Sleutelen door een gaatje

lta en Delft Integraal berichten regelmatig over innovatieve ideeën met grote beloftes voor de toekomst. Maar wat is een paar jaar later met het idee gebeurd? Hoe staat het bijvoorbeeld met de minimaal-invasive manipulator (MIM) waarmee chirurgen ingewikkelde sleutelgatoperaties eenvoudiger uitvoeren?

Delta, 16 maart 2006: Ingewikkelde sleutelgatoperaties worden een peulenschil voor de geoefende chirurg met de slimme uitvinding van ir. Joris Jaspers.

Wat een ingewikkelde toestand. Dat moet toch veel eenvoudiger kunnen.” Dat dacht dr.ir. Joris Jaspers toen hij in de Da Vinci Robot keek in het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht. De Da Vinci Robot is een apparaat waarmee een chirurg sleutelgatoperaties kan uitvoeren. “Een van mijn stokpaardjes is dat je het niet ingewikkelder moet maken dan nodig is. Ik pakte dus direct mijn schetsboek.”
Jaspers bedacht de MIM, die hij ontwikkelde in samenwerking met het Amsterdams Medisch Centrum tijdens zijn promotie aan de TU Delft. In 2006 was hij klaar. Het resultaat mocht er zijn. De MIM kostte maar tien procent van de peperdure Da Vinci (een miljoen euro). Daarnaast was de MIM veel eenvoudiger te besturen, doordat er geen hightech motoren in zaten. Jaspers maakte gebruik van een parallellogram, dat een natuurlijke beweging doorgeeft aan het mechanisme.
“De Da Vinci heeft een joystick, die vergelijkbaar werkt met de muis van een computer”, zegt Jaspers, die inmiddels hoofd ontwikkeling en klinische fysica is bij medische technologie in het UMC. “Een muis kun je ook nog veel verder opzij bewegen, dan het aanwijspunt op het scherm. Dat voelt onnatuurlijk en het maakt het lastiger om zeer nauwkeurig te werken. Terwijl dat bij sleutelgatoperaties juist zo belangrijk is. Je wilt geen kwetsbaar weefsel raken.”
Twee jaar geleden voorspelde Jaspers dat binnen twee jaar nog simpele operaties met de MIM zouden worden uitgevoerd. Maar dat was een te positieve inschatting. “Ik ben nog steeds optimistisch”, zegt Jaspers. “Maar we hadden een aantal problemen met de MIM, waarvan we dachten dat we ze zo zouden oplossen. Dat viel toch tegen.”
De afgelopen twee jaar optimaliseerde Jaspers zijn uitvinding. “In de oude versie zaten acht draden en 24 steunwieltjes, om er voor te zorgen dat de aansturing van de MIM zo goed mogelijk verliep. Je wilt niet dat de MIM bij een beweging naar rechts ook omhoog schiet. Het was erg ingewikkeld om dat allemaal op elkaar af te stemmen. Nu zitten er veel minder wieltjes in, omdat het handvat in een keer met de as is verbonden. Daarnaast hebben we nu nog maar één in plaats van twee contragewichten nodig. Het apparaat is dus vereenvoudigd.”
“Het probleem is nu dat de subsidie voor de ontwikkeling op is. We zoeken dus naar nieuwe financiering. Dat is nodig, want doktoren informeren regelmatig bij mij hoe het er met de MIM voorstaat. Ik heb nog steeds goede hoop. Ik verwacht dat we de MIM binnen vijf jaar op de markt brengen.” (RV)