EWI verbouwt hoogspanningslab voor energietransitie

HV-hal klaar voor de verbouwing. (Foto: Jos Wassink)

De kathedraalachtige ruimte maakt ook halfleeg nog indruk. De immense hoogspanningsapparatuur, met lange isolatoren en ringvormige geleiders die er uitzien als ufo’s, staan verzameld in het midden van de hal. Daar omheen is plaats gemaakt voor de uitdagingen van de stroomsector in de 21ste eeuw.

Afgelopen donderdag 19 september was er een laatste bijeenkomst voordat de sleutel werd overgedragen aan aannemer Kuijpers. De directeur, Aukje Kuijpers, zegt twaalf maanden nodig te hebben voor de bouw en installatie, zodat er zes maanden overblijven voor testen en afregelen van de apparatuur voor de opening van het Electrical Sustainable Power (ESP)-lab.

Prof.dr. Miro Zeman, hoofd van de afdeling electrical sustainable engineering (ESE) van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI), schetste de uitdagingen voor de stroomsector in de komende tijd. Het huidige elektriciteitsnet is in ruim vijftig jaar opgebouwd en werkt volgens hem zo goed als perfect. Maar het moet op de schop om te kunnen omgaan met 70 procent groene stroom in 2030, grootscheepse gedistribueerde opwekking door kleine partijen, en een grote toename in de vraag door de opkomst van elektrisch rijden.

Deze uitdagingen hielden de staf van de ESE-groep de laatste jaren bezig. Ze wilden een uniek lab ontwikkelen dat de hele sector zou omvatten. Het ESP-lab integreert hoogspanning, distributienetwerken, lokale opwekking door zon en wind, micronetwerken op wissel- en gelijkspanning, en opslag in een werkend geheel. De kosten voor aanleg bedragen 20 miljoen euro.

De realisatie werd mogelijk toen TenneT, transportnetbeheerder in Nederland en Duitsland, zich als partner aan het ESP-lab verbond. Toenmalig directeur Mel Kroon en EWI-decaan John Schmitz tekenden daar vorig jaar een overeenkomst over. 
De huidige directeur, Manon van Beek, was op de bijeenkomst van 19 september aanwezig. Zij  noemde drie belangrijke uitdagingen voor het hoogspanningsnet: uitbreiding van het net, digitalisering, en de transitie van gas naar zon en wind. “De grootste vraag is hoe we ons huidige peil van leveringszekerheid (99,9988%) na 2030 kunnen handhaven, als er geen zon en wind voor handen is”, hield ze het publiek voor.

Digitale tweeling van het Nederlandse elektriciteitsnet

“We gaan een digitale tweeling van het Nederlandse elektriciteitsnet bouwen”, zei prof.dr. Peter Palensky (afdeling intelligent electrical power grids bij EWI). De real time digital simulator (RTDS)  kan momenteel een kwart van het Nederlandse net simuleren. Dat wordt uitgebreid tot het hele netwerk. Zo kunnen onderzoekers of operators de gevolgen van uitbreidingen beproeven voordat er wordt gebouwd.

Zowel rector/voorzitter Tim van der Hagen als EWI-decaan John Schmitz benadrukten het open karakter van het laboratorium. Ze nodigden geïnteresseerde partijen uit de industrie of onderzoeksinstellingen uit om zich aan te sluiten bij het elektriciteitslab van de toekomst. De opening wordt begin 2021 verwacht.

• Meer informatie op de website van EWI.

Aukje Kuipers krijgt de sleutel van Tim van der Hagen en Manon van Beek. (Foto: Annelies van ’t Hul)