Directeurtje spelen

Stel je voor: je bent directeur van een grote onderneming. Over een kwartier vertrekt je taxi richting Schiphol voor een tweedaags congres in Londen. Bij terugkomst in Nederland heb je nog maar één dag voor dringende afspraken voordat je op vakantie gaat. Voor je ligt een flinke stapel post, memo’s en rapporten. Welke taken delegeer je aan je plaatsvervanger of secretaresse en welke poststukken mik je zonder pardon in de prullenbak? Met wie spreek je vrijdag af?

Deze ‘postbakoefening’ is een van de mogelijke ingrediënten van een assessment. Steeds vaker maakt zo’n verzameling psychologische tests onderdeel uit van sollicitatieprocedures om iemand te testen op intelligentie, talent voor onderhandelen, teamgerichtheid, analytisch vermogen, integriteit, dominantie enzovoort.

Vijf Delftenaren reisden kort geleden naar Amsterdam voor een gratis training bij MLP, een financiële dienstverlener die tijdens de middag reclame voor zichzelf maakt.
Horloge

Eerste opdracht voor de Delftenaren is een rollenspel. Renzo Poppeliers, Barbara Snieders, Wilbert van Overloop, Jos Pleune en Els Kok krijgen een rol toebedeeld als werknemer. Met elkaar moeten ze een opvolger zoeken voor de vertrekkende afdelingschef. Hoe zet je de beoogde opvolger van de chef op een zijspoor? Hoe vertel je je collega’s dat je zwanger bent? Wat doe je wanneer je weet dat die collega zwanger is?

De opdracht blijkt niet eenvoudig. De Delftenaren zijn elkaars concurrent en vliegen elkaar dan ook genadeloos in de haren. Erger vindt Hendrik Schakel, consultant bij MLP en gelegenheidspsycholoog, dat niemand de tijd bijhoudt. Daardoor slagen de Delftenaren niet in het bereiken van het doel van de opdracht: binnen twintig minuten een opvolger vinden. “Meteen je horloge op tafel leggen en je niet te hard inleven in de rol”, tipt Schakel. “Werkgevers zoeken geen goede acteurs, maar goede werknemers.”

Een stuk soepeler verloopt de samenwerking wanneer de opdracht samenwerking noodzakelijk maakt. De Delftenaren dienen binnen een paar weken een windmolenpark te bouwen met onderdelen uit Polen. Voor het vertalen van Pools vakjargon en andere rariteiten hebben ze elkaars hulp nodig. Binnen twintig minuten staat een foutloze berekening op het flap-overbord. Schakel kijkt geamuseerd. “Nu wel hÈ?” grijnst de consultant. “Alleen als je elkaar nodig hebt. Dit ging goed, petje af.”

“Ik vond de postbakoefening het leukst”, vertelt Renzo Poppeliers een paar weken later. De pas afgestudeerde maritiem ingenieur ontdekte in Amsterdam dat directeuren het maar druk hebben. “Ik was zo bezig met die memo’s, dat ik bijna vergat een agenda voor de afspraken op te stellen.”

Poppeliers werkt sinds kort als juniorconsultant bij een ict-bedrijf in Gouda. “Voor die baan hoefde ik geen assessment te doen”, vertelt de scheepsbouwer. “Maar tijdens een ander sollicitatiegesprek werd gevraagd hoe ik dingen zou organiseren en welke prioriteiten ik zou stellen. Dan komt zo’n postbakoefening goed van pas.”

Poppeliers volgde bij dezelfde financiële dienstverlener in Amsterdam ook een sollicitatiecursus. “Je moet eerst de sollicitatiecursus volgen voordat je de assessmenttraining krijgt aangeboden. Aanmelding gaat via mond-tot-mondreclame: in ruil voor drie namen en telefoonnummers van huisgenoten krijg je een fles wijn.” Nuttige dingen gehoord? “Bijvoorbeeld dat je positief kunt opvallen door je brief en cv in een A4-envelop met harde rug te versturen.”

Poppeliers vroeg ook een gratis adviesgesprek aan. “Tijdens dat gesprek moet je wel sterk in je schoenen staan, want ze proberen je dan echt binnen te halen als klant. Maar ik had toen net uitzicht op deze baan, dus dan is zo’n advies natuurlijk best handig.”

Barbara Snieders, studente technische bestuurskunde, heeft inmiddels ook het financieel gesprek achter de rug. “Best leuk”, vond ze. “Hoeveel je opzij moet leggen wanneer je een huis wilt kopen wanneer je op je 65ste met pensioen wilt, enzovoort. Ik weet nu wat me te doen staat als ik op mijn 35ste vier dagen in de week wil werken en een boot wil kunnen kopen.”

Snieders leverde afgelopen maandag haar afstudeerverslag in heeft al een aanbieding van KPMG op zak. Voor die sollicitatie moest ze assessment doen. “Ik had mijn eerste gesprek een week na de oefening, dus dat kwam toevallig goed uit. Ik heb verder geen boekjes meer gelezen. Dat je kleding netjes moet zijn kun je zelf wel bedenken”, vindt Snieders.

Leek het echte assessment bij KPMG op de oefening? “De postbakoefening kregen we niet en de testen waren individueel in plaats van in een groep. Ik moest intelligentietests doen en allerlei rollenspellen waarbij je bijvoorbeeld als directeur een gesprek moet voeren met een ontevreden werknemer.”

Nog wat opgeschoten met de oefenmiddag? “Allerlei tips van toen heb ik kunnen gebruiken. Dat je de tijd in de gaten moet houden bijvoorbeeld en hoe je een vergadering structureert. Bovendien leer je tijdens de postbakoefening iets over jezelf. Zo werd ik erop gewezen dat ik geen privé-dingen in zakelijke tijd moet oplossen.”
Wakker

Letterlijk betekent assessment ‘beoordeling’ of ‘vaststelling’. Een team van psychologen test tijdens een intensieve dag vijf aspecten van iemands persoonlijkheid: individueel gedrag, interpersoonlijk gedrag, managementgedrag, motivatie en intelligentie. De psychologen beoordelen hoe ‘WAKKER’ iemand is. De letters staan voor waarnemen, aantekenen, klassificeren, kwantificeren, evalueren en rapporteren. Gebruikelijke vormen zijn de postbakoefening om managementkwaliteiten te testen, het rollenspel voor verbale kwaliteiten, fact-finding waarbij je informatie moet achterhalen en verder schriftelijke vragenlijsten en een slecht-nieuwsgesprek voeren.

Wanneer het assessment is gedaan door psychologen aangesloten bij het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), dan resulteert de middag in een rapport dat de beoordeelde mag inzien voordat de psycholoog het naar de werkgever stuurt. Wie een slechte OAR scoort (overall assessment rating) en doorsturen weigert, kan de baan vergeten, maar verpest niet zijn toekomst bij het bedrijf.

Voor een optimale beoordeling zit achter iedere kandidaat een psycholoog, vaak twee. Dat maakt assessment tot een duur middel: de test kost zo’n duizend tot drieduizend euro per sollicitant. Oefenen van assessment is daarom moeilijker dan het oefenen van een gesprek of sollicitatiebrief.

Hoe kun je dan ‘live’ oefenen? “Vooral bedrijven in de consultancyhoek, zoals BCG en McKinsey, bieden oefenmogelijkheden”, volgens drs. Caroline Scheepmaker, loopbaanadviseur van de TU Delft. “Zij bieden via internet cases aan of houden step-in-house-dagen, waarbij ze een beetje informatie prijsgeven over hun assessment en jij hun reclame moet aanhoren.”

Dat juist die bedrijven aan assessment doen is geen toeval. “Naar een vakinhoudelijke functie solliciteer je op basis van kennis. Consultants zijn echter vooral benieuwd hoe snel je bent om te scholen en wat je in de toekomst zou kunnen betekenen voor het bedrijf.” En helpt dat, zo’n oefening bij een bedrijf? “Oefenen is handig, maar maakt niet het verschil”, volgens Scheepmaker. Dat blijkt onder andere te maken te hebben met de aangeboden oefenmogelijkheden: veel vragen en testen zijn inmiddels uitgelekt waardoor kandidaten weten wat ze te wachten staat. Scheepmaker: “Vaak is de nabespreking relevanter dan de opdracht zelf.”

Raadsel

Een raadseltje uit de IQ-tests waarmee psychologen je tijdens een assessment kunnen lastigvallen. Stel: je staat op een eiland in gezelschap van een wolf, een geit en een krop knapperige kool. De wolf houdt van hapjes geit, de geit van hapjes kool, maar zolang jij een oogje in het zeil houdt doen de beesten niets stouts. Hoe breng je de wolf, de geit en de kool veilig naar het vasteland wanneer je per boottrip maar één van de drie mag meenemen?
Verder lezen

‘Alles over assessment centers’ door dr. Jack van Minden, ISBN 9025415180. Van Minden onthulde als eerste psycholoog de trucjes van assessmentcenters en werd als straf geroyeerd door de beroepsvereniging.

‘Assessment doen; Hoe werkt het voor jou?’ door Bas Kok en Ferry de Jong, ISBN 9027492517. Verscheen afgelopen augustus en bevat de laatste nieuwtjes over assessment.

Stel je voor: je bent directeur van een grote onderneming. Over een kwartier vertrekt je taxi richting Schiphol voor een tweedaags congres in Londen. Bij terugkomst in Nederland heb je nog maar één dag voor dringende afspraken voordat je op vakantie gaat. Voor je ligt een flinke stapel post, memo’s en rapporten. Welke taken delegeer je aan je plaatsvervanger of secretaresse en welke poststukken mik je zonder pardon in de prullenbak? Met wie spreek je vrijdag af?

Deze ‘postbakoefening’ is een van de mogelijke ingrediënten van een assessment. Steeds vaker maakt zo’n verzameling psychologische tests onderdeel uit van sollicitatieprocedures om iemand te testen op intelligentie, talent voor onderhandelen, teamgerichtheid, analytisch vermogen, integriteit, dominantie enzovoort.

Vijf Delftenaren reisden kort geleden naar Amsterdam voor een gratis training bij MLP, een financiële dienstverlener die tijdens de middag reclame voor zichzelf maakt.
Horloge

Eerste opdracht voor de Delftenaren is een rollenspel. Renzo Poppeliers, Barbara Snieders, Wilbert van Overloop, Jos Pleune en Els Kok krijgen een rol toebedeeld als werknemer. Met elkaar moeten ze een opvolger zoeken voor de vertrekkende afdelingschef. Hoe zet je de beoogde opvolger van de chef op een zijspoor? Hoe vertel je je collega’s dat je zwanger bent? Wat doe je wanneer je weet dat die collega zwanger is?

De opdracht blijkt niet eenvoudig. De Delftenaren zijn elkaars concurrent en vliegen elkaar dan ook genadeloos in de haren. Erger vindt Hendrik Schakel, consultant bij MLP en gelegenheidspsycholoog, dat niemand de tijd bijhoudt. Daardoor slagen de Delftenaren niet in het bereiken van het doel van de opdracht: binnen twintig minuten een opvolger vinden. “Meteen je horloge op tafel leggen en je niet te hard inleven in de rol”, tipt Schakel. “Werkgevers zoeken geen goede acteurs, maar goede werknemers.”

Een stuk soepeler verloopt de samenwerking wanneer de opdracht samenwerking noodzakelijk maakt. De Delftenaren dienen binnen een paar weken een windmolenpark te bouwen met onderdelen uit Polen. Voor het vertalen van Pools vakjargon en andere rariteiten hebben ze elkaars hulp nodig. Binnen twintig minuten staat een foutloze berekening op het flap-overbord. Schakel kijkt geamuseerd. “Nu wel hÈ?” grijnst de consultant. “Alleen als je elkaar nodig hebt. Dit ging goed, petje af.”

“Ik vond de postbakoefening het leukst”, vertelt Renzo Poppeliers een paar weken later. De pas afgestudeerde maritiem ingenieur ontdekte in Amsterdam dat directeuren het maar druk hebben. “Ik was zo bezig met die memo’s, dat ik bijna vergat een agenda voor de afspraken op te stellen.”

Poppeliers werkt sinds kort als juniorconsultant bij een ict-bedrijf in Gouda. “Voor die baan hoefde ik geen assessment te doen”, vertelt de scheepsbouwer. “Maar tijdens een ander sollicitatiegesprek werd gevraagd hoe ik dingen zou organiseren en welke prioriteiten ik zou stellen. Dan komt zo’n postbakoefening goed van pas.”

Poppeliers volgde bij dezelfde financiële dienstverlener in Amsterdam ook een sollicitatiecursus. “Je moet eerst de sollicitatiecursus volgen voordat je de assessmenttraining krijgt aangeboden. Aanmelding gaat via mond-tot-mondreclame: in ruil voor drie namen en telefoonnummers van huisgenoten krijg je een fles wijn.” Nuttige dingen gehoord? “Bijvoorbeeld dat je positief kunt opvallen door je brief en cv in een A4-envelop met harde rug te versturen.”

Poppeliers vroeg ook een gratis adviesgesprek aan. “Tijdens dat gesprek moet je wel sterk in je schoenen staan, want ze proberen je dan echt binnen te halen als klant. Maar ik had toen net uitzicht op deze baan, dus dan is zo’n advies natuurlijk best handig.”

Barbara Snieders, studente technische bestuurskunde, heeft inmiddels ook het financieel gesprek achter de rug. “Best leuk”, vond ze. “Hoeveel je opzij moet leggen wanneer je een huis wilt kopen wanneer je op je 65ste met pensioen wilt, enzovoort. Ik weet nu wat me te doen staat als ik op mijn 35ste vier dagen in de week wil werken en een boot wil kunnen kopen.”

Snieders leverde afgelopen maandag haar afstudeerverslag in heeft al een aanbieding van KPMG op zak. Voor die sollicitatie moest ze assessment doen. “Ik had mijn eerste gesprek een week na de oefening, dus dat kwam toevallig goed uit. Ik heb verder geen boekjes meer gelezen. Dat je kleding netjes moet zijn kun je zelf wel bedenken”, vindt Snieders.

Leek het echte assessment bij KPMG op de oefening? “De postbakoefening kregen we niet en de testen waren individueel in plaats van in een groep. Ik moest intelligentietests doen en allerlei rollenspellen waarbij je bijvoorbeeld als directeur een gesprek moet voeren met een ontevreden werknemer.”

Nog wat opgeschoten met de oefenmiddag? “Allerlei tips van toen heb ik kunnen gebruiken. Dat je de tijd in de gaten moet houden bijvoorbeeld en hoe je een vergadering structureert. Bovendien leer je tijdens de postbakoefening iets over jezelf. Zo werd ik erop gewezen dat ik geen privé-dingen in zakelijke tijd moet oplossen.”
Wakker

Letterlijk betekent assessment ‘beoordeling’ of ‘vaststelling’. Een team van psychologen test tijdens een intensieve dag vijf aspecten van iemands persoonlijkheid: individueel gedrag, interpersoonlijk gedrag, managementgedrag, motivatie en intelligentie. De psychologen beoordelen hoe ‘WAKKER’ iemand is. De letters staan voor waarnemen, aantekenen, klassificeren, kwantificeren, evalueren en rapporteren. Gebruikelijke vormen zijn de postbakoefening om managementkwaliteiten te testen, het rollenspel voor verbale kwaliteiten, fact-finding waarbij je informatie moet achterhalen en verder schriftelijke vragenlijsten en een slecht-nieuwsgesprek voeren.

Wanneer het assessment is gedaan door psychologen aangesloten bij het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), dan resulteert de middag in een rapport dat de beoordeelde mag inzien voordat de psycholoog het naar de werkgever stuurt. Wie een slechte OAR scoort (overall assessment rating) en doorsturen weigert, kan de baan vergeten, maar verpest niet zijn toekomst bij het bedrijf.

Voor een optimale beoordeling zit achter iedere kandidaat een psycholoog, vaak twee. Dat maakt assessment tot een duur middel: de test kost zo’n duizend tot drieduizend euro per sollicitant. Oefenen van assessment is daarom moeilijker dan het oefenen van een gesprek of sollicitatiebrief.

Hoe kun je dan ‘live’ oefenen? “Vooral bedrijven in de consultancyhoek, zoals BCG en McKinsey, bieden oefenmogelijkheden”, volgens drs. Caroline Scheepmaker, loopbaanadviseur van de TU Delft. “Zij bieden via internet cases aan of houden step-in-house-dagen, waarbij ze een beetje informatie prijsgeven over hun assessment en jij hun reclame moet aanhoren.”

Dat juist die bedrijven aan assessment doen is geen toeval. “Naar een vakinhoudelijke functie solliciteer je op basis van kennis. Consultants zijn echter vooral benieuwd hoe snel je bent om te scholen en wat je in de toekomst zou kunnen betekenen voor het bedrijf.” En helpt dat, zo’n oefening bij een bedrijf? “Oefenen is handig, maar maakt niet het verschil”, volgens Scheepmaker. Dat blijkt onder andere te maken te hebben met de aangeboden oefenmogelijkheden: veel vragen en testen zijn inmiddels uitgelekt waardoor kandidaten weten wat ze te wachten staat. Scheepmaker: “Vaak is de nabespreking relevanter dan de opdracht zelf.”

Raadsel

Een raadseltje uit de IQ-tests waarmee psychologen je tijdens een assessment kunnen lastigvallen. Stel: je staat op een eiland in gezelschap van een wolf, een geit en een krop knapperige kool. De wolf houdt van hapjes geit, de geit van hapjes kool, maar zolang jij een oogje in het zeil houdt doen de beesten niets stouts. Hoe breng je de wolf, de geit en de kool veilig naar het vasteland wanneer je per boottrip maar één van de drie mag meenemen?
Verder lezen

‘Alles over assessment centers’ door dr. Jack van Minden, ISBN 9025415180. Van Minden onthulde als eerste psycholoog de trucjes van assessmentcenters en werd als straf geroyeerd door de beroepsvereniging.

‘Assessment doen; Hoe werkt het voor jou?’ door Bas Kok en Ferry de Jong, ISBN 9027492517. Verscheen afgelopen augustus en bevat de laatste nieuwtjes over assessment.