‘Een strijker kan altijd aanschuiven’

Zijn jongensdroom is ooit een oude Italiaanse viool te bezitten. Tot die tijd speelt Laurens Katgerman op een Engelse kopie van een Stradivarius. ,,Rond violen hangt een redelijke hoeveelheid magie. Voor een Stradivarius wordt flink betaald, of de viool nou goed klinkt of niet.”

De hoogleraar metallurgie en stollingstechnologie speelt al viool sinds zijn tiende: ,,Het is een fantastische hobby.” Zaterdag treedt hij op met het Delfts Symfonie Orkest (DSO) in de nieuwe badkapel in Scheveningen.

In het Delfts Symfonie Orkest blijken meer hoogleraren te spelen, zoals TN-er Tuinstra en wiskundige Bavink. Veel van de amateurmuzikanten kennen elkaar nog van deelname aan het Nederlands Studenten Orkest. ,,Als ik naar orkesten in andere steden kijk, kom ik altijd bekende mensen tegen. Het is een beperkte groep.”

Hij heeft zijn best gedaan de liefde voor de viool over te brengen op zijn twee dochters, die vanaf hun vijfde les kregen. ,,Muziek spelen moet je jong leren, je moet tijd steken in de techniek.” Goed pianospelen is net zo moeilijk als goed viool spelen, vindt Katgerman ,,Alleen de leerkromme is anders. Pianospel klinkt al snel redelijk goed, bij een viool kost dat wat meer tijd. Echt goed worden kost bij allebei veel tijd.”

En die tijd ontbreekt wel eens. ,,In de kerstvakantie ben ik begonnen aan een stuk van Tchaikovsky. Voor zo’n stuk speel ik te weinig, dat weet ik inmiddels weer.”
Buitenland

Na zijn studie technische natuurkunde in Groningen begon Katgerman aan de TU bij metaalkunde. Een kleine tien jaar later werd hij door een headhunter benaderd en vertrok naar het buitenland. Jarenlang werkte hij voor de aluminiumindustrie in Pittsburgh (VS) en Banburry (Engeland).

Na elke verhuizing testte Katgerman eerst even het niveau van het plaatselijke orkest. ,,Ik ga niet onder mijn niveau spelen, dan heb ik er geen lol in.” Zijn viool bleek een handig instrument om snel sociale contacten te leggen. ,,Als strijker kun je altijd aanschuiven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld klarinetspelers. Twee klarinetten is voldoende.”

Amerika bleek niet de hamburgermaatschappij die Katgerman dacht aan te treffen. ,,In Nederland wordt van een nieuwe buurtbewoner verwacht dat hij bij de buren aanbelt en zich voorstelt als de nieuwe bewoner van nummer drie. In Amerika belden de buren zelf aan om je te verwelkomen: ouderwetse vriendelijkheid.”

Engelsen verschillen niet zoveel van Nederlanders, vindt hij: ,,Engelsen hebben wel een beetje hetzelfde gevoel voor humor als Nederlanders, alleen de wijze waarop zij understatements gebruiken is ongeëvenaard.” Kritiek met een glimlach. ,,Inplaats van een idee af te branden zeggen ze dan zoiets als: ‘There is room for improvement‘. Ik houd van die vorm van positief kritiek geven.”
Textiel?

Sinds 1992 is Katgerman terug op de faculteit waar hij begon. De commerciële activiteiten in het buitenland zijn verruild voor onderwijs en onderzoek op het gebied van stollingstechnologie. ,,Voorspellen hoe materiaal zich gedraagt tijdens gietprocessen. Stolling laat onuitwisbare sporen na in een materiaal.”

Als simpel voorbeeld noemt Katgerman goedkope diepvriesijsjes. ,,Als je hard zuigt, zuig je al het suikerwater uit het ijsje en blijft alleen smaakloos ijs over. Het suikerwater is als laatste gestold en zal als eerste weer smelten.”

Aluminium extruderen tot een profiel, plaatmateriaal forceren tot een trompet, Katgerman is in zijn element. Een reeks voorwerpen verschijnt op tafel, een aantal ervan bedoeld voor toepassing in de sport. ,,In sport speelt geld een mindere rol, iedereen wil het beste materiaal.”

Katgerman is anderhalf jaar interim-decaan geweest. Het laat hem dan ook niet onberoerd dat de groep eerstejaars dit jaar slechts uit twee studenten bestaat. ,,Misschien ligt het aan de voorlichting. Materiaalkunde is geen middelbare-schoolvak en daardoor onbekender dan bijvoorbeeld scheikunde. Er zijn scholieren die denken dat materiaalkunde iets met textiel te maken heeft. Er is maar weinig onderzoek gedaan naar de wijze waarop scholieren hun keuze voor een studie bepalen.”

Eenmaal gekozen voor materiaalkunde schrikt de hoeveelheid theorie in de eerste jaren sommigen alsnog af. ‘Een Delftse twist’ noemt Katgerman de verhouding theorie-praktijk in de eerste jaren: ,,Wie wil leren trompetspelen gaat naar een muziekschool. Maar het kan demotiverend werken als je eerst alleen noten mag lezen voordat je toekomt aan waar je voor kwam: het spelen.”

Zijn jongensdroom is ooit een oude Italiaanse viool te bezitten. Tot die tijd speelt Laurens Katgerman op een Engelse kopie van een Stradivarius. ,,Rond violen hangt een redelijke hoeveelheid magie. Voor een Stradivarius wordt flink betaald, of de viool nou goed klinkt of niet.”

De hoogleraar metallurgie en stollingstechnologie speelt al viool sinds zijn tiende: ,,Het is een fantastische hobby.” Zaterdag treedt hij op met het Delfts Symfonie Orkest (DSO) in de nieuwe badkapel in Scheveningen.

In het Delfts Symfonie Orkest blijken meer hoogleraren te spelen, zoals TN-er Tuinstra en wiskundige Bavink. Veel van de amateurmuzikanten kennen elkaar nog van deelname aan het Nederlands Studenten Orkest. ,,Als ik naar orkesten in andere steden kijk, kom ik altijd bekende mensen tegen. Het is een beperkte groep.”

Hij heeft zijn best gedaan de liefde voor de viool over te brengen op zijn twee dochters, die vanaf hun vijfde les kregen. ,,Muziek spelen moet je jong leren, je moet tijd steken in de techniek.” Goed pianospelen is net zo moeilijk als goed viool spelen, vindt Katgerman ,,Alleen de leerkromme is anders. Pianospel klinkt al snel redelijk goed, bij een viool kost dat wat meer tijd. Echt goed worden kost bij allebei veel tijd.”

En die tijd ontbreekt wel eens. ,,In de kerstvakantie ben ik begonnen aan een stuk van Tchaikovsky. Voor zo’n stuk speel ik te weinig, dat weet ik inmiddels weer.”
Buitenland

Na zijn studie technische natuurkunde in Groningen begon Katgerman aan de TU bij metaalkunde. Een kleine tien jaar later werd hij door een headhunter benaderd en vertrok naar het buitenland. Jarenlang werkte hij voor de aluminiumindustrie in Pittsburgh (VS) en Banburry (Engeland).

Na elke verhuizing testte Katgerman eerst even het niveau van het plaatselijke orkest. ,,Ik ga niet onder mijn niveau spelen, dan heb ik er geen lol in.” Zijn viool bleek een handig instrument om snel sociale contacten te leggen. ,,Als strijker kun je altijd aanschuiven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld klarinetspelers. Twee klarinetten is voldoende.”

Amerika bleek niet de hamburgermaatschappij die Katgerman dacht aan te treffen. ,,In Nederland wordt van een nieuwe buurtbewoner verwacht dat hij bij de buren aanbelt en zich voorstelt als de nieuwe bewoner van nummer drie. In Amerika belden de buren zelf aan om je te verwelkomen: ouderwetse vriendelijkheid.”

Engelsen verschillen niet zoveel van Nederlanders, vindt hij: ,,Engelsen hebben wel een beetje hetzelfde gevoel voor humor als Nederlanders, alleen de wijze waarop zij understatements gebruiken is ongeëvenaard.” Kritiek met een glimlach. ,,Inplaats van een idee af te branden zeggen ze dan zoiets als: ‘There is room for improvement‘. Ik houd van die vorm van positief kritiek geven.”
Textiel?

Sinds 1992 is Katgerman terug op de faculteit waar hij begon. De commerciële activiteiten in het buitenland zijn verruild voor onderwijs en onderzoek op het gebied van stollingstechnologie. ,,Voorspellen hoe materiaal zich gedraagt tijdens gietprocessen. Stolling laat onuitwisbare sporen na in een materiaal.”

Als simpel voorbeeld noemt Katgerman goedkope diepvriesijsjes. ,,Als je hard zuigt, zuig je al het suikerwater uit het ijsje en blijft alleen smaakloos ijs over. Het suikerwater is als laatste gestold en zal als eerste weer smelten.”

Aluminium extruderen tot een profiel, plaatmateriaal forceren tot een trompet, Katgerman is in zijn element. Een reeks voorwerpen verschijnt op tafel, een aantal ervan bedoeld voor toepassing in de sport. ,,In sport speelt geld een mindere rol, iedereen wil het beste materiaal.”

Katgerman is anderhalf jaar interim-decaan geweest. Het laat hem dan ook niet onberoerd dat de groep eerstejaars dit jaar slechts uit twee studenten bestaat. ,,Misschien ligt het aan de voorlichting. Materiaalkunde is geen middelbare-schoolvak en daardoor onbekender dan bijvoorbeeld scheikunde. Er zijn scholieren die denken dat materiaalkunde iets met textiel te maken heeft. Er is maar weinig onderzoek gedaan naar de wijze waarop scholieren hun keuze voor een studie bepalen.”

Eenmaal gekozen voor materiaalkunde schrikt de hoeveelheid theorie in de eerste jaren sommigen alsnog af. ‘Een Delftse twist’ noemt Katgerman de verhouding theorie-praktijk in de eerste jaren: ,,Wie wil leren trompetspelen gaat naar een muziekschool. Maar het kan demotiverend werken als je eerst alleen noten mag lezen voordat je toekomt aan waar je voor kwam: het spelen.”