‘Nieuwe Hogeschool’ komt traag uit startblokken

Het is woensdagavond, half elf. Na drie uur vergaderen roept student Gijsbert Brinkman van de Utrechtse Hogeschoolraad bijna wanhopig uit dat iedereen “niet zo lief moet zijn” en “ballen moet tonen”. Pieter Claeys, secretaris van de centrale medezeggenschapsraad van de Hogeschool van Amsterdam valt hem bij. “Dit is een herhaling van zetten. We hebben het wéér over praten. Maar als we iets willen veranderen is nu het moment. Het Maagdenhuis zit vol.”

De reacties zijn lauw. Hoeveel mensen kunnen de hbo’ers vrijdag naar het Maagdenhuis krijgen, als er weer een landelijke actiedag is tegen het rendementsdenken en de bestuurscultuur in het hoger onderwijs? Ze weten het niet en veel van hen kunnen vrijdag zelf niet komen: de een moet werken, een ander moet naar college, een derde mompelt dat het zijn eerste vrije dag in tijden is.

En het begon zo goed, gisteren op een zolder aan een Utrechtse gracht. Het Studenten Overleg Medezeggenschap (SOM), dat de studentenmedezeggenschap in het hbo ondersteunt, had een vergadering georganiseerd over de protesten in het Maagdenhuis. Er kwamen zo’n twintig mensen op af, op tafel lag een artikel uit het Amsterdamse hogeschoolmagazine Folia: ‘Waar blijft de Nieuwe Hogeschool’?

Redenen genoeg om in actie te komen, blijkt al snel: studenten en docenten worden vaak geacht te tekenen bij het kruisje, klagen de medezeggenschappers. Ze zijn afhankelijk van de goede wil van bestuurders, ontvangen belangrijke stukken te laat, of zelfs helemaal niet. Vergaderingen worden gepland tijdens verplichte colleges; gaat een studentlid niet naar college, dan haalt hij zijn vak niet. De raden moeten beter geschoold worden en meer uren krijgen. De ambtelijke ondersteuning schiet tekort.

Op Artez Hogeschool voor de Kunsten word de medezeggenschap stelselmatig genegeerd, vertelt Marijn Ouwehand bijvoorbeeld. Hij krijgt de lachers op zijn hand als hij vertelt wat er gebeurde toen een groep studenten besloot tot een bezetting: “Ik kreeg een mail van het bestuur dat ze ons toestemming gaven, en dat ze meteen voor de hele nacht bewaking hadden geregeld. Nog nooit gehoord. Maar goed, we hebben toen de hele nacht muziek zitten maken in de kantine. De volgende ochtend was iedereen zó stoned of dronken… toen zijn de meeste mensen naar huis gegaan en zaten we daar nog met zijn tienen.”

Verontwaardigd is hij nog steeds. “Ze nemen ons niet serieus, als we met kritiek komen zeggen ze dat het ‘persoonlijke pijntjes’ zijn. Alsof wij niet ook hebben nagedacht over waar het heen moet.”

Veel aanwezigen zijn boos. Ze vertellen over manipulatie (“Alle belangrijke stukken worden er doorheen gejaagd als een nieuw bestuur net is aangetreden”), intimidatie (“Docenten krijgen te horen dat het niet slim is om tegen te stemmen”) en kunnen amper geloven dat hun collega’s elders wel serieus worden genomen. Een medezeggenschapper van de Hogeschool Rotterdam krijgt het zwaar als hij volhoudt dat het bestuur daar echt naar iedereen luistert. Als Claeys van de HvA opmerkt dat rector Huib de Jong best een goede bestuurder is, lachen de studenten uit Utrecht hem hardop uit: “Huib heeft eerder bij ons gezeten. Na allerlei inspraakrondes over problemen op de hogeschool heeft hij uiteindelijk een poster laten maken. Prachtige poster, daar niet van. Maar er is helemaal niets mee gebeurd.”

Maar als Roel Remy van het SOM uiteindelijk vraagt hoe de studenten gaan zorgen voor echte veranderingen, blijft het stil. “Misschien een Facebookpagina om contact te zoeken met onze achterban?”, merkt uiteindelijk iemand op. Een rondje langs alle opleidingen? Praten met het eigen college van bestuur?

Het interesseert andere hbo-studenten niet wat er in Amsterdam gebeurt, denken de medezeggenschappers. En daar in dat zaaltje in Utrecht zijn ze maar met zo weinig, dat schiet toch niet op. Medewerkers zijn bovendien bang, die durven zich nooit aan te sluiten bij een ‘Nieuwe Hogeschool’.

Pas als Claeys van de HvA opmerkt dat de protesten in het Maagdenhuis “een te grote kans bieden om te laten liggen”, wordt er uiteindelijk besloten tot de oprichting van ‘De Nieuwe Hogeschool’. Al wordt niet helemaal duidelijk of dat daadwerkelijk de naam is waarmee de actievoerders naar buiten zullen treden.

Er komt in ieder geval een persbericht, besluiten de medezeggenschappers, met een puntenplan voor veranderingen in het hbo. Donderdag moet er een opiniestuk worden geschreven, dat zo snel mogelijk naar de media moet. Vrijdag proberen ze zoveel mogelijk mensen naar het Maagdenhuis te krijgen, met zo veel mogelijk spandoeken. Wie die gaan maken? Een studente uit Utrecht werpt zich op, verder blijft het stil.

Tot nu toe is de Hogeschool van Amsterdam de enige hbo-instelling waar het protest serieuze vormen aanneemt. Daar verenigen studenten en docenten zich in ‘RethinkHvA’, hun puntenplan wordt vanavond gepresenteerd in het Amsterdamse Maagdenhuis. Maar die club stond al in de startblokken. Nog voor de actievergadering in Utrecht.