Over plakkers, klevers en afstand houden

Op die manier laten ze keurig in het midden wat ze bedoelen. Immers, zo’n combinatie kan heel verschillende betekenissen hebben, afhankelijk van de manier waarop we verbanden tussen de woorden leggen. Nederlanders moeten een keuze maken en doen dat met plak- en knipwerk: we maken er een kwaliteitsbeheersingssysteem ten behoeve van managementadviseurs van, of een systeem om de kwaliteit van managementadviseurs te beheersen. Duitsers gaan een stapje verder: zij zouden er vermoedelijk iets van maken als een Managementberaterqualitätsbeherrschungssystem.

Het Nederlands eist dat alle samenstellingen als één woord worden geschreven: energiedistributiebedrijf, arbeidsongeschiktheidsverzekeringspremies, derdemachtswortel en langetermijnplanning. Wij gaan niet zo lang door met plakken als Duitsers. Al gauw trekken we de woorden liever uit elkaar en stappen we over op premies voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar áls we woorden die één begrip vormen achter elkaar zetten, mogen we ze niet los schrijven.

Helaas houdt niet iedere taalgebruikers zich aan deze regel, onder invloed van het Engels. Vandaar dat ik wel eens aarzel als ik zinnen tegenkom als ‘Is het waar dat Prozac overgevoeligheid voorkomt?’ Bedoelt de schrijver werkelijk wat hier staat, of heeft hij ten onrechte twee woorden los geschreven?

Het grappige is dat woorden die we ongewijzigd uit het Engels overnemen, op dit punt worden aangepast aan het Nederlandse systeem. Tot verbazing van Engelsen plakken wij hun losse woorden aan elkaar tot floppydisk, beautycase, creditcard, softdrugs en babyboomgeneratie. Combinaties met kleuren vormen weer een uitzondering: het Groene Boekje eist blue jeans, white spirit en black power, al vinden we in hetzelfde boekje ook blackjack en greenkeeper. Gelukkig hoeft de voorlichtingsdienst van de TU de naam van de nieuwe rector (Blue Thread? Bluethread? Blue-Thread?) niet te vertalen voor de Engelstalige brochures.

Engelsen houden afstand, Nederlanders blijven graag een tijdje plakken en Duitsers zijn echte klevers. Zo blijkt ten minste uit onze taalgewoonten. Engelsen zetten een heleboel woorden achter elkaar maar houden ze wel apart, zoals in management consultant quality control system. Op die manier laten ze keurig in het midden wat ze bedoelen. Immers, zo’n combinatie kan heel verschillende betekenissen hebben, afhankelijk van de manier waarop we verbanden tussen de woorden leggen. Nederlanders moeten een keuze maken en doen dat met plak- en knipwerk: we maken er een kwaliteitsbeheersingssysteem ten behoeve van managementadviseurs van, of een systeem om de kwaliteit van managementadviseurs te beheersen. Duitsers gaan een stapje verder: zij zouden er vermoedelijk iets van maken als een Managementberaterqualitätsbeherrschungssystem.

Het Nederlands eist dat alle samenstellingen als één woord worden geschreven: energiedistributiebedrijf, arbeidsongeschiktheidsverzekeringspremies, derdemachtswortel en langetermijnplanning. Wij gaan niet zo lang door met plakken als Duitsers. Al gauw trekken we de woorden liever uit elkaar en stappen we over op premies voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar áls we woorden die één begrip vormen achter elkaar zetten, mogen we ze niet los schrijven.

Helaas houdt niet iedere taalgebruikers zich aan deze regel, onder invloed van het Engels. Vandaar dat ik wel eens aarzel als ik zinnen tegenkom als ‘Is het waar dat Prozac overgevoeligheid voorkomt?’ Bedoelt de schrijver werkelijk wat hier staat, of heeft hij ten onrechte twee woorden los geschreven?

Het grappige is dat woorden die we ongewijzigd uit het Engels overnemen, op dit punt worden aangepast aan het Nederlandse systeem. Tot verbazing van Engelsen plakken wij hun losse woorden aan elkaar tot floppydisk, beautycase, creditcard, softdrugs en babyboomgeneratie. Combinaties met kleuren vormen weer een uitzondering: het Groene Boekje eist blue jeans, white spirit en black power, al vinden we in hetzelfde boekje ook blackjack en greenkeeper. Gelukkig hoeft de voorlichtingsdienst van de TU de naam van de nieuwe rector (Blue Thread? Bluethread? Blue-Thread?) niet te vertalen voor de Engelstalige brochures.