Europese lancering Virgin Orbit lijdt gevoelige klap

De lancering vanuit Cornwall met een LauncherOne raket onder de Boeing747-400 Cosmic Girl op maandag 9 januari 2023 zou een historische lancering worden. Niet eerder werden satellieten vanuit West-Europa in een baan om de aarde gebracht.

Het bedrijf Virgin Orbit van miljardair en voormalig platenbaas Richard Branson biedt een flexibel en kleinschalig lanceerplatform waardoor in feite ieder vliegveld een ruimtehaven kan worden. Dat vertelt dr. Stefano Speretta (faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek, L&R).

De Delftse onderzoeker was betrokken bij de productie van de defensiesatelliet BRIK II die met de eerste commerciële lancering van Virgin Orbit in juni 2021 de ruimte in ging.  “BRIK II was een groot succes, een foutloze lancering”, herinnert Speretta zich. “Er zijn vier geslaagde lanceringen geweest en twee die niet goed afliepen: de eerste en de laatste.”

Tweede trap
De laatste mislukte lancering werd maandag bij toeval vastgelegd door een meteorietencamera. “De re-entry van de bovenste tweede rakettrap met daarbovenop de satellieten is enkele minuten na de lancering gefilmd vanuit Lanzarote op de Canarische eilanden”, vertelt Marco Langbroek.
Hij is space situational awareness-specialist bij L&R en houdt de ruimtevaart dus goed in de gaten. “Die waarneming klopt ook met het lanceertraject. De suggestie is dat het hele spul ten noorden van de Canarische eilanden terug in de atmosfeer is gekomen, opgebroken en opgebrand. Waarschijnlijk is daar niets meer van over. En als er toch iets neergekomen is, dan was dat ter hoogte van de Canarische eilanden in de Atlantische Oceaan.”

^{Langbroek reconstrueerde de lancering en de crash van de Virgin Orbit vlucht. Vanuit Cornwall is de Boeing eerst in westelijke richting gevlogen om hoogte te winnen. (Illustratie: @Marco_Langbroek /Twitter)}

Wat zegt dat over de oorzaak? “Dat wekt de suggestie dat er iets mis is gegaan met de tweede trap van de raket. Die heeft niet naar behoren gefunctioneerd, waardoor het geheel niet genoeg snelheid had om echt in een baan om de aarde te komen. Dan komt hij weer omlaag en dat is in de buurt van de Canarische eilanden gebeurd. Of dat aan de voortstuwing of aan de sturing ligt is onduidelijk. Daar moet Virgin Orbit zelf op basis van de telemetrie zelf wat over zeggen. Maar dat er iets met de tweede rakettrap mis is gegaan, is wel heel waarschijnlijk.”

Vertrouwen
Op Twitter is volop discussie over het voortbestaan van Virgin Orbit, ziet Speretta. “Virgin Orbit zit diep in de schulden. Branson verkoopt de hele tijd aandelen van zijn andere ondernemingen om Virgin Orbit overeind te houden.”

CNN Business meldt dat de beurskoers van Virgin Orbit op maandag eerst 9 en daarna nog eens 28 procent daalde. Maar daar staat een enorme groei van de satellietindustrie tegenover. En die moeten toch allemaal een keer omhoog.

“De onderneming is succesvol als Virgin Orbit tientallen lanceringen per jaar kan doen”, schat Speretta. “Dan komen er voldoende inkomsten om de schulden in te lossen. Maar een mislukte lancering doet mensen hun vertrouwen verliezen. Vergelijk dat eens met SpaceX. Die lanceren elke zes dagen een raket en er keerden al 160 boosters achtereen succesvol terug op de lanceerplek. Dat is echt ongelofelijk betrouwbaar.”

Betekent dit het einde van satellietlanceringen vanuit West-Europa? Langbroek denkt van niet. “Er zijn naast Virgin Orbit andere plannen om vanuit Europa te lanceren, onder andere vanuit Shetland. We hebben natuurlijk ESA als ruimtevaartorganisatie die wel namens maar niet vanuit Europa lanceert, maar vanuit Frans-Guyana. De crash is een tegenvaller voor Virgin Orbit maar niet voor de Europese satellietindustrie.”

• Bekijk het Twitterdraadje van Marco Langbroek over de Virgin Orbit re-entry.