Campus

‘Ik wil een topbibliotheek zijn’

Voor veel mensen kwam het afblazen van de nieuwbouw onverwacht, en voor bibliothecaris dr. L. Waaijers kwam de klap heel hard aan. De ambitie is echter ongebroken.

Waaijers heeft de droom om Delft opnieuw een vooraanstaande bibliotheek te geven. ,,Ik wil gewoon een topbibliotheek zijn en dat is nog belangrijker dan nieuwbouw.”

Leo Waaijers (57) praat graag over ‘zijn’ bibliotheek. Het werk laat hem niet los als hij thuiskomt, maar gaat gewoon mee. Eén van zijn grote frustraties – een nogal vreemde voor een bibliothecaris – is dan ook dat hij nauwelijks toekomt aan het lezen van een boek. Zijn ogen flikkeren gretig op als hij denkt aan de luxe van het in één keer uitlezen van een boek.

Toen hij begon als bibliothecaris, trof Waaijers een onzekere organisatie aan. ,,De bibliotheek is jarenlang de personele prullenmand van de TU geweest. Ik zeg altijd dat ik de laatste van die generatie ben. Er was weinig zelfvertrouwen.”

Door een oudere medewerker in de bibliotheek werd Waaijers meteen benaderd over nieuwbouw. ,,Zo van: jij bent de nieuwe bibliothecaris en jij gaat zeker even een nieuw gebouw neerzetten? Die persoon had in het achterhoofd: iedere nieuwe bibliothecaris wil dat; dat waait wel weer over.”

Veel scepsis dus, maar Waaijers had geen keus, vindt-ie: ,,We zitten in een oud romantisch gebouw, dat tocht en door een verzakte riolering ook stinkt. We hebben nu honderd studieplaatsen, wat we met het afbreken van wat hokjes met twintig kunnen uitbreiden, maar dan is het echt afgelopen. En we moeten dichter bij de TU zitten.”

De bibliothecaris is daarom hard aan de slag gegaan. ,,Een voorlopig ontwerp is een definitief ontwerp geworden, een definitief ontwerp werd een bestek. We zijn al gaan kijken bij andere gebouwen van Mecanoo waar dezelfde materialen gebruikt zijn. Zo’n anderhalf jaar geleden ging de laatste scepticus door de bocht. En toen de parkeerplaats achter de Aula bouwrijp gemaakt werd kwamen de fototoestellen uit de kast.”

Waaijers werd tijdens een korte vakantie op zijn boot opgeroepen door Scheveningen Radio. Met een vertrokken gezicht denkt hij terug aan de jobstijding. ,,Ik dacht eerst dat er iets met mijn ouders was. Ik vroeg mij af: hoe kan dat; ik geloofde het niet. Ik was groggy, en een avond stombezopen; letterlijk ook.”
Schok

De schok van het gebeurde waart door de hele bibliotheek. ,,Er zijn meerdere projecten opgehangen aan het nieuwe gebouw”, legt Waaijers uit, ,,bijvoorbeeld een nieuw informatiesysteem, duizend studieplaatsen en de open opstelling van tachtigduizend boeken. Verder hebben we al enige jaren geen nieuw meubilair gekocht. Dit is voor iedereen een zware motivatiehobbel.”

En aan het opbrengen van motivatie is veel gedaan, de laatste tijd. Waaijers: ,,Toen ik hier zeven jaar geleden kwam was de bibliotheek een vriendelijke organisatie die allang geen topniveau meer had. Met eindeloos veel trainingen, heel hard werken, en vooral het stimuleren van goede zaken hebben we geprobeerd dat te veranderen.”

De bibliotheek van Delft was ooit een topbibliotheek, aldus Waaijers. ,,Belangrijke internationale clubs zijn hier opgericht, onder andere International Association for Technical University Libraries en het International Translations Centre. Ook is hier is de bibliofoon uitgevonden. Als je op een draaischijf een nummer draaide ging er in de magazijnen een lampje branden, dan rende er een medewerker naar het lampje om te zorgen dat het boek via de beroemde glijgoot naar beneden kwam. Voor de consument leek het geheel geautomatiseerd en in een Winkler Prins uit de jaren zestig is er dan ook een hele pagina aan besteed.”

Van der Wolk, de bibliothecaris die dit alles tot stand bracht, liet in 1957 zijn eigen programma van eisen na voor een nieuwe bibliotheek. Waaijers heeft alle beschikbare plannen gelezen maar in dit eerste document vindt hij zich het best: ,,Het is verrassend actueel! Ik kon de visie van Van der Wolk bijna geheel overnemen, behalve op het punt dat volgens hem een bibliotheek geen databases moest bouwen. In dat opzicht heeft trouwens de hele internationale bibliotheekwereld de boot gemist. Pas veel later gingen bibliotheken automatiseren.”

,,Als topbibliotheek kun je best een aantal jaar freewheelen op je prestige, maar toen ik hier kwam behoorden we niet meer tot de top van de bibliothecaire wereld.” En dat is nu eenmaal Waaijers’ streven. Is dat niet wat veel gevraagd voor een bibliotheek in een Nederlandse provinciestad? ,,Delft is de landelijke technische bibliotheek en we doen het goed. Met MIT lopen we thans gelijk, of hooguit één à twee jaar achter. Uit onderzoek blijkt dat we qua snelheid van documentleverantie internationaal voorop lopen.”

,,Het beste bewijs dat we op de goede weg zitten is de groeiende derde geldstroom.” Waaijers verhaalt met trots: ,,We zijn door Minolta uitgekozen om een wereldwijd pilot-project op te zetten voor documentleverantie. Onze reputatie hebben we niet voor onze blauwe ogen.”
Delfts blauw

,,De naam Delft opent nog steeds deuren”, weet Waaijers. Maar in Delft zelf zijn de mogelijkheden die de informatierevolutie heeft geopend nog te onbekend, volgens Waaijers. ,,De computer als gebruiksvoorwerp is geen punt, maar complexe zoekacties zijn niet een kwestie van een druk op een knop. Aio’s zijn daar goed in, die willen voor ze aan vier jaar werk beginnen weten of iemand anders niet hetzelfde heeft gedaan.”

,,Een cursus internet is net zo zwaar en lang als een cursus tekstverwerken: één dag. Ik vind dat iedere student een internetaansluiting moet hebben. Je hebt toch ook telefoon? De mogelijkheden groeien enorm, de student wordt bedrevener, de software simpeler. Ik vind het hoogst vervelend dat mensen op gesettelde posities zeggen: ‘Dat had ik in mijn tijd ook niet.’ Alleen mensen die al weten waarover ze het hebbenkunnen zich misschien zo’n afstandelijke houding veroorloven.”

,,In de bibliotheekwereld vindt een verschuiving plaats: from collection to connection. Wachttijden zijn al verkort van weken naar minuten, publicaties hoeven niet het drukken van een boek af te wachten maar kunnen zo op het net worden gezet. Het enige probleem is dat je moet weten waar je ze kunt vinden – de zogenaamde ontsluitingskant. De informatiestructuur wordt dan erg belangrijk. Systematiek is een vak apart in de bibliotheek.”
Ambitie

Waaijers is er nog niet, vindt hij zelf. ,,Ambitie is mijn tic. Ik wil gewoon een topbibliotheek zijn en dat is belangrijker dan nieuwbouw. Ik voel mij sterk betrokken bij de bibliotheek.”

Waaijers heeft van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen de garantie gekregen dat de landelijke taak belangrijk is. Die erkenning wil Waaijers nu ook graag over de TU-taak: ,,Ik wil helderheid over de vraag of de bibliotheek een kernactiviteit is of iets in de marge. In dat laatste geval ben ik liever geprivatiseerd. Het gaat niet om het geld, maar om de rol van informatie in een kennisintensieve organisatie en daarover staat niets in de Strategienota. Ik wil die discussie niet in een hoekje zitten afwachten.”

,,Volgens mij moet er een fundamenteel debat gevoerd worden over de functie van de bibliotheek. Toegang tot informatie wordt steeds duurder. Een computer, modem en aansluiting kosten vele duizenden guldens. Het zoeken vereist training en steeds meer informatie moet worden betaald. Er dreigt een sociale segregatie tussen have’s en have-not’s. Ik vind dat een universitaire bibliotheek daarin positie moet nemen. In ons bedrijfsplan hebben wij gezegd een soort Robin Hood te willen zijn. Het geld uit de derde geldstroom steken we dan ook in het toegankelijk maken van informatie.”

Waaijers springt overal in waar hij denkt dat er iets gebeuren moet. En het nieuwe gebouw dan? ,,Op de boot had ik nauwelijks het idee wat er moest gebeuren. Thans verwacht ik dat de nieuwe bibliotheek er pas na de eeuwwisseling staat. Je zit inmiddels met allerlei Europese procedures die we voorheen konden vermijden. Nu hoop ik dat bij mijn pensioen in 2003 de nieuwe bibliotheek er staat.”


Figuur 1 Waaijers: ,, … anders ben ik liever geprivatiseerd”

Paul Rutten

Voor veel mensen kwam het afblazen van de nieuwbouw onverwacht, en voor bibliothecaris dr. L. Waaijers kwam de klap heel hard aan. De ambitie is echter ongebroken. Waaijers heeft de droom om Delft opnieuw een vooraanstaande bibliotheek te geven. ,,Ik wil gewoon een topbibliotheek zijn en dat is nog belangrijker dan nieuwbouw.”

Leo Waaijers (57) praat graag over ‘zijn’ bibliotheek. Het werk laat hem niet los als hij thuiskomt, maar gaat gewoon mee. Eén van zijn grote frustraties – een nogal vreemde voor een bibliothecaris – is dan ook dat hij nauwelijks toekomt aan het lezen van een boek. Zijn ogen flikkeren gretig op als hij denkt aan de luxe van het in één keer uitlezen van een boek.

Toen hij begon als bibliothecaris, trof Waaijers een onzekere organisatie aan. ,,De bibliotheek is jarenlang de personele prullenmand van de TU geweest. Ik zeg altijd dat ik de laatste van die generatie ben. Er was weinig zelfvertrouwen.”

Door een oudere medewerker in de bibliotheek werd Waaijers meteen benaderd over nieuwbouw. ,,Zo van: jij bent de nieuwe bibliothecaris en jij gaat zeker even een nieuw gebouw neerzetten? Die persoon had in het achterhoofd: iedere nieuwe bibliothecaris wil dat; dat waait wel weer over.”

Veel scepsis dus, maar Waaijers had geen keus, vindt-ie: ,,We zitten in een oud romantisch gebouw, dat tocht en door een verzakte riolering ook stinkt. We hebben nu honderd studieplaatsen, wat we met het afbreken van wat hokjes met twintig kunnen uitbreiden, maar dan is het echt afgelopen. En we moeten dichter bij de TU zitten.”

De bibliothecaris is daarom hard aan de slag gegaan. ,,Een voorlopig ontwerp is een definitief ontwerp geworden, een definitief ontwerp werd een bestek. We zijn al gaan kijken bij andere gebouwen van Mecanoo waar dezelfde materialen gebruikt zijn. Zo’n anderhalf jaar geleden ging de laatste scepticus door de bocht. En toen de parkeerplaats achter de Aula bouwrijp gemaakt werd kwamen de fototoestellen uit de kast.”

Waaijers werd tijdens een korte vakantie op zijn boot opgeroepen door Scheveningen Radio. Met een vertrokken gezicht denkt hij terug aan de jobstijding. ,,Ik dacht eerst dat er iets met mijn ouders was. Ik vroeg mij af: hoe kan dat; ik geloofde het niet. Ik was groggy, en een avond stombezopen; letterlijk ook.”
Schok

De schok van het gebeurde waart door de hele bibliotheek. ,,Er zijn meerdere projecten opgehangen aan het nieuwe gebouw”, legt Waaijers uit, ,,bijvoorbeeld een nieuw informatiesysteem, duizend studieplaatsen en de open opstelling van tachtigduizend boeken. Verder hebben we al enige jaren geen nieuw meubilair gekocht. Dit is voor iedereen een zware motivatiehobbel.”

En aan het opbrengen van motivatie is veel gedaan, de laatste tijd. Waaijers: ,,Toen ik hier zeven jaar geleden kwam was de bibliotheek een vriendelijke organisatie die allang geen topniveau meer had. Met eindeloos veel trainingen, heel hard werken, en vooral het stimuleren van goede zaken hebben we geprobeerd dat te veranderen.”

De bibliotheek van Delft was ooit een topbibliotheek, aldus Waaijers. ,,Belangrijke internationale clubs zijn hier opgericht, onder andere International Association for Technical University Libraries en het International Translations Centre. Ook is hier is de bibliofoon uitgevonden. Als je op een draaischijf een nummer draaide ging er in de magazijnen een lampje branden, dan rende er een medewerker naar het lampje om te zorgen dat het boek via de beroemde glijgoot naar beneden kwam. Voor de consument leek het geheel geautomatiseerd en in een Winkler Prins uit de jaren zestig is er dan ook een hele pagina aan besteed.”

Van der Wolk, de bibliothecaris die dit alles tot stand bracht, liet in 1957 zijn eigen programma van eisen na voor een nieuwe bibliotheek. Waaijers heeft alle beschikbare plannen gelezen maar in dit eerste document vindt hij zich het best: ,,Het is verrassend actueel! Ik kon de visie van Van der Wolk bijna geheel overnemen, behalve op het punt dat volgens hem een bibliotheek geen databases moest bouwen. In dat opzicht heeft trouwens de hele internationale bibliotheekwereld de boot gemist. Pas veel later gingen bibliotheken automatiseren.”

,,Als topbibliotheek kun je best een aantal jaar freewheelen op je prestige, maar toen ik hier kwam behoorden we niet meer tot de top van de bibliothecaire wereld.” En dat is nu eenmaal Waaijers’ streven. Is dat niet wat veel gevraagd voor een bibliotheek in een Nederlandse provinciestad? ,,Delft is de landelijke technische bibliotheek en we doen het goed. Met MIT lopen we thans gelijk, of hooguit één à twee jaar achter. Uit onderzoek blijkt dat we qua snelheid van documentleverantie internationaal voorop lopen.”

,,Het beste bewijs dat we op de goede weg zitten is de groeiende derde geldstroom.” Waaijers verhaalt met trots: ,,We zijn door Minolta uitgekozen om een wereldwijd pilot-project op te zetten voor documentleverantie. Onze reputatie hebben we niet voor onze blauwe ogen.”
Delfts blauw

,,De naam Delft opent nog steeds deuren”, weet Waaijers. Maar in Delft zelf zijn de mogelijkheden die de informatierevolutie heeft geopend nog te onbekend, volgens Waaijers. ,,De computer als gebruiksvoorwerp is geen punt, maar complexe zoekacties zijn niet een kwestie van een druk op een knop. Aio’s zijn daar goed in, die willen voor ze aan vier jaar werk beginnen weten of iemand anders niet hetzelfde heeft gedaan.”

,,Een cursus internet is net zo zwaar en lang als een cursus tekstverwerken: één dag. Ik vind dat iedere student een internetaansluiting moet hebben. Je hebt toch ook telefoon? De mogelijkheden groeien enorm, de student wordt bedrevener, de software simpeler. Ik vind het hoogst vervelend dat mensen op gesettelde posities zeggen: ‘Dat had ik in mijn tijd ook niet.’ Alleen mensen die al weten waarover ze het hebbenkunnen zich misschien zo’n afstandelijke houding veroorloven.”

,,In de bibliotheekwereld vindt een verschuiving plaats: from collection to connection. Wachttijden zijn al verkort van weken naar minuten, publicaties hoeven niet het drukken van een boek af te wachten maar kunnen zo op het net worden gezet. Het enige probleem is dat je moet weten waar je ze kunt vinden – de zogenaamde ontsluitingskant. De informatiestructuur wordt dan erg belangrijk. Systematiek is een vak apart in de bibliotheek.”
Ambitie

Waaijers is er nog niet, vindt hij zelf. ,,Ambitie is mijn tic. Ik wil gewoon een topbibliotheek zijn en dat is belangrijker dan nieuwbouw. Ik voel mij sterk betrokken bij de bibliotheek.”

Waaijers heeft van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen de garantie gekregen dat de landelijke taak belangrijk is. Die erkenning wil Waaijers nu ook graag over de TU-taak: ,,Ik wil helderheid over de vraag of de bibliotheek een kernactiviteit is of iets in de marge. In dat laatste geval ben ik liever geprivatiseerd. Het gaat niet om het geld, maar om de rol van informatie in een kennisintensieve organisatie en daarover staat niets in de Strategienota. Ik wil die discussie niet in een hoekje zitten afwachten.”

,,Volgens mij moet er een fundamenteel debat gevoerd worden over de functie van de bibliotheek. Toegang tot informatie wordt steeds duurder. Een computer, modem en aansluiting kosten vele duizenden guldens. Het zoeken vereist training en steeds meer informatie moet worden betaald. Er dreigt een sociale segregatie tussen have’s en have-not’s. Ik vind dat een universitaire bibliotheek daarin positie moet nemen. In ons bedrijfsplan hebben wij gezegd een soort Robin Hood te willen zijn. Het geld uit de derde geldstroom steken we dan ook in het toegankelijk maken van informatie.”

Waaijers springt overal in waar hij denkt dat er iets gebeuren moet. En het nieuwe gebouw dan? ,,Op de boot had ik nauwelijks het idee wat er moest gebeuren. Thans verwacht ik dat de nieuwe bibliotheek er pas na de eeuwwisseling staat. Je zit inmiddels met allerlei Europese procedures die we voorheen konden vermijden. Nu hoop ik dat bij mijn pensioen in 2003 de nieuwe bibliotheek er staat.”


Figuur 1 Waaijers: ,, … anders ben ik liever geprivatiseerd”

Paul Rutten

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.