Dit ga je merken van de duurzame miljoenen

De TU Delft stelt zichzelf al een tijd een duidelijk doel: in 2030 moet de hele universiteit CO₂-neutraal zijn. Dat betekent dat de uitstoot op alle terreinen flink naar beneden moet. Van de huidige ruim 70 duizend ton CO₂ die jaarlijks wordt uitgestoten, moet in 2030 nog zo’n 11.500 ton over zijn. Dat restant wordt gecompenseerd door bosaanplant.

In een persbericht dat begin november verscheen, licht de universiteit haar plannen voor de komende acht jaar verder toe. Nog niet alle maatregelen zijn volledig uitgewerkt, dus dook Delta in het bijbehorende advies en vond vijf opvallende ideeën die mogelijk werkelijkheid worden.

1. Interne CO₂-heffing
Eén van de meest opvallende mogelijke maatregelen is de interne CO₂-heffing op de TU. Aan elke activiteit waarbij broeikasgassen vrijkomen, koppelt de universiteit volgens deze studie een geldbedrag. Gedacht wordt aan een bedrag van zo’n 150 euro per uitgestoten ton CO₂. Dit bedrag ligt fors hoger dan de huidige 76 euro die de Europese markt hanteert voor een ton CO₂, en iets hoger dan 100 tot 145 euro die andere instanties al hanteren. Het advies kiest voor de hogere prijs om ook voor klimaatschade uit het verleden te compenseren.

Mocht de heffing voor de volledige huidige hoge CO₂-uitstoot van de TU gaan gelden, dan gaat het om een bedrag van zo’n 10,5 miljoen euro. Het geld dat deze interne CO₂-heffing oplevert, verdwijnt niet zomaar. Het voorstel is om het in een duurzaamheidsfonds te stoppen. Daar mee kan de TU duurzame initiatieven of duurzaam vervoer voor studenten financieren. Wanneer de CO₂-heffing echt ingaat, is nog niet bekend.

2. Gratis eten
Ook het eten krijgt volgens het advies te maken met een vorm van CO₂-heffing. Minder duurzaam eten, zoals vlees en groentes buiten het seizoen, wordt op zijn minst een stuk duurder. Klimaatvriendelijk eten met een lagere CO₂-uitstoot, zoals vegaburgers en broodjes met hummus, worden juist goedkoper.

Daarnaast denkt de universiteit over acties zoals de eerdere gratis vegan kebab en het weggeven van overgebleven eten uit de kantines. Naast allergie-informatie komt ook de milieu-impact van het eten op de borden in de kantine te staan. Op de Zweedse Chalmers Universiteit is daarmee al een proef gedaan. De broeikasgassen van alle lunches samen werd daardoor 25 procent lager.

^{Een menu met aangepaste prijzen door de CO2-heffing. (Bron: rapport sustainable TU Delft)}

3. Duurzaamheidsetiket
Woonhuizen en andere gebouwen in Nederland kennen al langer een energielabel, maar in het advies krijgen faculteiten en zelfs studieverenigingen een duurzaamheidsetiket. Dat is uitgebreider dan het bestaande energielabel. De TU zou scores gaan koppelen aan de gebruikte energie, maar ook aan de hoeveelheid geproduceerd afval en de duurzaamheid van het voedsel dat studenten en medewerkers eten.

Ook een wedstrijdje is onderdeel van het advies: faculteiten zouden daarin moeten gaan strijden om de laagste CO₂-uitstoot in een bepaalde maand. Bij de ingang van elk van de gebouwen komt dan een digitaal paneel te hangen. Daarop is te zien hoe de faculteit scoort op elk duurzaamheidspunt.

^{Een ranglijst met de CO2-uitstoot per gebouw volgens het duurzaamheidsetiket. (Bron: rapport sustainable TU Delft)}

4. Korting op de trein en betaald parkeren
De TU wil dat medewerkers en studenten zoveel mogelijk met de (elektrische) fiets naar de campus komen. Dat geldt met name voor medewerkers die maximaal dertig kilometer van de universiteit wonen.

In 2019 konden medewerkers al eens gratis een e-bike uitproberen. Vanaf november 2021 krijgen TU-medewerkers korting op een fiets of e-bike en gratis onderhoud bij fietsenwinkels in en rond Delft. Dat aanbod wordt de komende jaren mogelijk uitgebreid met een hogere korting en meer onderhoudsvergoedingen, zoals een gratis nieuwe batterij voor de e-bike.

De universiteit gaat het gebruik van de auto ontmoedigen. Parkeren zou geld moeten gaan kosten. Het bedrag daarvoor zou dan worden gebaseerd op de CO₂-heffing, en dus zouden bezitters van benzine- en dieselauto’s gaan betalen. Ook wordt het dan niet zonder meer mogelijk om een parkeerplek te krijgen wanneer je minder dan 30 kilometer van de campus woont en moeten parkeerplekken op termijn naar de randen van de campus verdwijnen. Wel zouden medewerkers korting krijgen op de trein. De precieze vorm (een business card, dagkaart of andere vorm van korting) wordt onderzocht.

De universiteit vervangt ook het vliegtuig zoveel mogelijk door de trein of bus. Voor wie toch vliegt, zou volgens het advies de betreffende afdeling een extra CO₂-heffing gaan betalen. Voor Erasmusstudenten die naar het buitenland gaan, zou er juist een vergoeding voor de trein of bus ter waarde van maximaal 185 euro komen. Dat zijn de minimumkosten van een Europees Interrail-ticket voor heel Europa.

5. TU-bos en wilde bijen
Als het aan het advies ligt, komen niet zomaar wat extra bomen, planten en insecten op de campus. De universiteit doet onderzoek naar de meest geschikte soorten. Zo zouden bedreigde wilde bijen extra aandacht moeten krijgen. Een speciaal aangestelde imker zou moeten gaan toezien op het creëren van goede omstandigheden voor de wilde bij. Ook komen er extra nestkastjes en insectenhotels.

De Universiteit Utrecht is in dit geval een voorbeeld. In de weilanden rond het Science Park zijn zo’n zesduizend inheemse bomen en struiken geplant. Er is zelfs een aparte biodiversiteitsmanager. Ook daar denkt de TU over na.

Het bos waarmee de TU zijn overgebleven CO₂-uitstoot in 2030 zou moeten gaan compenseren, moet niet geheel op de campus komen, maar vooral elders in de wereld. Momenteel onderzoekt de universiteit mogelijke locaties. Duurzaamheidscoördinator Andy van den Dobbelsteen hoopt in elk geval op een duidelijk aanwijsbare plek: het ‘TU-Delft bos’.

Hoe wordt de 100 miljoen verdeeld?
Tot 2030 is een bedrag van 100 miljoen euro beschikbaar voor verduurzaming. Die is als volgt verdeeld:

• Lees ook: Hoe de campus overschakelt op aardwarmte