Hoe verlopen mega colleges tijdens de pandemie?

Wie ooit een bachelor volgde aan de TU Delft kent ze: megavakken met honderden deelnemers als Statica of Technologie 1. Tijdens zo’n vak was de kans groot dat je als student niet bij de professor in de collegezaal zat, maar een livestream keek in de zaal ernaast. Of dat je op een trap zat omdat alle stoelen bezet waren, of kon wegdommelen in een zachte bioscoopstoel.

Voor de nieuwe eerstejaars is alles anders. Colleges zijn immers voor het grootste deel online. Studenten kunnen vragen stellen via een live chat, die wordt gemodereerd door de medewerkers. “Gelukkig is het nog steeds mogelijk om een kleine groep van dertig studenten te ontvangen”, vertelt professor Just Herder. Herder geeft Statica aan faculteit 3mE voor maar liefst negenhonderd studenten. Zij kunnen zich inschrijven als ze een college fysiek willen bijwonen, de rest kijkt live op Collegerama. “De collegezaal is in ieder geval niet leeg op die manier”, zegt Herder. “Ook heb ik zo vrijwilligers voor de demonstratie-experimenten.”

Studenten bleken alleen niet in de rij te staan voor de dertig beschikbare plaatsen: slechts 22 hebben zich voor het college van 4 september ingeschreven. Vijf kwamen er opdagen. Inmiddels hebben twintig studenten de weg naar de collegezaal gevonden. Hoe is het voor docenten om zo onderwijs te geven? Delta sprak drie van hen.

Eén keer per week naar de campus
Practica en ontwerpprojecten vinden in ieder geval wel op de campus plaats. Dr. Aurèle Adam, verantwoordelijk voor de cursus Mechanics, Waves & Optics bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen, legt uit hoe hij dat aanpakt: “We hebben de studenten verdeeld over de werkdagen, zodat elke student één dag heeft waarop hij of zij naar de faculteit kan komen. Zo kunnen we voldoende afstand bewaren tussen de studenten. We vragen hen om in kleine groepjes te werken, waarbij ze elkaar leren kennen.”

De Collegerama-servers lagen al op de eerste dag van het studiejaar plat

De studenten komen vanwege hun andere vakken alleen ‘s middags. De sessies duren tot acht uur ‘s avonds. Elke groep van vijftien studenten heeft een eigen ‘docent-mentor’, een onderzoeker van de faculteit, die hen begeleidt. De docent-mentor helpt hen met de fysica, eet mee en probeert de studenten het gevoel te geven dat ze deel uitmaken van de faculteit.
Ook 3mE spant zich in om studenten onderwijs op de campus te bieden. Niet alleen zijn de groepen kleiner, ook de vorm van de werkcolleges is anders. “In plaats van heen en weer te lopen tussen de tafels – wat moeilijk te doen is met een afstand van anderhalve meter – zijn de sessies meer plenair en interactief, wat een positief gevolg is van kleinere groepen”, vertelt Herder.

Nieuwe moeilijkheden
De langere werkdagen en de extra organisatie hebben de werkdruk voor docenten verhoogd.  “We moeten wel”, zegt ir. Eric van den Ham, docent Technologie 1 bij Bouwkunde. “Het helpt dat we vorig jaar al zijn begonnen met online colleges. Toch zijn er online veel dingen die fout kunnen gaan, en waar je mee om moet leren gaan.”

Als om Van den Hams punt te illustreren, gingen de Collegerama-servers al op de eerste dag van het studiejaar plat. Herder kwam eruit met Zoom, maar dat kostte wat moeite. “Een Zoom-bijeenkomst kan driehonderd mensen aan. Om het college na de storing live voort te zetten, moesten we de webcams van drie laptops op mij richten en drie simultane bijeenkomsten maken.”
Docenten krijgen bij dat soort regelwerk hulp van meer onderwijsassistenten én van juniordocenten – een nieuwe functie. “Ik hoop dat we deze structuur kunnen behouden,” zegt Herder. “Want als staf thuis moeten blijven vanwege gezondheidsklachten, hebben we gelijk een probleem.”

Toch neemt extra personeel niet alle extra druk weg. Volgens Aurèle Adam is de werkdruk zeker toegenomen, ook in de zomer, toen docenten hun vakken moesten voorbereiden. “De TU zegt altijd dat assistent-professoren taken moeten delegeren aan promovendi en onderwijsassistenten, maar toch, het is mijn vak, ik ben verantwoordelijk. Ik wil de belangrijke dingen zelf doen.”

Verloren zonder colleges?
En dan is er het gebrek aan fysiek contact. “Ik mis het echt om voor een collegezaal vol met studenten te staan”, vertelt van den Ham. “Voor de nieuwe studenten is alles nieuw en onduidelijk. Ze zijn vaak onzeker of ze het wel redden en over wat ze precies moeten doen en leren. Vroeger kon je tussen de colleges door gemakkelijk wat vragen beantwoorden. Nu moeten ze op het Brightspace-forum kijken. Je kunt zien dat de studenten de interactie missen.”

Studenten zijn actiever tijdens de colleges

Toch is online onderwijs niet alleen maar somberheid en eenzaamheid. Herder merkt dat studenten tijdens de colleges actiever zijn. “De weinige studenten die er fysiek zijn, stellen meer vragen. Blijkbaar is de drempel om je hand op te steken lager in een kleine groep. Op dezelfde manier zien we in het chatkanaal studenten elkaars vragen beantwoorden en op elkaar reageren. Dat had ik niet verwacht, zo’n interactie is kennelijk alleen mogelijk in een online college.”

Kwaliteit van het onderwijs
De vrees dat de kwaliteit van het onderwijs door online colleges zal afnemen, delen Herder, Adam en Van den Ham niet. “Het is jammer dat we geen snelle quiz of poll kunnen doen tijdens een college, vanwege de vertraging van dertig seconden in de livestream. Maar over het geheel genomen is er niet veel veranderd”, vindt de laatste.

“Het is altijd zo geweest dat veel studenten het college toch online bekeken”, weet Herder bovendien. “Er zijn nadelen aan het online lesgeven, maar er zijn ook hulpmiddelen om die te compenseren. Bijvoorbeeld het opnemen van voorbeeldoefeningen.” Adam ziet nog een voordeel. “De colleges vinden grotendeels op dezelfde manier plaats. Ik kan precies zien hoeveel studenten ze bijwonen en wie er loyaal bij is.”

Niet voor niets, denken zij, heeft geen van drieën klachten gehad. Volgens Adam begrijpen studenten de situatie. Ze zijn geduldig en adaptief.”

Chiel de Groot / Intern science desk