Nutteloos

Nu wil ik niet afdingen op ’s mans prestatie maar toch: een jaarsalaris voor zoiets futiels? Daarbij durf ik te wedden dat hij verder niets weet over de kroonjuwelen, over edelstenen in het algemeen en al zeker niet over Indische.

Ook ik zit van top tot teen vol met nutteloze feitjes. De keeper van het russisch elftal dat in 1988 de finale van het Europees kampioenschap verloor (Dassayev), de naam van de dochter van de automobielfabrikant Benz (Mercedes), de dikte van de plak staal die je overhoudt als je de Eiffeltoren smelt tot een plaat die tussen de poten past (6 centimeter, echt). Ooit won ik een quizje omdat ik wist dat prinses Beatrix de eerste burgemeester van Madurodam was geweest.

Allemaal zinloze, van elkaar losstaande weetjes. Ballast die normaal gesproken de kwaliteit van je leven niet zou vergroten of verkleinen. Totdat er dus Weekend Millionairs ten tonele verscheen en het bezitten van nutteloze kennis plotseling tot norm verhief.

Overigens is er niets mis met nutteloze kennis: het maakt deel uit van het referentiekader waarbinnen je de dingen in het leven een plaats geeft. Maar nutteloosheid als doel op zich stuit me tegen de borst en in een enkel geval is het ronduit beledigend.

Zo was afgelopen vrijdag Domino Day te zien. In Duitsland en Nederland zaten twaalf miljoen mensen met het zweet in de handen naar omvallende dominostenen te kijken. Ik kan geen beter voorbeeld van kapitaal- en energievernietiging bedenken. Hoe kan het nou dat zoiets zinloos zoveel aandacht trekt?

Ik denk dat het antwoord ligt in de voorbeschouwingen en de nimmer aflatende aankondigingen in de weken ervoor: nog x dagen tot Domino Day. Wat je ook deed, je hoefde de buis maar een seconde aan te hebben of daar was het alweer. Door die constante herhaling werkte dit programma zich in onze mentale agenda. Dusdanig dat zelfs de aanwezigheid van Hans Kraay jr als presentator er niet meer toe deed. Door persistente marketing creëerde Domino Day zijn eigen vraag. Zo ontstond de piepkleine cirkelredenering: je krijgt wat je wilt en je wilt wat je krijgt.

Dat zo’n cirkeltje niet bijzonder voedzaam is laat het volgende voorbeeld zien: De beroemde albino gorilla Sneeuwvlokje voelde zich op zekere dag in zijn kooi in de dierentuin van Barcelona niet zo lekker. Niets menselijks was hem vreemd dus kotste hij zijn met zorg bereide eten uit. Vervolgens, met de landerigheid die gevangen dieren eigen is, schraapte hij zijn braaksel weer bij elkaar om het met een verveeld gezicht op te peuzelen. Dit proces herhaalde zich de hele dag. Hij kotste uit wat hij at en hij at wat hij uitkotste.

Overigens was Sneeuwvlokje ook de toepasselijke bijnaam van Ronald Koeman in de jaren dat hij bij Barcelona speelde. Onthoud dat maar, je zou er ooit een fortuin mee kunnen winnen.

Afgelopen zaterdag zag ik een man bij Weekend Millionairs vierenzestigduizend gulden binnenslepen omdat hij wist dat de Koh-I-Noor een van de kroonjuwelen van het Engelse vorstenhuis is. Nu wil ik niet afdingen op ’s mans prestatie maar toch: een jaarsalaris voor zoiets futiels? Daarbij durf ik te wedden dat hij verder niets weet over de kroonjuwelen, over edelstenen in het algemeen en al zeker niet over Indische.

Ook ik zit van top tot teen vol met nutteloze feitjes. De keeper van het russisch elftal dat in 1988 de finale van het Europees kampioenschap verloor (Dassayev), de naam van de dochter van de automobielfabrikant Benz (Mercedes), de dikte van de plak staal die je overhoudt als je de Eiffeltoren smelt tot een plaat die tussen de poten past (6 centimeter, echt). Ooit won ik een quizje omdat ik wist dat prinses Beatrix de eerste burgemeester van Madurodam was geweest.

Allemaal zinloze, van elkaar losstaande weetjes. Ballast die normaal gesproken de kwaliteit van je leven niet zou vergroten of verkleinen. Totdat er dus Weekend Millionairs ten tonele verscheen en het bezitten van nutteloze kennis plotseling tot norm verhief.

Overigens is er niets mis met nutteloze kennis: het maakt deel uit van het referentiekader waarbinnen je de dingen in het leven een plaats geeft. Maar nutteloosheid als doel op zich stuit me tegen de borst en in een enkel geval is het ronduit beledigend.

Zo was afgelopen vrijdag Domino Day te zien. In Duitsland en Nederland zaten twaalf miljoen mensen met het zweet in de handen naar omvallende dominostenen te kijken. Ik kan geen beter voorbeeld van kapitaal- en energievernietiging bedenken. Hoe kan het nou dat zoiets zinloos zoveel aandacht trekt?

Ik denk dat het antwoord ligt in de voorbeschouwingen en de nimmer aflatende aankondigingen in de weken ervoor: nog x dagen tot Domino Day. Wat je ook deed, je hoefde de buis maar een seconde aan te hebben of daar was het alweer. Door die constante herhaling werkte dit programma zich in onze mentale agenda. Dusdanig dat zelfs de aanwezigheid van Hans Kraay jr als presentator er niet meer toe deed. Door persistente marketing creëerde Domino Day zijn eigen vraag. Zo ontstond de piepkleine cirkelredenering: je krijgt wat je wilt en je wilt wat je krijgt.

Dat zo’n cirkeltje niet bijzonder voedzaam is laat het volgende voorbeeld zien: De beroemde albino gorilla Sneeuwvlokje voelde zich op zekere dag in zijn kooi in de dierentuin van Barcelona niet zo lekker. Niets menselijks was hem vreemd dus kotste hij zijn met zorg bereide eten uit. Vervolgens, met de landerigheid die gevangen dieren eigen is, schraapte hij zijn braaksel weer bij elkaar om het met een verveeld gezicht op te peuzelen. Dit proces herhaalde zich de hele dag. Hij kotste uit wat hij at en hij at wat hij uitkotste.

Overigens was Sneeuwvlokje ook de toepasselijke bijnaam van Ronald Koeman in de jaren dat hij bij Barcelona speelde. Onthoud dat maar, je zou er ooit een fortuin mee kunnen winnen.