Nederland blijft betalen voor Europese student

Er is inderdaad sprake van ‘onbalans’, erkent Zijlstra in een antwoord aan de Tweede Kamer: er komen meer studenten uit andere Europese landen naar Nederland toe dan omgekeerd. Deze onbalans wil hij best in Europees verband aan de kaak stellen.

Maar hij verwacht een “lang traject met een ongewisse uitkomst”. Dat komt door de “politieke gevoeligheid en complexiteit van dit vraagstuk”.

Deze discussie speelt niet alleen in Nederland. Uit Oostenrijk kwam onlangs het voorstel om het herkomstland van een student de kosten van diens studie te laten betalen. Volgens geldende EU-regels betaalt nu het gastland voor de opleiding van een buitenlandse student.

Volgens Zijlstra zou het een kwestie van tijd kunnen zijn voordat deze onbalans verdwijnt. “Ook in andere landen op het vasteland van Europa gaat Engelstalig hoger onderwijs aangeboden worden, terwijl de verblijfskosten in meer oostelijk gelegen landen dikwijls lager zijn dan in het westen, en universiteiten daar ook in de hogeronderwijsrankings gaan verschijnen.”

Verder wijst hij erop dat buitenlandse studenten ook geld opleveren: “De instroom betreft thans voor het overgrote deel kwalitatief goede en hoog gemotiveerde Duitse studenten, die duidelijke baten opleveren voor de Nederlandse economie en voor ons onderwijs.”

Onderhandelen gaat altijd hetzelfde. De koper noemt een lager bedrag dan hij bereid is te betalen, terwijl de verkoper juist hoger inzet. Vooruit, zegt de verkoper, dan haal ik er nog een tientje vanaf. En de deal is rond.

Regeerakkoord
Zoiets lijkt nu ook bij de plannen rond de langstudeerders te gebeuren. Het regeerakkoord was niet helemaal duidelijk en daarom stelde het HOP een maand geleden expliciet de vraag: mogen studenten straks zowel in hun bachelor als in hun masteropleiding een jaar studievertraging oplopen?

De medewerker van VVD-kamerlid Anne-Wil Lucas zei toen van wel. “Het zijn losse diploma’s”, benadrukte ze. Tot twee keer toe is die uitspraak gecheckt. Maar de Landelijke Studenten Vakbond had andere informatie. De VVD heeft kennelijk niet goed naar het ministerie van OCW geluisterd, dachten de studenten.

Verwarring
Er heerste dus enige verwarring. De fractiemedewerker probeerde daarna terug te krabbelen. Ze had het anders bedoeld, zei ze, en ze had blijkbaar duidelijker moeten zijn. Of had ze haar mond voorbijgepraat?

Nu de plannen van het kabinet milder uitvallen dan gedacht (‘en handreiking’, aldus het kabinet) denkt menigeen dat de protesten werkelijk geholpen hebben en dat de regering naar de actievoerders heeft geluisterd. Maar het ligt voor de hand dat VVD en CDA de spandoeken en leuzen allang hadden voorzien en dit extra uitloopjaar achter de hand hielden.

Strategie
De vraag is nu of hun strategie slaagt. Zal het extra treuzeljaar genoeg zijn om het landelijke protest te smoren? De studentenbeweging trekt zich vooralsnog weinig aan van de herziening. De demonstraties gaan gewoon door. In ieder geval kunnen de regeringspartijen zichzelf nu presenteren als welwillend en redelijk, terwijl de studenten nog moeten uitleggen waarom ze zelfs met het compromis niet kunnen leven.