NWO wil geen ‘basisbeurs’ voor wetenschappers

Het is een bron van frustratie voor wetenschappers: ze steken veel tijd in het aanvragen van onderzoeksgeld en worden dan toch afgewezen. De slaagkans bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (en haar Europese evenknie ERC) is erg laag: zo’n vijftien procent.

Twee wetenschappers rekenden uit wat wetenschappers zouden krijgen als het geld gewoon verdeeld zou worden. Geen commissies meer, geen rompslomp, geen competitie met andere wetenschappers: de voordelen zijn legio.

Tegenaanval

Het voorstel trok zoveel aandacht dat NWO-voorzitter Stan Gielen nu in de tegenaanval gaat. Het klinkt sympathiek, zegt hij, maar zo’n basisbeurs voor wetenschappers is geen goed idee. Het zal volgens hem tot versnippering van het onderzoeksgeld leiden.

Bovendien krijgen goede wetenschappers dan evenveel geld als minder goede wetenschappers. Dat gaat ten koste van het hoge niveau dat de Nederlandse wetenschap heeft bereikt, waarschuwt Gielen.

Overigens snapt NWO wel dat er iets moet gebeuren aan de lage slaagkans van wetenschappers bij het aanvragen van een beurs. In april hield de wetenschapsfinancier een conferentie om ideeën te verzamelen om de aanvraagdruk in te tomen en in de maanden daarna is het overleg met alle belanghebbenden (wetenschappers, ministerie) doorgegaan.

Sommige wetenschappers hebben gewoon pech

Bovendien erkent NWO al jaren dat sommige wetenschappers gewoon pech hebben: hun voorstel is goed genoeg, maar er is niet genoeg geld om het te honoreren. De kritiek op de verdeling van het wetenschapsgeld is dus niet van vandaag of gisteren. Na de eerste schifting kun je misschien maar beter loten dan verwoede pogingen doen om een onderscheid te maken op grond van kwaliteit, wordt weleens geopperd.

Volgende week komt NWO naar buiten met haar eigen plannen en voorstellen. Daar zal de basisbeurs voor wetenschappers dus niet tussen staan. Gielen meent dat de twee auteurs van het artikel van verkeerde veronderstellingen uitgaan.

In de Volkskrant noemde hij het idee nog “interessant”. Wetenschappers zouden immers veel minder tijd kwijt zijn aan het schrijven van onderzoeksvoorstellen. Wel wees hij meteen op een paar nadelen. Veel onderzoeksgeld dat NWO mag verdelen, is bijvoorbeeld specifiek voor bepaalde onderzoeksterreinen bedoeld, en niet voor vrij onderzoek. Verder gaat het geld niet alleen naar universitaire onderzoekers, maar ook bijvoorbeeld naar wetenschappers van zelfstandige onderzoeksinstituten.

HOP, Bas Belleman