Hogere dingen

Met een nederige houding staat Fritz Leyds, nu bekend als ‘broeder Elias’, achter het catheter. Zo’n veertig studenten luisteren aandachtig naar zijn woorden. Op rustige wijze zet hij zijn visie op ‘vrijheid binnen een gemeenschap’ uiteen. ,,Je moet investeren”, vertelt hij. ,,Veel geven betekent dat je veel terugkrijgt. Wat dat betreft heeft het Corps het wel begrepen.”

Als oud-senator van het Delftsch Studenten Corps kan broeder Elias, nu katholieke monnik, het weten. Op uitnodiging van het bestuur van de christelijke studentenvereniging Civitas Studiosorum Reformatorum (CSR) geeft hij een lezing in de CSR-sociëteit aan de Oude Delft. De lezing valt binnen de cyclus ‘Vrijheid, blijheid’.

,,We leven nu eenmaal in een maatschappij die vrijheid propageert, vrijheid hoog in het vaandel heeft”, licht CSR-praeses Albert Brink toe. ,,Als christelijke vereniging zijn we op zoek naar onze plaats binnen deze maatschappij, maar ook vinden we belangrijk na te denken over het omgaan met elkaar binnen de vereniging zelf. Vandaar dit thema.”

Door zijn ervaringen binnen het Corps en binnen het klooster blijkt broeder Elias een duidelijke visie gekregen te hebben op de manier waarop een gemeenschap functioneert, maar ook op de westerse cultuur als samenleving. ,,In een gemeenschap gaan mensen ervoor. Het gaat om het gezamenlijke doel. Te vaak vergeten mensen dat. Dan zijn ze op zoek naar de ideale gemeenschap, hun eigen ideale gemeenschap. Maar dan kom je terecht in een situatie van oppervlakkigheid, mensen gaan individuele keuzes uit de weg.”

Broeder Elias vindt de westerse cultuur een voorbeeld van zo’n oppervlakkige gemeenschap. ,,De westerse cultuur is gevlucht in de economie, in consumptiegedrag. Daardoor is de westerse cultuur onverschillig geworden.” Het geheim van een goede samenleving zoekt hij bij het individu zelf. ,, Een gemeenschap wordt gevormd door mensen. Mensen die iets willen, individuele keuzes maken, iets geven van zichzelf. Niet door mensen die alleen op zoek zijn naar een gemeenschap, dat is consumeren.”

Hierin moet ook de individuele vrijheid gezocht worden en door deze vrijheid ook vreugde. ,,Mensen die geen keuzes maken zijn niet vrij, ze durven zichzelf niet te geven en blijven zo in oppervlakkigheden steken.” Dat de mens dit niet uit zichzelf kan bereiken weet hij ook: ,,Alleen door God ontvang je de authentieke vreugde.”

Al tijdens zijn studententijd hield Leyds zich met deze hogere dingen bezig. Zo liet hij zich onderweg terug van een gala rustig afzetten bij de kerk om de mis te volgen, terwijl zijn mede-senaatsleden gingen ontbijten. Opgegroeid binnen een protestants gezin is hij op latere leeftijd pas katholiek geworden. ,,Ik heb toen mijn moeder belooft dat ik geen pastoor zou worden. Die belofte heb ik in ieder geval gehouden.” Het monnikkenwezen ziet hij niet als een dienstbare functie binnen de maatschappij, ook niet om demaatschappij te verbeteren. ,,Het is gewoon mijn roeping.”

Na de lezing wordt er geborreld, waarbij verschillende studenten de kans grijpen om zich nog even te laten adviseren. Als de borrel om een uur of twee afloopt, vertrekt als een van de laatsten ook broeder Elias.