Opinion please – Pakistan flood partly man-made

The rainfall has been extreme. Last August, more than half of the monsoon rain fell in one week, whereas typically it is spread over three months. Professor Huib de Vriend, who works both at the faculty of Civil Engineering and Geosciences and at Deltares, blames the extreme precipitation on El Nino, which in Asia tends to lead to extreme rainfall. “During the last El Nino in 1998, China was hit and the Yangtze River flooded.”

“But rainfall is not the only cause of the flood. The capacity of the Indus’ river bed has decreased enormously over the last decades.” De Vriend explains that the Indus carries water, sand and mud from the Himalayas. However, because the water has increasingly been diverted for irrigation purposes, the Indus has had too little water left to transport its sediment to the sea. The consequence has been an accelerated silting up process, making the riverbed shallower and steeper, and thus reducing its flood carrying capacity. “It’s the consequence of some 50 years of irrigation”, De Vriend explains. “This has dramatically reduced the river’s flood capacity, so that any solid downpour will now lead to higher water and flooding.”

The BBC quotes professor Rajiv Sinha, from the Indian Institute of Technology in Kanphur, who basically shares De Vriend’s interpretation. But Sinha also adds that the problem has been made worse by deforestation. The BBC writes: “Trees protect the headwaters from erosion. But over the last half century, more sediment has been flushed down the river as forests have been cut.” Professor Sinha says: “What we’ve done is apply a system from the West that just doesn’t work in South Asia.”

Meanwhile, “Dutch development workers have been involved in setting up large irrigation structures in Pakistan”, De Vriend says. “The irrigation channels run through the sand, just like the Indus. I’m therefore not surprised that local scientists are well aware of the hidden causes of the floods.”

So is there any way back? De Vriend: “You can improve the river’s properties by applying a consistent policy of not using the river for irrigation. Store rainwater instead, reduce evaporation, and better retain the water. But to do so implies reducing agriculture in favour of long term security. In a political dilemma between short term benefits and long term goals, the short term usually wins out.”

“Our understanding of why the Indus Valley is prone to catastrophic floods is steadily improving”, BBC science reporter Howard Falcon-Lang states on the website. “However, this will be of no consolation for those displaced by the worst humanitarian crisis in a decade.”

Wie naar goochelaar Emiel Lensen kijkt, weet al snel dat hij ogen tekort komt. Zijn handen schieten vliegensvlug langs zijn lichaam. Handpalmen gaan razendsnel open en dicht. Op twee handen tegelijk letten is vrijwel onmogelijk. Bij zijn eerste truc van de avond tovert hij uit een zakdoekje een dukaat tevoorschijn. Een paar seconden later is het ding alweer verdwenen. Plots duikt de dukaat achter zijn elleboog weer op. Lensen sluit zijn act af met een klap op de vuurpijl: een fles wijn die uit datzelfde zakdoekje verschijnt. Niemand had dat aan zien komen.

Het publiek in de overvolle zaal in ‘Het Meisjeshuis’, joelt woensdag van ongeloof en vermaak. “U ziet dingen die eigenlijk niet mogelijk zijn”, zegt natuurkundige Kees van Overveld (TU Eindhoven). “Hoe kan dit? Wij willen u laten zien dat de ogen niet zo betrouwbaar zijn als u hoopt.”

Al snel blijkt dat Van Overveld en Lensen een gouden combinatie zijn. Al vier jaar lang reizen ze universiteiten af met hun show. Van Overveld verzorgde een paar jaar geleden een college over visuele perceptie voor de TU Eindhoven en zocht contact met meervoudig Nederlands kampioen goochelen Lensen.
Van Overveld legt stap voor stap uit hoe ogen worden misleid. Hij noemt onder meer het principe van Huygens, hoe het brein overal objecten in wil herkennen. En hoe de hersenen daar altijd de nadruk op leggen en ook nog eens intenties tussen objecten verklaren. We nemen door deze verschillende lagen kleuren, objecten en intenties waar. Dat zorgt ervoor dat het brein veel van wat de ogen zien, zelf invult. Wie aan de ene kant van een boom de kop van een teckel ziet en aan de andere kant het achterlijf, gelooft dat het maar één teckel is in plaats van twee. Wat je niet ziet, vult je brein in.

Goochelaars spelen op een slimme manier met die aannames. Onder meer door de kijker af te leiden. Lensen doet een goocheltruc met een sigaret. Hij laat de peuk constant uit zijn handen verdwijnen en laat het ding even snel weer opduiken uit zijn oor. De aansteker waarmee hij zijn sigaret van vuur wil voorzien komt plots uit zijn kraag omhoog. Een groot deel van het publiek zit op het puntje van de stoel en kijkt er met open mond naar. Hoofdschuddend applaudisseren ze. “Het is niet de bedoeling dat een goochelaar zijn trucs verklapt, maar deze avond maak ik een uitzondering”, zegt Lensen. “Ik gebruik afleiding, vingervlugheid en het feit dat jullie brein dingen aanneemt.”
Hoe de goochelaar dat doet, laat hij zien door net te doen alsof hij met zijn linkerhand de sigaret uit zijn rechterelleboog wil halen. “Jullie nemen aan dat ik links de sigaret vasthoud. Maar ik heb het ding juist in mijn rechterhand”, zegt Lensen. Omdat iedereen vervolgens naar zijn linkerhand en rechterelleboog kijkt, stopt hij razendsnel met zijn rechterhand de sigaret in zijn rechteroor. “Ondertussen draai ik mij half om en als ik me weer terugdraai naar het publiek zit er plots een sigaret in mijn oor.” Het publiek lijkt de trucs snel te begrijpen. Juist dan slaat Lensen toe. Want aan zijn laatste truc met een kaartspel en een vrijwilliger uit het publiek is geen touw vast te knopen.