Sneller zagen

r. Jenny Dankelman (mens-machinesystemen)

Tussenstand:Nog twee maanden te gaan

,,Ik ben als medisch biologe uit Leiden op de vakgroep mens-machinesystemen aangetrokken om te kijken hoe schouderoperaties sneller kunnen. Het blijkt namelijk dat chirurgen veel dure operatietijd verknoeien met wachten. Ik wilde graag ontdekken waar dit aan ligt en hoe die wachttijd omlaag kan. Daarvoor filmde ik veertig schouderoperaties, vijftien ellebogen en twaalf knieën in acht ziekenhuizen door het land. De chirurg kreeg tijdens de operatie een camera op zijn hoofd en twee langs de operatietafel. Ik woonde zelf de operatie live bij.

Uit de beelden bleek dat de chirurg wel twintig procent van de operatietijd wachtte. Ik moet nu aanbevelingen geven hoe ze die wachttijd omlaag kunnen brengen. Dit doe ik met de Human Factors-methode, die is ontwikkeld voor het veiliger maken van vliegtuigen en kerncentrales. Hiermee kun je menselijke gebreken bij het bedienen van techniek in kaart brengen, en beoordelen waar de techniek kan worden aangepast om menselijke fouten te minimaliseren.

Uit mijn onderzoek blijkt dat chirurgen te voorzichtig zijn met zagen. Bij het aanbrengen van een prothese moet namelijk altijd een stuk bot verwijderd worden. Ze durven niet te zagen omdat ze slecht zicht hebben. Het bestaande instrumentarium moet dus worden aangepast. Je zou daarbij kunnen denken aan een zaag die om een hoek kan zagen achter het schouderblad. Daar moet dan ook een cameraatje bij waarmee je om een hoek kunt kijken. Daar is iemand anders in de vakgroep mee bezig

Een andere oplossing waarmee onze vakgroep bezig is, is een goed nagemaakt schoudergewricht in de computer. Zo kunnen chirurgen op de computer een operatie oefenen op een virtuele schouder zonder dat de patiënt meteen doodgaat.

De komende maanden ben ik bezig met computergeassisteerde knieoperaties. Bij deze nieuwe techniek heeft de arts voor het plaatsen van de zaag hulp van een soort gps-systeem. Hiermee zaagt de arts preciezer, maar de operatie duurt nog langer omdat eerst allemaal sensoren geplaatst moeten worden op het bot. Mijn laatste onderzoeksvraag is hoe je dat kunt versnellen. Wat ik daarop bedenk, zou ik niet kunnen vertellen maar gelukkig heb ik daar nog een paar maanden voor. (RZ)

Naam:Joanne Minekus (29)

Nationaliteit:Nederlandse

Onderwerp:het verbeteren van schouder- en knieoperaties

Promotor:prof.dr. Jenny Dankelman (mens-machinesystemen)

Tussenstand:Nog twee maanden te gaan

,,Ik ben als medisch biologe uit Leiden op de vakgroep mens-machinesystemen aangetrokken om te kijken hoe schouderoperaties sneller kunnen. Het blijkt namelijk dat chirurgen veel dure operatietijd verknoeien met wachten. Ik wilde graag ontdekken waar dit aan ligt en hoe die wachttijd omlaag kan. Daarvoor filmde ik veertig schouderoperaties, vijftien ellebogen en twaalf knieën in acht ziekenhuizen door het land. De chirurg kreeg tijdens de operatie een camera op zijn hoofd en twee langs de operatietafel. Ik woonde zelf de operatie live bij.

Uit de beelden bleek dat de chirurg wel twintig procent van de operatietijd wachtte. Ik moet nu aanbevelingen geven hoe ze die wachttijd omlaag kunnen brengen. Dit doe ik met de Human Factors-methode, die is ontwikkeld voor het veiliger maken van vliegtuigen en kerncentrales. Hiermee kun je menselijke gebreken bij het bedienen van techniek in kaart brengen, en beoordelen waar de techniek kan worden aangepast om menselijke fouten te minimaliseren.

Uit mijn onderzoek blijkt dat chirurgen te voorzichtig zijn met zagen. Bij het aanbrengen van een prothese moet namelijk altijd een stuk bot verwijderd worden. Ze durven niet te zagen omdat ze slecht zicht hebben. Het bestaande instrumentarium moet dus worden aangepast. Je zou daarbij kunnen denken aan een zaag die om een hoek kan zagen achter het schouderblad. Daar moet dan ook een cameraatje bij waarmee je om een hoek kunt kijken. Daar is iemand anders in de vakgroep mee bezig

Een andere oplossing waarmee onze vakgroep bezig is, is een goed nagemaakt schoudergewricht in de computer. Zo kunnen chirurgen op de computer een operatie oefenen op een virtuele schouder zonder dat de patiënt meteen doodgaat.

De komende maanden ben ik bezig met computergeassisteerde knieoperaties. Bij deze nieuwe techniek heeft de arts voor het plaatsen van de zaag hulp van een soort gps-systeem. Hiermee zaagt de arts preciezer, maar de operatie duurt nog langer omdat eerst allemaal sensoren geplaatst moeten worden op het bot. Mijn laatste onderzoeksvraag is hoe je dat kunt versnellen. Wat ik daarop bedenk, zou ik niet kunnen vertellen maar gelukkig heb ik daar nog een paar maanden voor. (RZ)