Persvrijheid blijft kwetsbaar in hoger onderwijs

“Tot slot wil ik het hebben over de persvrijheid op instellingen”, zei D66-Kamerlid Paul van Meenen gisteren in de Tweede Kamer tijdens een debat over medezeggenschap en de besteding van honderden miljoenen aan onderwijsgeld. Die persvrijheid is belangrijk, vindt hij, want medezeggenschappers moeten goed geïnformeerd zijn.

Vooral universiteiten, maar ook verschillende hogescholen hebben onafhankelijke media die verslag doen van het nieuws aan hun instelling. De redacties staan soms onder druk van bestuurders – zeker als ze weleens pijnlijk nieuws brengen – en worden hier en daar opgedoekt. Ze zouden graag rugdekking van de politiek krijgen. 

‘Je snijdt op den duur ook jezelf in de vingers als je intern kritisch geluid niet faciliteert’

Zal die er komen? Van Meenen citeerde uit een interview van minister Van Engelshoven met het Hoger Onderwijs Persbureau, waarin ze een lans brak voor onafhankelijke journalistiek aan universiteiten en hogescholen. De onafhankelijke media moeten een zwaarder accent krijgen, zei ze daarin.

“Deze uitspraken maken mij nieuwsgierig en enthousiast”, zei Van Meenen. “Ik hoor graag van de minister wat voor ideeën zij heeft om de vrije pers op instellingen verder te ontwikkelen en een zwaarder accent te geven. En wat als die vrije pers geschonden wordt op een instelling? Vindt zij dan dat er sancties of andere maatregelen moeten volgen?”

Hij kreeg bijval van SP-Kamerlid Frank Futselaar: “De heer Van Meenen stipt de vrije pers op instellingen aan. Het is zeer terecht dat hij dat doet, want dat is een probleem.” Maar hij vreesde dat het bij mooie woorden zou blijven en dat de minister hiervoor geen dwang gaat uitoefenen.

“Heel belangrijk”

En daar had hij gelijk in. “Ja, ik vind het heel belangrijk dat die vrije pers er is”, zei minister Van Engelshoven later in het debat. Maar universiteiten en hogescholen zijn nu eenmaal autonoom, onderstreepte ze. “Ik kan geen sanctie opleggen als die vrije pers er niet is.”

Wel riep ze de instellingen gisteravond op om allemaal voor zo’n onafhankelijke nieuwsvoorziening te zorgen. “Ik neem aan dat veel van de instellingen vanavond meeluisteren naar dit debat. Ik zal niet nalaten hen te blijven oproepen om ervoor te zorgen dat ze intern kritisch geluid blijven faciliteren, ook via de media. Je snijdt op den duur ook jezelf in de vingers als je dat niet doet.”

Futselaar verwees onder meer naar Saxion Hogescholen, waar hij tot voor kort docent was. “Als de minister toch gaat oproepen: vorige week heeft Saxion zijn laatste onafhankelijke medium opgeheven. Dat bestaat niet meer.”

Hij wilde van haar weten of ze afzonderlijke hogescholen en universiteiten erop aan wil spreken als zoiets gebeurt. “En zou zij, als zij dat doet, deze hogeschool specifiek mijn groeten willen doen? Want ik sta er nog steeds op de loonlijst, officieel.” 

Dat zegde Van Engelshoven toe. “Ik ben zeer bereid om bij hen na te vragen hoe men tot dat besluit is gekomen, waarom dat zo is.”

HOP, Bas Belleman