Leenstelsel zou geen meerderheid meer halen

Keer op keer verzonnen de tegenstanders van het leenstelsel vertragingstactieken, terwijl de voorstanders juist haast maakten: ze wisten allemaal dat de meerderheid van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks in de Eerste Kamer krap was en dat de naderende verkiezingen roet in het eten konden gooien.

Dat had inderdaad kunnen gebeuren. In de verkiezingen voor de Provinciale Staten – en dus indirect voor de Eerste Kamer – heeft vooral de PvdA averij opgelopen. Als de voorlopige uitslag klopt, verliezen de sociaaldemocraten zes van hun veertien zetels. Maar ook de VVD gaat onderuit: van zestien naar dertien zetels.

Oppositiepartij GroenLinks kon daar niet van profiteren en zakt van vijf naar vier zetels. Alleen D66 boekte gisteren forse winst en zag zijn aanhang verdubbelen. De democraten krijgen tien zetels in handen.

Daarmee hebben de vier partijen van de leenstelselcoalitie nog maar 35 van de 75 Senaatszetels. Voor een meerderheid zijn 38 zetels vereist.

Het zal echter niets veranderen. Zowel het parlement als de senaat heeft het wetsvoorstel van minister Bussemaker al goedgekeurd. Vanaf september krijgen nieuwe studenten geen basisbeurs meer, zelfs als een meerderheid van de senaat dat nu liever anders zou zien.

Alleen als het kabinet valt, zou de basisbeurs nog uit de as kunnen herrijzen. Dan zou er snel na de val een nieuwe regering moeten komen waarin de partijen van het leenstelsel een ondergeschikte rol spelen.

Die kans is zo goed als nihil, maar eerder gebeurde zoiets wel met de langstudeerboete: die was ingevoerd door Tweede en Eerste Kamer en na verkiezingen draaide de nieuwe regering de maatregel alsnog terug. Maar dat viel toen te verwachten: zelfs VVD en CDA, die de maatregel hadden ingevoerd, namen er in hun verkiezingscampagne afstand van.

Overigens wordt pas op 23 maart de officiële uitslag van de verkiezingen bekendgemaakt. Twee maanden later (26 mei) zullen de leden van de Provinciale Staten stemmen voor de Eerste Kamer, waardoor er soms ook iets kan verschuiven: door een blunder met een stempotlood kreeg D66 vier jaar geleden een zetel minder.