Hoger onderwijs start proef met Mastodon

Universiteiten van Nederland (UNL) en Surf, de ict-vereniging voor onderwijs en onderzoek, willen op Mastodon een omgeving creëren waar studenten en medewerkers van Nederlandse onderwijsinstellingen berichten kunnen delen. Mastodon is een sociaal-mediaplatform dat lijkt op Twitter. De hoop van UNL en Surf is dat dit platform vrij blijft van bedreigingen van anonieme gebruikers en opruiende hashtags.

Mastodon bestaat uit talloze verschillende digitale servers, waarvan je lid kunt worden. Instellingen maken zich al langer zorgen over de toenemende afhankelijkheid van grote techbedrijven als Twitter in wetenschap en onderwijs. Daarom stappen steeds meer mensen over op Mastodon. Ook wetenschappers en instellingen zijn steeds vaker met persoonlijke accounts op Mastodon te vinden.

Of de TU Delft mee zal doen met de landelijke proef van Surf is niet zeker, zegt Roy Meijer. Hij is communicatiemedewerker en hoofdredacteur van de content room van de TU, die de social media en website van de universiteit beheert. “Dat hangt af van hoe de proef eruit gaat zien. Of het meer dan alleen een gezamenlijke server wordt. Komt er moderatie en ondersteuning? Op 1 februari krijgen wij daar meer duidelijkheid over.”

Inhoudelijke discussies

Wladimir Mufty van Surf snapt wel waarom Mastodon aan populariteit wint: “Sinds Twitter is overgenomen door Tesla-baas Elon Musk zijn mensen aan het denken gezet. Juist in het onderwijs en onderzoek is er animo voor een goed platform voor inhoudelijke discussies zonder businessplan voor gebruikersdata.”

Dat het platform gemakkelijker inhoudelijke discussies en vrij debat faciliteert, komt volgens Mufty door de opzet. “Op Mastodon moet een gebruiker iets meer moeite doen. Je moet zelf je servers opzoeken. Dat hebben de ontwikkelaars opzettelijk zo ontworpen.” 

Twitter is een vergaarbak met een algoritme dat zoveel mogelijk bekijks probeert te trekken, zegt Mufty. “Op onze Mastodon-server krijg je straks alleen te zien waar je zelf naar zoekt en waar gebruikers het over hebben in de wereld van onderzoek en onderwijs. Daarmee verklein je de kans op polarisatie.”

Proef op universiteiten

Vanaf maart kunnen studenten en medewerkers van de deelnemende instellingen zich met hun instellingsaccount aanmelden voor de proef met Mastodon. Mufty: “We moeten nog bespreken hoe we zorgen voor goede omgangsvormen. Als we niet willen dat er desinformatie wordt verspreid via de kanalen, dan moet er moderatie komen. Gaan experts dat doen? Doen zij dat vrijwillig of betaald?”

Op dit moment heeft de TU nog geen Mastodon-account. “Ik wil eerst het doel en de doelgroep duidelijk hebben”, legt Roy Meijer uit. “Op Twitter bestaat onze doelgroep vooral uit wetenschappers en journalisten, maar voor Mastodon weten we dat nog niet. Bovendien lijkt er nu sprake van een kantelmoment: je ziet dat mensen toch weer terugkeren naar Twitter. We wegen doorlopend of het nuttig is om Mastodon te gaan gebruiken. Als je een server wilt, moet je ook tijd en geld in moderatie en serverruimte steken.”

Om de interesse te peilen, plaatste de universiteit in december wel een poll op haar bestaande sociale mediakanalen. De reacties bleken verdeeld: op Twitter was een krappe meerderheid van  53,7 procent vóór een Mastodon-account van de TU, 46,3 procent bleek tegen.

Industrieel ontwerpen

De faculteit Industrieel ontwerpen (IO) gebruikt Mastodon al wel. Jojanneke van den Bosch, communicatieadviseur bij IO, zette het account op en ziet de voordelen. “Ook op Mastodon zijn veel wetenschappers te vinden, zeker in de server die wij hebben gekozen. Je merkt ook dat mensen hier minder liken en delen, maar vooral inhoudelijk antwoord geven op vragen. Daar kunnen we van leren. En er hangt er een positievere sfeer dan op Twitter.”

Van den Bosch ziet het account van IO vooral als experiment. Dat het krap vijftig volgers heeft, tegen zo’n tweeduizend op Twitter, vindt ze niet erg. “Iedereen begint op zo’n jong netwerk als Mastodon op nul.” (HOP, PvT / Delta, RvdW)

Ook Delta heeft een Mastodonaccount. Vanaf nu zijn we te volgen via @delta@mastodon.nl.

• Lees ook: Ik ga weg van Twitter