Wetenschap

Snelle-jongensmentaliteit wint het van standaardnorm

Internet is weliswaar snel tot stand gekomen, en gebruiksvriendelijk bovendien. Dat neemt niet weg dat de beveiliging bijvoorbeeld beroerd is geregeld.

Dat heeft allemaal te maken met de afspraken over de standaardnormen, zo blijkt uit het promotie-onderzoek van Tineke Egyedi.

Frankrijk wil dat er internationale regelgeving komt voor het wereldomspannende informatiesysteem Internet. De Franse minister voor informatietechnologie zal zijn Europese collega’s voorstellen doen voor een internationale wetgeving. Dit naar aanleiding van het boek ‘Le Grand Secret’, waarin onthuld werd dat de onlangs overleden Franse president Mitterand al geruime tijd aan kanker leed. Het boek was al snel verboden, maar op Internet wel te lezen.

Nu gaat het in deze affaire slechts om relatief onschuldige informatie waarvan openbaarmaking bepaalde groepen niet welgevallig is. Andere, meer omstreden zaken als (kinder)porno en fascisme op Internet maken echter duidelijk dat het nieuwe communicatiesysteem op het ogenblik nog een groot juridisch en moreel vacuüm vormt.

Datzelfde geldt voor het technisch niveau van de normalisatie. ,,Het is een enorm karwei om algemeen geaccepteerde normen te ontwikkelen voor een complexe dienst als netwerkcommunicatie”, stelt sociaal psycholoog dr. Tineke Egyedi. Deze week promoveerde zij op normalisatieprocessen bij de ontwikkeling van telematicadiensten aan de faculteit Wijsbegeerte en Technische Maatschappijwetenschappen.

Je hoeft geen ingenieur te zijn om te snappen dat bouten en moeren moeten worden gestandaardiseerd om de uitwisselbaarheid te vergroten. Het is evenmin verbazend dat containers dezelfde afmetingen en aangrijppunten hebben, zodat kraandrijvers de zeeschepen in de internationale havens met dezelfde apparatuur kunnen laden en lossen. Hoewel minder goed voor te stellen, geldt hetzelfde voor internationale netwerkcommunicatie.

,,De aanbieders van de communicatiesystemen moeten bijvoorbeeld overeenstemming bereiken over de manier waarop het systeem registreert of een bericht via e-mail is aangekomen”, aldus Egyedi. Een ander punt behelst het toekennen van een prioriteit aan e-mailberichten, net zoals de PTT onderscheid maakt tussen normale post en expressepost.
Stekkers

Waartoe de software op basaal niveau in staat moet zijn, is uiteraard een internationale aangelegenheid. Elk land heeft zijn eigen tradities en voorkeuren, en overleg daarover vergt tijd. Zo is het ondanks jarenlang normaliseren aan het hardware-front nog steeds niet gelukt om exact dezelfde soort stekker en stopcontact van de grond te krijgen. Wie zelfs met het meest eenvoudige notebook op stap gaat in het buitenland, moet een hele serie kabeltjes, adapters en verloopstekkers meezeulen.


Figuur 1 Egyedi: ,,Banken zullen hun transacties nooit via het huidige Internet verrichten”

Egyedi onderscheidt in haar proefschrift verschillende manieren waarop de normalisatie kan verlopen. De normalisatie-instituten op nationaal (NNI in Delft), Europees (CEN) en internationaal (ISO) niveau leveren uiteraard een flinke bijdrage aan de formele normalisatie. Egyedi wijst echter ook op het bestaan van wat zij noemt ‘de facto-normalisatie’. ,,Deze normen worden bepaald door de markt”, verklaart ze. ,,Zo legde op audio-visueel gebied het Video 2000-systeem het af tegen VHS, omdat VHS niet alleen als eerste op de markt was, maar bovendien snel grote hoeveelheden filmbanden op de markt bracht. Het feit dat Video 2000 bijvoorbeeld geen pornobanden uitbracht, wordt door sommigen gezien als een verklaring voor het niet doorbreken van het systeem. Dit terwijl het systeem zelf eigenlijk beter was gestandaardiseerd.”

Zo zijn er meer systemen die niet vanwege de kwaliteit van het systeem, maar louter door economische factoren slechts een bescheiden rol spelen. Word Perfect is marktleider op het gebied van tekstverwerking, Intel is ’s werelds grootste chipsbakker en recentelijk groeide ook Windows van Microsoft uit tot een hype, maar de vraag is of een dominante positie op de markt ook betekent dat er betere normen aan ten grondslag liggen, aldus Egyedi.

Hetzelfde geldt voor het fenomeen Internet, een belangrijk onderzoekspunt in Egyedi’s studie. ,,Het begon in de zeventiger jaren als een project van het Amerikaanse ministerie van Defensie om meerdere netwerken aan elkaar te koppelen. Daar is de Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP)-architectuur uit voortgekomen. Dat systeem werd vervolgens ook gebruikt door universiteiten om elektronisch te kunnen communiceren.”
Raamwerk

Naast Internet hadden ook individuele fabrikanten als IBM, DEC en Honeywell een eigen netwerk-architectuur. ,,Doordat elk systeem anders werkt, kreeg je problemen wanneer mensen elkaar een elektronisch bericht toestuurden”, vertelt Egyedi. ,,Dit probleem is opgepakt door de formele normalisatie-instituten ISO en ITU (International Telecommunication Union). Dat leidde tot een raamwerk van basisnormalisatie van Open Systems Interconnection (OSI).”

Om de deplorabele positie van de Europese computerindustrie ten opzichte van Japan en de VS te verbeteren, werd het OSI-concept omarmd door de Europese Commissie. Alle lidstaten moesten met OSI aan de slag. Helaas. De normalisatie had zoveel tijd in beslag genomen, dat de hele wereld al aan het Internetten was geslagen, ook ‘Brussel’ zelf.

Dat neemt niet weg dat OSI volgens Egyedi een weloverwogen, op concensus gebaseerd systeem is. De formele gang van zaken kende echter een belangrijk nadeel ten opzichte van de ‘snelle jongens’-mentaliteit van Internet. Illustratief daarvoor is de manier waarop de adressen van e-mail worden beschreven. Internet volstaat eenvoudig met het adres ‘neljansen@tud.nl’, terwijl met OSI een ingewikkeld protocol moet worden afgewerkt: C=nl, ADMD=400NET, O=tud, OU=WTM, S=jansen en G=nel, om precies te zijn.

,,Internet is veel publieksvriendelijker”, geeft Egyedi toe.Daar staat volgens haar tegenover dat de OSI-protocollen de beveiliging beter hebben geregeld. ,,Banken zullen hun transacties nooit via het huidige Internet verrichten.” Volgens haar is de kennis van normalisatie te fragmentarisch. ,,Dat zie je ook in het onderzoek. Tot nog toe is er een overvloed aan economisch onderzoek op deelaspecten. De politieke en sociale context zijn verwaarloosd. Dergelijke samenhang heb ik in mijn proefschrift wel trachten aan te brengen.”

René Didde

Internet is weliswaar snel tot stand gekomen, en gebruiksvriendelijk bovendien. Dat neemt niet weg dat de beveiliging bijvoorbeeld beroerd is geregeld. Dat heeft allemaal te maken met de afspraken over de standaardnormen, zo blijkt uit het promotie-onderzoek van Tineke Egyedi.

Frankrijk wil dat er internationale regelgeving komt voor het wereldomspannende informatiesysteem Internet. De Franse minister voor informatietechnologie zal zijn Europese collega’s voorstellen doen voor een internationale wetgeving. Dit naar aanleiding van het boek ‘Le Grand Secret’, waarin onthuld werd dat de onlangs overleden Franse president Mitterand al geruime tijd aan kanker leed. Het boek was al snel verboden, maar op Internet wel te lezen.

Nu gaat het in deze affaire slechts om relatief onschuldige informatie waarvan openbaarmaking bepaalde groepen niet welgevallig is. Andere, meer omstreden zaken als (kinder)porno en fascisme op Internet maken echter duidelijk dat het nieuwe communicatiesysteem op het ogenblik nog een groot juridisch en moreel vacuüm vormt.

Datzelfde geldt voor het technisch niveau van de normalisatie. ,,Het is een enorm karwei om algemeen geaccepteerde normen te ontwikkelen voor een complexe dienst als netwerkcommunicatie”, stelt sociaal psycholoog dr. Tineke Egyedi. Deze week promoveerde zij op normalisatieprocessen bij de ontwikkeling van telematicadiensten aan de faculteit Wijsbegeerte en Technische Maatschappijwetenschappen.

Je hoeft geen ingenieur te zijn om te snappen dat bouten en moeren moeten worden gestandaardiseerd om de uitwisselbaarheid te vergroten. Het is evenmin verbazend dat containers dezelfde afmetingen en aangrijppunten hebben, zodat kraandrijvers de zeeschepen in de internationale havens met dezelfde apparatuur kunnen laden en lossen. Hoewel minder goed voor te stellen, geldt hetzelfde voor internationale netwerkcommunicatie.

,,De aanbieders van de communicatiesystemen moeten bijvoorbeeld overeenstemming bereiken over de manier waarop het systeem registreert of een bericht via e-mail is aangekomen”, aldus Egyedi. Een ander punt behelst het toekennen van een prioriteit aan e-mailberichten, net zoals de PTT onderscheid maakt tussen normale post en expressepost.
Stekkers

Waartoe de software op basaal niveau in staat moet zijn, is uiteraard een internationale aangelegenheid. Elk land heeft zijn eigen tradities en voorkeuren, en overleg daarover vergt tijd. Zo is het ondanks jarenlang normaliseren aan het hardware-front nog steeds niet gelukt om exact dezelfde soort stekker en stopcontact van de grond te krijgen. Wie zelfs met het meest eenvoudige notebook op stap gaat in het buitenland, moet een hele serie kabeltjes, adapters en verloopstekkers meezeulen.


Figuur 1 Egyedi: ,,Banken zullen hun transacties nooit via het huidige Internet verrichten”

Egyedi onderscheidt in haar proefschrift verschillende manieren waarop de normalisatie kan verlopen. De normalisatie-instituten op nationaal (NNI in Delft), Europees (CEN) en internationaal (ISO) niveau leveren uiteraard een flinke bijdrage aan de formele normalisatie. Egyedi wijst echter ook op het bestaan van wat zij noemt ‘de facto-normalisatie’. ,,Deze normen worden bepaald door de markt”, verklaart ze. ,,Zo legde op audio-visueel gebied het Video 2000-systeem het af tegen VHS, omdat VHS niet alleen als eerste op de markt was, maar bovendien snel grote hoeveelheden filmbanden op de markt bracht. Het feit dat Video 2000 bijvoorbeeld geen pornobanden uitbracht, wordt door sommigen gezien als een verklaring voor het niet doorbreken van het systeem. Dit terwijl het systeem zelf eigenlijk beter was gestandaardiseerd.”

Zo zijn er meer systemen die niet vanwege de kwaliteit van het systeem, maar louter door economische factoren slechts een bescheiden rol spelen. Word Perfect is marktleider op het gebied van tekstverwerking, Intel is ’s werelds grootste chipsbakker en recentelijk groeide ook Windows van Microsoft uit tot een hype, maar de vraag is of een dominante positie op de markt ook betekent dat er betere normen aan ten grondslag liggen, aldus Egyedi.

Hetzelfde geldt voor het fenomeen Internet, een belangrijk onderzoekspunt in Egyedi’s studie. ,,Het begon in de zeventiger jaren als een project van het Amerikaanse ministerie van Defensie om meerdere netwerken aan elkaar te koppelen. Daar is de Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP)-architectuur uit voortgekomen. Dat systeem werd vervolgens ook gebruikt door universiteiten om elektronisch te kunnen communiceren.”
Raamwerk

Naast Internet hadden ook individuele fabrikanten als IBM, DEC en Honeywell een eigen netwerk-architectuur. ,,Doordat elk systeem anders werkt, kreeg je problemen wanneer mensen elkaar een elektronisch bericht toestuurden”, vertelt Egyedi. ,,Dit probleem is opgepakt door de formele normalisatie-instituten ISO en ITU (International Telecommunication Union). Dat leidde tot een raamwerk van basisnormalisatie van Open Systems Interconnection (OSI).”

Om de deplorabele positie van de Europese computerindustrie ten opzichte van Japan en de VS te verbeteren, werd het OSI-concept omarmd door de Europese Commissie. Alle lidstaten moesten met OSI aan de slag. Helaas. De normalisatie had zoveel tijd in beslag genomen, dat de hele wereld al aan het Internetten was geslagen, ook ‘Brussel’ zelf.

Dat neemt niet weg dat OSI volgens Egyedi een weloverwogen, op concensus gebaseerd systeem is. De formele gang van zaken kende echter een belangrijk nadeel ten opzichte van de ‘snelle jongens’-mentaliteit van Internet. Illustratief daarvoor is de manier waarop de adressen van e-mail worden beschreven. Internet volstaat eenvoudig met het adres ‘neljansen@tud.nl’, terwijl met OSI een ingewikkeld protocol moet worden afgewerkt: C=nl, ADMD=400NET, O=tud, OU=WTM, S=jansen en G=nel, om precies te zijn.

,,Internet is veel publieksvriendelijker”, geeft Egyedi toe.Daar staat volgens haar tegenover dat de OSI-protocollen de beveiliging beter hebben geregeld. ,,Banken zullen hun transacties nooit via het huidige Internet verrichten.” Volgens haar is de kennis van normalisatie te fragmentarisch. ,,Dat zie je ook in het onderzoek. Tot nog toe is er een overvloed aan economisch onderzoek op deelaspecten. De politieke en sociale context zijn verwaarloosd. Dergelijke samenhang heb ik in mijn proefschrift wel trachten aan te brengen.”

René Didde

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.