Pleidooi voor de Heilige Rijn

Er worden zo’n tweeduizend bezoekers verwacht, onder wie ministers uit tachtig landen. Drie Delftse sprekers lichten hun visie toe.

Watermanagement, stroomgebied, gezondheidstechniek: het is maar een greep uit de activiteiten die de TU Delft op het gebied van waterbeheer uitvoert. Van oudsher doet de TU onderzoek naar alles wat met water te maken heeft.

,,Ik wil de mens zo opvoeden dat hij weer respect gaat tonen voor een simpel waterstroompje” zegt prof.mr. J. Wessel. Hij spreekt op het forum over de ethiek van water. Volgens Wessel hebben ook rivieren rechten. Toen de jurist vier jaar geleden stopte met het doceren van waterrecht, iets wat hij 25 jaar lang gedaan had, begon hij aan zijn idealen te werken. Hij is nu actievoerder om de belangen van rivieren te behartigen. Hij beseft dat zijn keuze niet voor de hand ligt voor iemand die van een technische universiteit af komt. ,,Daarom ben ik er ook pas ná mijn pensioen mee begonnen.”

De Unesco, de cultuurorganisatie van de Verenigde Naties, presenteert op het forum een onderzoek naar ethisch verantwoord gebruik van zoet water door de mens. Het is voor het eerst dat er zoveel aandacht aan geschonken wordt. Wessel verwacht dan ook dat het onderwerp niet meer dan honderd toehoorders zal trekken.

,,Het gaat niet alleen maar over hoe we als mensen met elkaar omgaan, maar ook hoe we dit met dieren en ecosystemen doen. De hele omgeving dus.” Volgens hem is het een luxepositie dat we ons hiermee kunnen bezighouden nu de omgangsvormen tussen mensen onderling zijn geregulariseerd.

Wessel wil een omslag proberen te bereiken in de manier waarop mensen met rivieren omgaan. Zijn ideaal is dat alle rivieren een bepaalde status krijgen, zoiets als de bij Hindoes heilige rivier de Ganges in India. Dus de Heilige Rijn? Wessel: ,,Nee, dat zou niet in onze Westerse cultuur passen. De invulling zal bij ons anders dan in India zijn maar op het niveau van principes denken we hetzelfde.”

Stroomgebiedbeheer

Een andere Delftse spreker op het forum is dr. Eric Mostert van het RBA-centrum. Het RBA is een samenwerkingsverband tussen de subfaculteiten Civiele Techniek en Technische Bestuurskunde. Mostert presenteert een handleiding over het verbeteren van het beheer van een stroomgebied.

Volgens hem is een belangrijke voorwaarde voor een goed beheersplan dat het wordt opgesteld voor een heel stroomgebied, dat zich dus over meer landen kan uitstrekken. Verder moet behalve het watergebruik ook het landgebruik bekeken worden. Mostert: ,,Landgebruik heeft invloed op de waterhuishouding. In Nederland hebben we overstromingen doordat de uiterwaarden zijn volgebouwd. We kunnen dat overtollige water wel tijdelijk opslaan in polders maar dan kun je daar niet meer bouwen.”

In droge gebieden is er juist te weinig water, ook in Nederland. Mostert: ,,In Nederland maakt men zich zorgen over dat er bijvoorbeeld hei groeit in plaats van veen. Maar in Afrika gaan mensen dood door hetzelfde tekort aan water.” Volgens Mostert is het aanleggen van irrigatiesystemen niet altijd een goede oplossing. ,,Je kunt de mensen ook wat anders laten doen en voedsel importeren.”

Mostert neemt ook deel aan een discussiebijeenkomst over het voorkomen van conflicten die ontstaan door de verdeling of de kwaliteit van water. Mostert haalt een voorbeeld aan van een conflict over water tussen Slowakije en Hongarije. Slowakije heeft net voor de grens met Hongarije een dam in de Donau gebouwd. Hierdoor is de Donau niet meer dan een miezerig stroompje en dreigt een Hongaars natuurgebied te verdrogen. Via een kanaal en een waterkrachtcentrale stroomt het Donauwater pas kilometers verder weer in zijn oorspronkelijke bedding verder.

Mostert ziet wel een uitweg: ,,Kijk hoeveel water nodig is om een doel te bereiken. Nu eisen beide landen de hele waterstroom op. Als Slowakije zo nu en dan water doorlaat is het probleem in het natuurgebied al opgelost.”

Kosten

Alhoewel hij op heel veel manieren bij waterbeheer betrokken is, gaat ir. Pieter Huisman het op het Forum overde kosten van waterbeheer hebben. Het onderdeel wordt verzorgd door de Unie van Waterschappen. Op de TU is hij docent in integraal waterbeheer en in waterrecht. Een financieel expert wil hij zichzelf niet noemen. ,,Ik heb me er iets meer in verdiept dan anderen, en dan noemen ze je al gauw expert” zegt Huisman.

De ingenieur pleit tegen privatisering van het waterbeheer. De overheid moet volgens hem toezicht blijven houden op de verwerking van afvalwater. ,,Privatisering dient nooit het algemeen belang. De overheid heeft geen belang en kan dat dus wel” meent Huisman. Ook mag waterzuivering van hem niet op de politieke agenda komen. Huisman illustreert: ,,Zo van: een sporthal of een zuiveringsinstallatie. Zodra waterkwaliteit een politieke inzet wordt, gaat het mis.”

De meeste mensen denken volgens Huisman dat een waterrijk land als Nederland wel veel uitgeeft aan waterbeheer. ,,Het is jaarlijks zes miljard gulden, maar één procent van het BNP (bruto nationaal product % red.), vierhonderd gulden per persoon per jaar. Dat valt dus mee.”

Hiervan is zeventien procent bestemd voor de bescherming tegen overstromingen. Dit ziet Huisman als een soort verzekering. ,,Een gemiddeld gezin betaalt per jaar dus honderdvijftig gulden. Als je dat vergelijkt met de opstalverzekering van een huis is dat helemaal niet veel” rekent hij voor.

Aan de inzameling en zuivering van afvalwater gaat 62 procent van de kosten van waterbeheer op. Huisman: ,,Dertig jaar geleden deden we daar bijna niets aan. We kwamen om in ons eigen afval.” Er kwam een wet tegen vervuiling van het oppervlaktewater en een belasting, waartegen veel protest was. ‘Geen belasting op ontlasting’ werd er geroepen. Nu hoor je daar niets meer van.”

.kop Studenten op World Water Forum

Schelde in het Nederlands, l’Escaut in het Frans en Scheldt ‘in english’. Engels is de voertaal tijdens de twee weken dat 25 studenten, waaronder vijf Delftse, samenwerken. De deelnemers komen uit Frankrijk, België en Nederland, de landen waar de Schelde doorheen stroomt. De eerste week wordt een visie opgesteld over het beheer van het stroomgebied. Naar aanleiding van de presentatie op het World Water Forum maken ze in de tweede week een actieplan.

Afgelopen weekend tourden de deelnemers met een bus door het stroomgebied en zetten de problemen op een rijtje. Vincent Malfere, student aan de Ecole Nationale des Ponts et Chaussées bij Parijs, heeft na afloop van de landenpresentaties de verschillende belangen al ontdekt: ,,De Nederlanders hameren op de ecologie, de Belgen hebben een sterk economisch belang. Wij Fransen hebben het Scheldewater nodig om een scheepvaartkanaal van water te voorzien. In droge tijden krijgt de Schelde dan minder water, wat in de landen stroomafwaarts problemen geeft.”

Iedereen die iets doet met water kan van 16 tot en met 22 maart terecht op het World Water Forum in Den Haag. Er worden zo’n tweeduizend bezoekers verwacht, onder wie ministers uit tachtig landen. Drie Delftse sprekers lichten hun visie toe.

Watermanagement, stroomgebied, gezondheidstechniek: het is maar een greep uit de activiteiten die de TU Delft op het gebied van waterbeheer uitvoert. Van oudsher doet de TU onderzoek naar alles wat met water te maken heeft.

,,Ik wil de mens zo opvoeden dat hij weer respect gaat tonen voor een simpel waterstroompje” zegt prof.mr. J. Wessel. Hij spreekt op het forum over de ethiek van water. Volgens Wessel hebben ook rivieren rechten. Toen de jurist vier jaar geleden stopte met het doceren van waterrecht, iets wat hij 25 jaar lang gedaan had, begon hij aan zijn idealen te werken. Hij is nu actievoerder om de belangen van rivieren te behartigen. Hij beseft dat zijn keuze niet voor de hand ligt voor iemand die van een technische universiteit af komt. ,,Daarom ben ik er ook pas ná mijn pensioen mee begonnen.”

De Unesco, de cultuurorganisatie van de Verenigde Naties, presenteert op het forum een onderzoek naar ethisch verantwoord gebruik van zoet water door de mens. Het is voor het eerst dat er zoveel aandacht aan geschonken wordt. Wessel verwacht dan ook dat het onderwerp niet meer dan honderd toehoorders zal trekken.

,,Het gaat niet alleen maar over hoe we als mensen met elkaar omgaan, maar ook hoe we dit met dieren en ecosystemen doen. De hele omgeving dus.” Volgens hem is het een luxepositie dat we ons hiermee kunnen bezighouden nu de omgangsvormen tussen mensen onderling zijn geregulariseerd.

Wessel wil een omslag proberen te bereiken in de manier waarop mensen met rivieren omgaan. Zijn ideaal is dat alle rivieren een bepaalde status krijgen, zoiets als de bij Hindoes heilige rivier de Ganges in India. Dus de Heilige Rijn? Wessel: ,,Nee, dat zou niet in onze Westerse cultuur passen. De invulling zal bij ons anders dan in India zijn maar op het niveau van principes denken we hetzelfde.”

Stroomgebiedbeheer

Een andere Delftse spreker op het forum is dr. Eric Mostert van het RBA-centrum. Het RBA is een samenwerkingsverband tussen de subfaculteiten Civiele Techniek en Technische Bestuurskunde. Mostert presenteert een handleiding over het verbeteren van het beheer van een stroomgebied.

Volgens hem is een belangrijke voorwaarde voor een goed beheersplan dat het wordt opgesteld voor een heel stroomgebied, dat zich dus over meer landen kan uitstrekken. Verder moet behalve het watergebruik ook het landgebruik bekeken worden. Mostert: ,,Landgebruik heeft invloed op de waterhuishouding. In Nederland hebben we overstromingen doordat de uiterwaarden zijn volgebouwd. We kunnen dat overtollige water wel tijdelijk opslaan in polders maar dan kun je daar niet meer bouwen.”

In droge gebieden is er juist te weinig water, ook in Nederland. Mostert: ,,In Nederland maakt men zich zorgen over dat er bijvoorbeeld hei groeit in plaats van veen. Maar in Afrika gaan mensen dood door hetzelfde tekort aan water.” Volgens Mostert is het aanleggen van irrigatiesystemen niet altijd een goede oplossing. ,,Je kunt de mensen ook wat anders laten doen en voedsel importeren.”

Mostert neemt ook deel aan een discussiebijeenkomst over het voorkomen van conflicten die ontstaan door de verdeling of de kwaliteit van water. Mostert haalt een voorbeeld aan van een conflict over water tussen Slowakije en Hongarije. Slowakije heeft net voor de grens met Hongarije een dam in de Donau gebouwd. Hierdoor is de Donau niet meer dan een miezerig stroompje en dreigt een Hongaars natuurgebied te verdrogen. Via een kanaal en een waterkrachtcentrale stroomt het Donauwater pas kilometers verder weer in zijn oorspronkelijke bedding verder.

Mostert ziet wel een uitweg: ,,Kijk hoeveel water nodig is om een doel te bereiken. Nu eisen beide landen de hele waterstroom op. Als Slowakije zo nu en dan water doorlaat is het probleem in het natuurgebied al opgelost.”

Kosten

Alhoewel hij op heel veel manieren bij waterbeheer betrokken is, gaat ir. Pieter Huisman het op het Forum overde kosten van waterbeheer hebben. Het onderdeel wordt verzorgd door de Unie van Waterschappen. Op de TU is hij docent in integraal waterbeheer en in waterrecht. Een financieel expert wil hij zichzelf niet noemen. ,,Ik heb me er iets meer in verdiept dan anderen, en dan noemen ze je al gauw expert” zegt Huisman.

De ingenieur pleit tegen privatisering van het waterbeheer. De overheid moet volgens hem toezicht blijven houden op de verwerking van afvalwater. ,,Privatisering dient nooit het algemeen belang. De overheid heeft geen belang en kan dat dus wel” meent Huisman. Ook mag waterzuivering van hem niet op de politieke agenda komen. Huisman illustreert: ,,Zo van: een sporthal of een zuiveringsinstallatie. Zodra waterkwaliteit een politieke inzet wordt, gaat het mis.”

De meeste mensen denken volgens Huisman dat een waterrijk land als Nederland wel veel uitgeeft aan waterbeheer. ,,Het is jaarlijks zes miljard gulden, maar één procent van het BNP (bruto nationaal product % red.), vierhonderd gulden per persoon per jaar. Dat valt dus mee.”

Hiervan is zeventien procent bestemd voor de bescherming tegen overstromingen. Dit ziet Huisman als een soort verzekering. ,,Een gemiddeld gezin betaalt per jaar dus honderdvijftig gulden. Als je dat vergelijkt met de opstalverzekering van een huis is dat helemaal niet veel” rekent hij voor.

Aan de inzameling en zuivering van afvalwater gaat 62 procent van de kosten van waterbeheer op. Huisman: ,,Dertig jaar geleden deden we daar bijna niets aan. We kwamen om in ons eigen afval.” Er kwam een wet tegen vervuiling van het oppervlaktewater en een belasting, waartegen veel protest was. ‘Geen belasting op ontlasting’ werd er geroepen. Nu hoor je daar niets meer van.”

.kop Studenten op World Water Forum

Schelde in het Nederlands, l’Escaut in het Frans en Scheldt ‘in english’. Engels is de voertaal tijdens de twee weken dat 25 studenten, waaronder vijf Delftse, samenwerken. De deelnemers komen uit Frankrijk, België en Nederland, de landen waar de Schelde doorheen stroomt. De eerste week wordt een visie opgesteld over het beheer van het stroomgebied. Naar aanleiding van de presentatie op het World Water Forum maken ze in de tweede week een actieplan.

Afgelopen weekend tourden de deelnemers met een bus door het stroomgebied en zetten de problemen op een rijtje. Vincent Malfere, student aan de Ecole Nationale des Ponts et Chaussées bij Parijs, heeft na afloop van de landenpresentaties de verschillende belangen al ontdekt: ,,De Nederlanders hameren op de ecologie, de Belgen hebben een sterk economisch belang. Wij Fransen hebben het Scheldewater nodig om een scheepvaartkanaal van water te voorzien. In droge tijden krijgt de Schelde dan minder water, wat in de landen stroomafwaarts problemen geeft.”