‘Iedereen heeft lijken in zijn DNA’

Hij verwacht dat over enkele jaren iedereen de beschikking krijgt over zijn eigen DNA-informatie. Maar willen we dat wel?

U bent een van de eersten die zijn hele DNA gescand heeft en op internet gezet, na Craig Venter en James Watson. Hoe was dat?

“Het was een avontuur en het voelde als een sprong in het duister om het project te doen en om uit te pluizen wat er in mijn genoom stond.”

Had u niet het gevoel zich helemaal bloot te geven op internet?

“Een beetje wel. Ik heb er een tijd over nagedacht, maar ik dacht dat het wetenschappelijk de moeite waard zou zijn. ”

Hebt u uw DNA vergeleken met dat van Watson en Venter?

“Ja, dat hebben we gedaan omdat we wilden weten hoe verschillend mensen van elkaar zijn. De overeenkomsten tussen verschillende individuen is 99,9 procent, 97 procent met een chimp. Maar die 0,1 procent verschil staat voor ongeveer drie miljoen plaatsen in het genoom. Daarvan hadden wij er als blanke mannen een miljoen gemeenschappelijk, maar daarnaast twee miljoen ook niet.” 

Wat kwam u te weten over uzelf?

“Vlak nadat het artikel gepubliceerd was werd ik opgebeld door een collega uit Stanford die zei: ‘ik heb eens naar de Y-chromosoom gekeken en ik kan je vertellen waar je vaders familie vandaan komt. Hij vertelde dat mijn voorouders aan de Rijn in Duitsland woonden. Ik heb het aan mijn vader gevraagd, en die zei dat het klopt. Maar ook medisch was het informatief. Ik weet nu beter waar ik op moet passen.”

Is dat een van de voordelen van de kennis van je genoom?

“Ik denk het wel. Je weet meer over de risico’s die je loopt op verschillende ziektes en waar je op moet letten. Ook kun je te weten komen welke medicijnen wel of niet werkzaam zijn in jouw geval.”

Gaat dat verder dan algemene aanbevelingen als gezond eten, genoeg bewegen en niet roken?

“Absoluut. Ieder van ons heeft een klein dozijn zeldzame mutaties die nadelig kunnen werken op de gezondheid. Het zijn de lijken in het DNA. Daar kun je niet iedereen op nalopen, maar als je het genoom bepaalt kom je er een aantal tegen. Dat gaat een stuk verder dan algemene adviezen. Zelf loop ik extra risico op een bepaalde hartziekte die cardiomyopathie heet. Dat gaat gepaard met een verdikking van de hartwand. Dokters kunnen daarop controleren.”

Verwacht u dat gebruik van iemands genoom standaard wordt in de gezondheidszorg?

“Zeker. Binnen een paar jaar al wordt de grens van duizend dollar per genoom bereikt. Dan zal het bij allerlei behandelingen geraadpleegd worden.”

Denkt u dat mensen hun genoom willen weten?

“Ik denk niet dat iedereen dat wil. Dat is prima. We leven niet onder een Orwelliaans regime. Maar voor degenen die het willen, biedt de kennis belangrijke voordelen.”

Hoeveel geld geeft de TU uit aan de inhuur van extern personeel? Lange tijd was deze vraag moeilijk te beantwoorden omdat deze kosten op verschillende manieren werden weg geboekt. Op verzoek van de ondernemingsraad (or) heeft de afdeling finance and control een notitie geschreven die duidelijkheid verschaft.

Er blijkt een duidelijk verband te zijn tussen het hoge bedrag dat de TU uitgeeft aan de inhuur van derden en de reorganisatie OOD uit 2005. Gaf de universiteit in 2004 nog 20,5 miljoen euro uit aan extern personeel, in 2005 liep het al op naar 27,2 miljoen en in 2006 naar 43,7 miljoen. In 2007 werd het hoogste niveau bereikt: 54,8 miljoen. De jaren erna zette een daling in. In 2008 naar 51,2 miljoen en in 2009 naar 41,3 miljoen. Deze bedragen betreffen alleen geld uit de eerste geldstroom.

Het college van bestuur en de ondernemingsraad (or) zijn het erover eens dat laatstgenoemd bedrag nog steeds te hoog is. Daarom bekijkt de TU maandelijks wat aan derden wordt uitgegeven en of dat niet minder kan.
Vooral gastdocenten en -hoogleraren blijken een grote kostenpost te vormen. Bouwkunde geeft aan die groep het meeste uit: 2,5 miljoen. De or denkt dat het goed zou zijn een deel van die mensen in dienst te nemen, omdat dat goedkoper is dan inhuren. Daarnaast signaleert de or dat de vergoedingen voor gastdocenten en -hoogleraren ver uiteen kunnen lopen. De raad pleit ervoor dat gelijk te trekken.

Dat eerste voorstel is momenteel problematisch, omdat er een beheerst vacaturebeleid van kracht is. Voor het tweede idee voelt collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg weinig. Hij zegt het mooi te vinden als de vergoedingen vergelijkbaar zouden zijn, maar denkt ook dat de prijzen in sommige beroepsgroepen nu eenmaal hoger liggen.
Nu er na de OOD weer een reorganisatie voor de deur staat, doemt de vraag op of de externe inhuur weer zal stijgen. Van den Berg verzekert dat het nu anders zal gaan, omdat er sterk op wordt gelet. De or heeft daar vertrouwen in.