Kroon op de Lampan

Het begon als een geintje, vertelt ir. Daniël Saakes. Maar al snel werd zijn platonic sun via internet een ware hype en kostte het hem behoorlijk wat tijd naast zijn eigenlijke werk: namelijk promoveren bij Industrieel Ontwerpen (IO).
Op het StudioLab, een ruimte voor promovendi bij IO waar Saakes zit, staat op iedere tafel een Lampan. Dit is een heel gewoon lampje van Ikea van ongeveer dertig centimeter hoog. Een plastic kap op een plastic voet, in het rood, zwart of wit. “Het is het allergoedkoopste lampje van Ikea”, zegt Saakes. “Eigenlijk is er niet veel aan, maar met heel veel tegelijk wel, dacht ik. Dus ik heb er gewoon een heel grote lamp van gemaakt.”
Saakes knutselde met twaalf Lampans een soort bolvormige kroonluchter in elkaar. De instructie zette hij op instructables.com, een website waarop creatievelingen ideeën delen. Saakes: “Ik zat al een tijdje naar die websites te kijken. Ik vind het een interessant concept, dat mensen hun ontwerpen delen zodat iedereen het kan maken.”
Volgens Saakes zijn dergelijke sites heel populair, omdat iedereen de eenheidsworst van onder andere Ikea zat is. “Die winkel verkoopt over de hele wereld dezelfde producten. Ik vond het wel een grap om juist met een Ikea-lampje zelf iets te maken.” En dat vond niet alleen hij, want op de site staan al minstens vijftien foto’s van mensen die de lamp ook in elkaar zetten.
“Het leuke is dat overal ter wereld Ikea-winkels zijn, dus iedereen kan de lamp maken.” Wat Lampans, een soldeerbout en een paar uur tijd zijn genoeg. “Je kunt hem met zoveel lampen maken als je wilt. Maar met vier, zes of twaalf lampjes kun je de beste vorm maken”, vindt Saakes. De dodecahedron van twaalf lampen vindt hij zelf het mooist. Daarvan hangen er inmiddels drie in het StudioLab op IO.
Voor de dodecahedron maakt de doe-het-zelver in alle twaalf voetjes vijf gaten. “Dat gaat het snelst met een soldeerbout, maar het stinkt dan wel een beetje.” Met tie-wraps – of kabelbinders in goed Nederlands – zet hij de lampjes aan elkaar vast. Dan moeten de twaalf stekkers er nog af en een nieuwe stekker eraan. “Dan is de lamp klaar. Met een kleerhanger kun je hem ophangen.”
Ook de tentoonstellingmakers van Platform21 in Amsterdam vonden zijn ontwerp op internet. Saakes’ lamp paste perfect in hun tentoonstelling ‘Hacking Ikea’. Ontwerpers werden daarvoor uitgenodigd een geheel eigen draai te geven aan de doorsnee Zweedse producten. “De winnares kocht een lamp, bracht hem terug, maar hield de doos. Daar sneed ze stukjes uit en hing er een lamp in”, vertelt Saakes.
Zelf was hij te laat om mee te doen aan de wedstrijd, maar zijn platonic sun kwam wel in de tentoonstelling. Hij hing in Amsterdam, op de Dutch Designweek in Eindhoven en nu in Seoul. Vanaf 2 december is de lamp te zien op de tentoonstelling ‘Maak ons land’ in het Nederlands Architectuurinstituut in Rotterdam. Ook geeft Saakes binnenkort een workshop op een congres van internetprovider XS4all.
“Dat is iets meer afleiding dan ik had gehoopt”, lacht Saakes. Hij wacht er dan ook even mee om meer ideeën op een site zetten. “Eerst mijn proefschrift.” Maar hij is toch benieuwd naar een heel grote lamp van honderd Lampans. Saakes rekende uit dat honderd tot honderdtwintig het maximum is. “De kap is iets breder dan de voet. Als je de bol te groot maakt en dus de hoek tussen de lampen te klein, dan komen de kappen tegen elkaar aan.” Saakes hoopt dat iemand zich meldt die zo’n grote platonic sun wil. “Dan neem ik nog wel een paar dagen vrij om hem in elkaar te zetten.”

In december is de lamp te zien op de tentoonstelling ‘Maak ons land’ in het Nederlands Architectuurinstituut in Rotterdam.