‘Heksenjacht’ in Rotterdam: universiteitsblad neemt veilig mailadres

Het bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam vermoedt dat een medewerker van de universiteit ‘gelekt’ heeft naar NRC Handelsblad over vermeend plagiaat in de speeches en het proefschrift van Dymph van den Boom.

Van den Boom is voormalig rector van de Universiteit van Amsterdam en werkte als interim-decaan aan een Rotterdamse faculteit waar ze een reorganisatie in de steigers moest zetten. Vlak voor het artikel verscheen, stapte ze op.

In Rotterdam vermoeden ze dat iemand de journalist getipt heeft om haar onderuit te halen. Rector magnificus Rutger Engels was geschokt, zei hij. Een bureau voor bedrijfsrecherche moet nu het ‘lek’ achterhalen en neemt daarbij ook de e-mails van medewerkers onder de loep.

Te ver

En dat vinden veel medewerkers te ver gaan. Ook het onafhankelijke universiteitsblad Erasmus Magazine schrok ervan. Juridisch mag het weliswaar, maar de heksenjacht op een journalistieke bron is volgens de redactie schadelijk en onzinnig.

Prompt is er voor gevoelige correspondentie een nieuw en beveiligd e-mailadres aangemaakt: erasmusmagazine@protonmail.com. Of daar al naartoe gemaild is? Dat wil hoofdredacteur Wieneke Gunneweg niet zeggen: zo vertrouwelijk is het.

“We moeten hier niet naïef of lichtvaardig over denken”, zegt Gunneweg. “Misschien worden wij ook wel een keer onderzocht. Wij zijn er zeer verbaasd over, niet alleen dat dit mag maar vooral dat het gebeurt.”

In de wandelgangen en online wordt veel gereageerd op de affaire, zegt Gunneweg. “Er heerst grote verontwaardiging over het meelezen van de e-mail. Dit is niet hoe je met elkaar omgaat in een academische omgeving. Al zijn er ook mensen die het niet collegiaal vinden om te lekken naar de pers.”

Andere bladen

Toch hebben andere universiteits- en hogeschoolbladen niet meteen besloten om, in navolging van Erasmus Magazine, de mailsystemen van hun universiteit of hogeschool te omzeilen en een veiliger e-mailadres te openen.

“De situatie in Rotterdam baart me wel zorgen”, zegt hoofdredacteur Ries Agterberg van DUB, het digitale universiteitsblad van Utrecht. Hij is tevens voorzitter van de kring van hoofdredacteuren van universiteits- en hogeschoolmedia. “Ik krijg ook regelmatig vertrouwelijke informatie waarmee we aan de slag gaan. Het zou erg zijn als dat niet meer kon.”

Waarom hij nog geen veilig mailadres heeft aangemaakt? “Omdat wij hier geen signalen hebben dat de universiteit de e-mail van medewerkers leest”, zegt Agterberg. “Sterker nog, er waren ooit een paar hoogleraren die vermoedden dat iemand meelas met hun e-mail en toen zei de universiteit dat dat zeker snel niet zou gebeuren, hooguit bij een concrete verdenking tegen een persoon. Een beetje vertrouwen mag je dan wel hebben. Zodra we signalen hebben dat het beleid verandert en de universiteit een sleepnet uitwerpt, zullen we daar op reageren.”

Wetenschappers in actie

Wie wel reageerden, zijn ruim 200 wetenschappers uit heel Nederland. Zij roepen het bestuur van de Erasmus Universiteit middels een open brief op te stoppen met het forensisch onderzoek naar een mogelijk lek aan de pers. “Dit creëert een angstcultuur”, aldus de – inmiddels 209 – ondertekenaars van de open brief. “De beslissing creëert een cultuur van angst op de universiteit, ondermijnt de academische vrijheid en schendt de privacy van de werknemers”, schrijven ze. Het is bovendien de vraag of de zoekactie niet strijdig is met de AVG-privacyregels en de fundamentele rechten van de mens.”

Klokkenluider

Mocht er inderdaad iemand hebben gelekt, dan stond die persoon in zijn recht, vinden de wetenschappers. “Gezien het feit dat het college van bestuur is geïnformeerd over het sterke vermoeden van plagiaat en heeft besloten deze informatie te negeren, lijkt het gedrag van deze werknemer legitiem”. De klokkenluider zou juist bescherming moeten krijgen. De briefschrijvers roepen het bestuur onder meer op te stoppen met het onderzoek en volledige openheid te geven over alles wat ze tot dusverre hebben gedaan. Ook verwachten ze excuses. Vanuit de TU Delft ondertekenden tot nu toe dr. Stavros Kousoulas, dr.ir. Andrej Radman en prof.dr. Arie Graafland (allen Bouwkunde) de brief.

 

HOP, Bas Belleman & Melanie Zierse