Onafhankelijkheid

Bestuurders zouden dan een maximum van vijf nevenfuncties mogen hebben.
“Wiens brood men eet, diens woord men spreekt”, is een oud Nederlandse gezegde dat aan juistheid nog niet heeft ingeboet. Onafhankelijke stemmen gaan langzamerhand in Nederland verloren. Door de economische noodzaak en maatschappelijke druk om het curriculum vitae zo uitgebreid mogelijk te maken, verzamelen Nederlandse werknemers, voornamelijk die in de hogere echelons, zoveel mogelijk bijbanen, lidmaatschappen, nevenfuncties en andersoortige additionele schnabbels. De gangbare redenering hiervoor is dat lange cv’s getuigen van zowel een arbeidzame instelling als een uitgebreid netwerk. En op een arbeidsmarkt waar het adagium ‘je bent wie je kent’ heerst, is een lang cv de perfecte opmaat naar een nieuwe, betere, hogere, meerverdienende baan.
Maar wat op individueel niveau een goede strategische zet is, hoeft nog niet op maatschappelijk niveau een optimaal resultaat op te leveren. De jacht op bijbanen heeft inmiddels een netwerk opgeleverd dat dermate uitgebreid en complex is geworden dat het niet duidelijk meer is wie voor welke belangen staat. Topbestuurders zetten voortdurend andere petten op en men is de schaamte van belangenverstrengeling voorbij. De burgemeester van Delft, Bas Verkerk, heeft 79 bijbanen en voormalig CDA-kroonprins Eelco Brinkman heeft geen moeite om zowel voorzitter te zijn van Bouwend Nederland, als leiding te geven aan het Zuidas-project, en om voorzitter te zijn van het ABP dat daarin investeert. Rudy Kousbroek was ooit argwanend over de lees- en schrijfdrift van Maarten ’t Hart: ‘Waar haalt hij de tijd vandaan?’ Een dergelijk gevoel bekruipt mij ook als ik de aantallen bijbanen zie van veel topbestuurders.
Bijbanen zijn fout. Ik denk terug aan het fantastische VPRO-programma ‘Gouden bergen’ waarin wijlen Feike Salverda en huidig NOS-verslaggever Lex Runderkamp ooit onderzoek deden naar het niet lijmen van de ‘pensioenbreuk’. Een commissie van Eerste Kamerleden had aanbevolen voorlopig niets te doen en dat nader, gedegen onderzoek vereist was. Vervolgens bleek dat de commissieleden commissaris waren bij verschillende pensioenfondsen die flink financieel profiteerden van de pensioenbreuk.
Onafhankelijkheid en de daarmee gepaard gaande objectiviteit zijn een groot goed. Een samenleving waarin topbestuurders opereren in een ‘ons-kent-ons’-cultuur, is niet in staat om serieuze afwegingen te maken, voldoende alternatieven in beschouwing te nemen, en een professioneel en onderbouwd besluit te nemen. Het spreiden van de macht is net zo belangrijk als het scheiden van de macht. Het voorstel van de PvdA gaat mij niet ver genoeg. Bestuurders zouden maximaal één bijbaan mogen hebben. Dat maakt ze kritischer over welke extra taak ze op zich nemen en ook dat ze de grote hoeveelheid bijbanen niet als excuus kunnen gebruiken om hun hoofdbaan af te raffelen. Bij D66 mogen leden maar één partijfunctie uitoefenen. Omdat D66 weinig actieve leden heeft, zorgt dat vaak voor een hoop gedoe maar het principe blijft overeind. Hoe ik dit weet? Ik ben van mijn 18e tot mijn 36e lid geweest van D66 maar heb mijn lidmaatschap opgezegd omdat ik vind dat ik als wetenschapper een onafhankelijk en objectief oordeel moet kunnen vellen over de politieke dimensie van mijn wetenschappelijke werk.
Overigens ben ik van mening dat Geert Wilders een vergelijking mag trekken tussen de Koran en Mein Kampf.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie Technology, Strategy and Entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Microweb Edu leverde dit jaar 17 duizend dictaten, tweeduizend meer dan vorig jaar. De helpdesk kreeg 87 meldingen voor herlevering. Het ging om onder meer misdrukken, foute readers of te weinig dictaten. Er kwamen negentien klachten binnen over te late levering, maar volgens Ootes bleek het te gaan om studenten die nog niet hadden betaald of die een verkeerd of zelfs geen mailadres hadden opgegeven, waardoor geen levering mogelijk was.

Vorig jaar meldde studentenraadsfractie Oras dat er bijna niets op tijd kwam. Oorzaak was een capaciteitsprobleem bij drukkerij Thieme. Oras heeft nu geen klachten ontvangen.