Raketje

De winnaars monteerden vleugeltjes op hun flesjes en ziedaar: het waterraketje dat met behulp van een fietspomp werd weggeschoten, landde 82 meter verderop in het Mekelpark. Dat was een stuk verder dan de vijftien concurrenten. Die kwamen meestal maar zo’n twintig meter ver. “Die ontwerpen waren niet zo goed”, verklaart Boersma. De winnaars gingen met honderd euro naar huis.

Als een tankwagen in een tunnel ernstig beschadigd raakt en lekt, kan de tunnel binnen een minuut in een inferno veranderen. Door zo’n ‘plasbrand’, zoals TNO het noemt, loopt de temperatuur op tot 1200 graden Celsius.
Sponsbeton voorkomt dit, aldus TNO. Sponsbeton is een combinatie van een zeer poreus wegdek met een zeer poreuze ondergrond, bijvoorbeeld een grindbed. “Het wegdek is zo poreus dat de inhoud van een hele tankwagen, veertigduizend liter, binnen enkele seconden wegzakt. Vervolgens stroomt het weg door een drainagesysteem”, legt projectleider Gert-Jan Meijer uit in TNO-magazine.
“Nou daar wens ik ze dan veel succes mee”, zegt hoogleraar wegenbouwkunde, prof.dr.ir. André Molenaar (Citg) cynisch. Het snel laten wegzakken van de vloeistof vindt Molenaar op zich wel een goed idee, “maar dan wel naar een drainagesysteem waarmee je het sneller buiten de tunnel kan vervoeren”.
De hoogleraar maakt zich vooral zorgen om lekkage van vluchtige stoffen. “Vloeistoffen, zoals ammonia, die kwalijke dampen produceren, die wil je niet ergens onder in een tunnel langzaam laten wegstromen, zelfs niet als de vloeistof verdund is door bluswater.”
De relatief dunne deklaag op de zeer poreuze dikke onderlaag roept ook vraagtekens bij Molenaar op. “Iets wat poreus is, is per definitie niet zo sterk. Verder is het heus niet zo dat je direct na een ongeluk fris en vrolijk kunt doorrijden. Het is lastig om olie te verwijderen uit zo’n poreuze betonlaag. Het wegdek zal heel glad zijn.”
Voor Gert-Jan Meijer komen deze kritiekpunten niet als een verassing. “Sponsbeton moet rampen voorkomen, zoals brand in een tunnel waar een file staat. Het zorgt er niet voor dat je gelijk door kunt rijden na een ongeluk met een tankwagen. Nee, de tunnel zal dan wel een aantal dagen gesloten zijn. Misschien moet het hele grindbed wel vervangen worden. Maar dit zijn situaties die in de meeste tunnels nooit zullen voorkomen.”
De deklaag zou dezelfde structuur krijgen als ZOAB ( Zeer Open Asfaltbeton), het asfalt dat de meeste snelwegen in Nederland bedekt. Dus over gladheid na een ongeluk maakt Meijer zich geen zorgen.
“Een punt van zorg is nog wel de wijze waarop we de deklaag vastlijmen aan de grindlaag”, zegt Meijer. “We mogen niet te veel lijm gebruiken omdat we anders de gaten tussen het grind opvullen.”
Of sponsbeton ook echt in tunnels komt, is nog maar de vraag. “Is het een business case? Om die vraag draait het uiteindelijk altijd”, zegt de onderzoeker van TNO. “Misschien maakt sponsbeton brandblusinstallaties overbodig. Dan bespaar je geld. Of misschien kunnen we door het sponsbeton ook fijnstof afzuigen. Dat laatste is een van onze dromen. Daar moeten we nog verder onderzoek naar doen.”