Nederland dobbert de nieuwe eeuw in

Sommigen zien in wonen en zelfs werken boven het water de oplossing. Wonen we straks allemaal op een ponton, of alleen de happy few?

,,Planten groeien al lang op een kunstmatige voedingsbodem. Waarom zouden we kassen dan nog op de grond bouwen? Zet ze liever op een soort vlot.” Volgens dr.ir. C. Zevenbergen van bouwer en ontwikkelaar Vermeer is het dé oplossing. Het risico van overstromingen, waar de kassen in het Westland nu meerdere keren per jaar mee te maken hebben, zou in één klap zijn uitgebannen. De kassen kunnen zo in het Westland blijven, de relatief zonnigste plek van Nederland, waar zich bovendien ook de veilingen bevinden.

Zevenbergen ontvouwde zijn plannen vorige week dinsdag op het symposium De drijvende stad, georganiseerd door dispuut De Ondergrondse. Talloze plannen voor slim en duurzaam omgaan met water en ruimte passeerden de revue.

Zevenbergen erkent dat zo’n vlot duurder is dan een gewone kas, maar heeft daar iets op bedacht. ,,Waterschappen kopen een calamiteitenpolder om bij zware regen water op te slaan. Maar de ruimte op het water kan zo’n waterschap weer commercieel verhuren aan een tuinder, die er zijn kassen op laat drijven.” Waterberging in combinatie met tuinbouw. Maar het kan nog mooier, want in de drijvers onder de kas kun je regenwater opslaan, om het later voor besproeiing te gebruiken. Volgens Zevenbergen is het zelfs mogelijk er kou in op te slaan, waarmee de kassen in de zomer gekoeld kunnen worden en de planten harder groeien. Hij kondigt aan binnen twee jaar met een demonstratieproject te komen.

Als kassen kunnen drijven, kunnen woningen dat ook. Daarom komen er op het Steigereiland in de nieuwe Amsterdamse wijk IJburg 250 drijvende woningen aan – inderdaad – steigers te liggen. ,,Het is voor mensen die feeling hebben met het water, en zo de sfeer van een boot willen combineren met het comfort van een huis,” zegt ir. A.P. van Wijngaarden van Projectbureau IJburg. De drijvende huizen liggen in een binnenmeer. Een dijk eromheen houdt de golven in toom. ,,Voor de zeebonken verhuren we aan de rand van het eiland steigers waar omgebouwde binnenvaartschepen kunnen liggen. Reken maar dat de kopjes daar op de keukentafel zullen staan te trillen.”

De gemeente Amsterdam gaat de drijvende woningen niet langer als boten maar als woningen beschouwen, met alle regels die daarbij horen. Kopers kunnen makkelijker een hypotheek afsluiten, maar moeten wel een bouwvergunning aanvragen. Bovendien moet de drijvende woning aan de esthetische eisen van de welstandscommissie voldoen.

Ook woonboten zullen aan de regulering moeten gaan voldoen. Met name de verplichte aansluiting op de riolering en het betalen voor een ligplaats levert nu al heftige twisten op tussen de gemeente en woonbootbewoners.

Van Wijngaarden maakt zich dan ook geen illusies over drijvend wonen. ,,Zeker, het heeft een bepaalde charme. Maar het heeft een hoop knelpunten, het lost niks op en het is net zo duur als op land wonen.”

Ook mr. J. Winsemius is sceptisch over de bijdrage van drijvende woningen aan het bestrijden van het ruimtetekort, al was het maar omdat je geen flats kunt laten drijven. Winsemius denktbij bureau Middelkoop na over stedenbouwkundige programma’s, voordat er een ontwerper aan de slag gaat. ,,We denken nu niet verder dan ‘water is leuk om aan te wonen’ en kopiëren land-wijken klakkeloos naar het water. Maar wonen in een moeras is wat anders dan wonen in een vinex-locatie.” Dat wonen op het water niet voor iedereen is weggelegd, is volgens Winsemius geen bezwaar maar juist een troef. ,,Als het geschikt is voor iedereen, is het niks. Water heeft kwaliteiten die we moeten benutten, bijvoorbeeld dat je minder goed bereikbaar bent. Die moderne variant op Ruigoord blijkt voor veel mensen heel aantrekkelijk te zijn.” Nu nog afwachten of wonen op het water een langer leven beschoren is dan Ruigoord.

Nederland heeft extra ruimte nodig. Om te wonen, maar ook voor de landbouw, en om water op te slaan als het hard regent. Maar die ruimte is niet makkelijk te vinden. Sommigen zien in wonen en zelfs werken boven het water de oplossing. Wonen we straks allemaal op een ponton, of alleen de happy few?

,,Planten groeien al lang op een kunstmatige voedingsbodem. Waarom zouden we kassen dan nog op de grond bouwen? Zet ze liever op een soort vlot.” Volgens dr.ir. C. Zevenbergen van bouwer en ontwikkelaar Vermeer is het dé oplossing. Het risico van overstromingen, waar de kassen in het Westland nu meerdere keren per jaar mee te maken hebben, zou in één klap zijn uitgebannen. De kassen kunnen zo in het Westland blijven, de relatief zonnigste plek van Nederland, waar zich bovendien ook de veilingen bevinden.

Zevenbergen ontvouwde zijn plannen vorige week dinsdag op het symposium De drijvende stad, georganiseerd door dispuut De Ondergrondse. Talloze plannen voor slim en duurzaam omgaan met water en ruimte passeerden de revue.

Zevenbergen erkent dat zo’n vlot duurder is dan een gewone kas, maar heeft daar iets op bedacht. ,,Waterschappen kopen een calamiteitenpolder om bij zware regen water op te slaan. Maar de ruimte op het water kan zo’n waterschap weer commercieel verhuren aan een tuinder, die er zijn kassen op laat drijven.” Waterberging in combinatie met tuinbouw. Maar het kan nog mooier, want in de drijvers onder de kas kun je regenwater opslaan, om het later voor besproeiing te gebruiken. Volgens Zevenbergen is het zelfs mogelijk er kou in op te slaan, waarmee de kassen in de zomer gekoeld kunnen worden en de planten harder groeien. Hij kondigt aan binnen twee jaar met een demonstratieproject te komen.

Als kassen kunnen drijven, kunnen woningen dat ook. Daarom komen er op het Steigereiland in de nieuwe Amsterdamse wijk IJburg 250 drijvende woningen aan – inderdaad – steigers te liggen. ,,Het is voor mensen die feeling hebben met het water, en zo de sfeer van een boot willen combineren met het comfort van een huis,” zegt ir. A.P. van Wijngaarden van Projectbureau IJburg. De drijvende huizen liggen in een binnenmeer. Een dijk eromheen houdt de golven in toom. ,,Voor de zeebonken verhuren we aan de rand van het eiland steigers waar omgebouwde binnenvaartschepen kunnen liggen. Reken maar dat de kopjes daar op de keukentafel zullen staan te trillen.”

De gemeente Amsterdam gaat de drijvende woningen niet langer als boten maar als woningen beschouwen, met alle regels die daarbij horen. Kopers kunnen makkelijker een hypotheek afsluiten, maar moeten wel een bouwvergunning aanvragen. Bovendien moet de drijvende woning aan de esthetische eisen van de welstandscommissie voldoen.

Ook woonboten zullen aan de regulering moeten gaan voldoen. Met name de verplichte aansluiting op de riolering en het betalen voor een ligplaats levert nu al heftige twisten op tussen de gemeente en woonbootbewoners.

Van Wijngaarden maakt zich dan ook geen illusies over drijvend wonen. ,,Zeker, het heeft een bepaalde charme. Maar het heeft een hoop knelpunten, het lost niks op en het is net zo duur als op land wonen.”

Ook mr. J. Winsemius is sceptisch over de bijdrage van drijvende woningen aan het bestrijden van het ruimtetekort, al was het maar omdat je geen flats kunt laten drijven. Winsemius denktbij bureau Middelkoop na over stedenbouwkundige programma’s, voordat er een ontwerper aan de slag gaat. ,,We denken nu niet verder dan ‘water is leuk om aan te wonen’ en kopiëren land-wijken klakkeloos naar het water. Maar wonen in een moeras is wat anders dan wonen in een vinex-locatie.” Dat wonen op het water niet voor iedereen is weggelegd, is volgens Winsemius geen bezwaar maar juist een troef. ,,Als het geschikt is voor iedereen, is het niks. Water heeft kwaliteiten die we moeten benutten, bijvoorbeeld dat je minder goed bereikbaar bent. Die moderne variant op Ruigoord blijkt voor veel mensen heel aantrekkelijk te zijn.” Nu nog afwachten of wonen op het water een langer leven beschoren is dan Ruigoord.