de 33 onderafdelingen.

,,We betrekken geen geld uit het bedrijfsleven”, zegt de president. ,,Dat kun je jammer vinden, maar daardoor kunnen we zeggen wat we willen. Niet dat we dat vaak doen, overigens. Toen we eens stelling namen inzake kernenergie, kregen we ongenadig op onze flikker van de achterban.” Van macht wil hij dan ook niet spreken. Hij toont zijn lege handen. De rol van het KIvI ligt meer in het initiëren van onpartijdige discussies.

Praktijk

Zoals die over de vijfjarige opleiding voor technische studies. Daarin heeft het KIvI met succes zijn standpunten verdedigd. Toch kan volgens Van Engelshoven de technische kennis best overgedragen worden in vier jaar. ,,Het gaat niet om nog méér technische kennis.” Hij meent dat het extra jaar door studenten besteed moet worden om de taal van het bedrijfsleven te leren spreken. ,,Je kunt tegenwoordig niet meer overleven als je niet kunt communiceren. En je moet inzicht hebben in bedrijfsmatige aspecten; de horizon van de toekomstige ingenieur moet worden verbreed.”

Hoewel de kwaliteit van de opleidingen aan de TU’s goed is, ziet Van Engelshoven nog steeds mogelijkheden voor verbetering. De universiteiten mogen wat hem betreft best wel wat minder ‘sexy’. Dus wat minder pronken met onderzoek, en meer aandacht voor onderwijs. Nogmaals benadrukt hij dat opleidingen op de praktijk toegesneden moeten zijn.

De nieuwe tempobeurs wordt dan ook met argwaan bekeken. Van Engelshoven is bang dat de toenemende werkdruk voor studententen koste zal gaan van belangrijke ‘randactiviteiten’. Het bedrijfsleven heeft geen behoefte aan mensen die iets hebben móeten doen, maar afgestudeerde technici die hun vak uit liefde hebben gekozen. En op de praktijk zijn voorbereid. Studenten zouden naar zijn mening tijd moeten hebben om eens als arbeider te gaan werken. Kijken op de werkvloer hoe er met hun product gewerkt wordt. Techniek levert een belangrijke bijdrage aan de huidige welvaart. Ingenieurs moeten daarom luisteren naar de wensen van de consument.

Want de maatschappij is erg achterdochtig als het om techniek gaat. Techniek betekent voor de gewone man nog altijd snelwegen, files, horizonvervuiling en schade aan het milieu. Onterecht? Van Engelshoven: ,,In zekere zin wel. Kijk, een olieraffinaderij vind ik erg mooi. Het wordt pas lelijk als de uitstoot van het kreng te groot wordt. De technologie gaat de fout in als ze de belangen van de buren niet behartigt. En opmerkingen dat milieuvriendelijke technieken duur zijn, vind ik onzin. Het wordt pas echt duur als je niet goed hebt nagedacht en achteraf je installatie moet aanpassen.”

Huilen

Ethiek heeft de volle aandacht van het KIvI. Van Engelshoven ziet in de huidige maatschappij te veel schandalen de kop opsteken. Gezagsdragers en beheerders van grote industrieën laten te gemakkelijk het eigenbelang overheersen. ,,Vraag jezelf bij alles wat je doet eens af: als dit in de openbaarheid komt, kan ik er dan om lachen of om huilen? Elke leidinggevende heeft verantwoordelijkheid tegenover zijn ondergeschikten. Ik pleit niet voor een beroepscode, maar het woord ethiek zou in de vocabulaire van elke ingenieur moeten voorkomen.”

Toch heeft Van Engelshoven vertrouwen in de nieuwe generatie ingenieurs: ,,De jongeren hebben nu veel minder tijd voor zichzelf. Ze moeten snel afstuderen en daarna werken ze zich het leplazarus. Er wordt nu veel harder gewerkt dan vroeger.”

En blijkbaar zijn ze ook kritischer, want bijna vijftig procent van de studenten haakt binnen vijf jaar weer af als lid van het KIvI. Daarom wordt er tijdens de 149e diës in Delft een ‘daalderactie’ gestart: één jaar lid voor anderhalve gulden. Want het KIvI moet de student ‘meer waar voor zijn geld’ bieden.