Deur op kier voor dubbelstudie

De overheid wil voortaan per student nog maar één bachelor- en één masteropleiding bekostigen. Wie daarna een tweede opleiding wil volgen, moet die zelf betalen. Alleen lerarenopleidingen en verpleegopleidingen zijn hiervan uitgezonderd.

Gewoon tarief
Dubbelstudenten ontsnappen voorlopig aan de hoge tarieven voor tweede opleidingen. Wie nog tijdens zijn eerste opleiding aan een tweede begint (bijvoorbeeld een natuurkundestudent die in zijn derde jaar besluit om ook kunstgeschiedenis te gaan studeren), mag ook die tweede opleiding de komende drie jaar tegen het gewone collegegeldtarief afmaken. Dat hebben de studentenbonden met de universiteiten en hogescholen afgesproken en de overheid bekostigt de opleidingen van zulke studenten.

Voortzetten
Hoe het over drie jaar verder zal gaan? In antwoord op schriftelijke vragen van de Tweede Kamer wil staatssecretaris Halbe Zijlstra daar niet op vooruitlopen, maar hij laat doorschemeren dat de regeling best eens voortgezet zou kunnen worden. Eerst evalueren, benadrukt hij.

Motivatie
D66 wilde weten hoe die evaluatie er dan uit zal zien. De staatssecretaris zal toch niet alleen maar naar de technische kant van de zaak kijken? Moet er ook niet gekeken worden naar de motivatie en prestaties van dubbelstudenten?

Excellente studenten
Zijlstra kon de leden van D66 geruststellen. Hij wil niet alleen kijken naar ‘eventuele strategische gedragseffecten’ op het aantal gelijktijdig gevolgde opleidingen en de feitelijke studieduur. Ook wil hij weten of het inderdaad excellente studenten zijn die een dubbelstudie volgen.

Daarmee suggereert hij dat de deur op een kier staat. Mocht de regeling niet misbruikt worden, mocht het aantal studenten beperkt zijn en mocht het inderdaad om uitzonderlijke studenten gaan, dan zou hij kunnen overwegen de regeling voort te zetten. In ieder geval gooit hij de deur niet dicht.

Als er iets is waar de TU dit jaar trots op mag zijn, is het wel haar bijdrage aan de aardobservatie en het planetaire onderzoek.
Wanneer 17 maart een omgebouwde Russische kernraket de Goce-satelliet vanuit Plesetsk Kosmodroom in de juiste baan om de aarde schiet, gaat de langgekoesterde wens van prof.dr. Reinier Rummel, tot 1992 hoogleraar ruimtegeodesie in Delft, in vervulling. Hij nam het initiatief voor de Goce zwaartekrachtmissie van Esa (Gravity field and steady-state Ocean Circulation Explorer). Bij de bepaling van de baan en het verwerken van de zwaartekrachtmetingen speelt de L&R-groep astrodynamica & satellietsystemen een actieve rol.

Twee maanden later gaat weer een belangrijk stukje Delfts ingenieurswerk de ruimte in. Aan boord van de Europese sonde Herschel, die op 14 mei wordt gelanceerd, bevindt zich een sensor voor stralingsdeeltjes in het ver-infrarood die ontwikkeld is door het Delftse Kavli Institute of Nanoscience onder leiding van prof.dr.ir. Teun Klapwijk.
Als klap op de vuurpijl verschijnt er in juli in Science een artikel waar prof.dr. Urs Staufer (3mE) aan meeschreef. Staufer en zijn collega’s van Nasa ontdekten met Marsverkenner Phoenix een waterkringloop op Mars. ‘s Nachts dalen er minuscule sneeuwvlokjes neer. Op de grond sublimeert het water: het gaat vanuit ijsvorm direct over in damp.

Engelse granaat
In de tussentijd op de aardse campus. Bouwvakkers stuiten begin februari op een Engelse granaat uit de Tweede Wereldoorlog tijdens graafwerkzaamheden voor het aanleggen van een nieuw parkeerterrein vlakbij het Ketelhuis, de kantine van de faculteit Bouwkunde. De Explosieven Opruimings Dienst brengt de granaat tot ontploffing vlakbij de plek waar de A4 bij Delft ophoudt.

Trekkend DNA 
Onderzoekers van de groep van prof.dr. Cees Dekker van de afdeling bionanoscience (TNW) beschrijven eind maart in Nature Physics een, tot voor kort mysterieuze, kracht die ervoor zorgt dat DNA lastig door nanogaatjes te trekken is. Uit de groep van Dekker stromen dit jaar nog meer belangwekkende publicaties waaronder een over bacteriën die zich door flinterdunne spleetjes wurmen (Proceedings of the National Academy of Sciences). Ook het geld stroomt binnen. In het najaar krijgt Dekker een ERC Advanced Grant van 2,5 miljoen euro van de Europese Unie.

Bindend studieadvies
Na maandenlang steggelen en zelfs dreigen met de geschillencommissie stemt de studentenraad half april in met een aangepast voorstel van het college van bestuur om het bindend studieadvies (bsa) in te voeren. Studenten moeten vanaf collegejaar 2009/2010 na de augustustentamens minimaal dertig van de zestig studiepunten hebben om verder te mogen studeren aan de TU. In december dit jaar blijkt uit een eerste indicatie van hun studievoortgang dat gemiddeld de helft van de studenten een positief advies krijgt, een kwart een negatief advies en een kwart een twijfeladvies.

Pluim voor RID
Het Reactor Instituut Delft (RID) krijgt in mei een belangrijke erkenning van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA). Het mag zich de komende vier jaar Collaborating Centre van het IAEA noemen, een eer die voor slechts veertien kernfysicainstituten met een onderzoeksreactor wereldwijd is weggelegd. De Collaborating Centres geven de andere 260 bij het IAEA aangesloten onderzoeksinstituten met een onderzoeksreactor advies over allerlei facetten van de kernfysica.

Rampenscenario
Net een Hollywoodfilm: de beruchte West Antarctic Ice Sheet stort deels in zee en tot overmaat van ramp verschuift de rotatie-as van de aarde lichtjes. De zeespiegelstijging die dit alles tot gevolg heeft, treft de Verenigde Staten het hardst. Dit niet geheel ondenkbare scenario beschrijven L&R-onderzoekers dr. Bert Vermeersen en dr. Riccardo Riva op 14 mei in Science. Ze haalden met hun onderzoek de cover.

Streep door bestemmingsplan
De Raad van State zet eind mei een streep door de bouw van vijfhonderd nieuwe studentenwoningen in TU-Noord. Reden: het ontbreken van een beoordeling van de gevolgen voor het milieu. De gemeente Delft heeft nieuw te bouwen studentenkamers ten onrechte als halve woningen geteld bij de vraag of een milieueffectrapportage nodig was voor bestemmingsplan TU Noord.

Mekelpark
Bijna tweeënhalf jaar na sluiting van de Mekelweg opent bestuursvoorzitter Dirk Jan van den Berg op 5 juni het Mekelpark. De Nieuwe Delft – de 832 meter lange wandelpromenade met 1550 meter aan zitranden – is nu het hart van de campus.

Plakkies tophit
Dromen zijn niet altijd bedrog. De Plakkies – de Zuid-Afrikaanse hippe designslippers van oude autobanden – worden bij de lancering in mei neergezet als de duurzame zomerhit van 2009. Dat komt uit. Van de door de TU-studenten Arnoud Rozendaal en Michel Boerigter bedachte slippers, zijn begin juli al 18 duizend paar verkocht; vrijwel de gehele eerste collectie. In de fabriek in Zuid-Afrika werken op dat moment zeventig mensen uit sloppenwijken. “Voor de mensen in de fabriek en hun familie is het project nu al onbetaalbaar”, zegt de oud-president van Zuid-Afrika Frederik de Klerk, die de TU in juni bezoekt.

Renovatie Auditorium
Gedurende de zomervakantie renoveert de TU het verouderde auditorium in de Aula. Verbetering van vluchtgangen, verbreding van hoofdpaden, een extra gang en er sneuvelt een zitrij. Nieuwe geluids- en lichtinstallaties hangen hoger aan een nieuwe constructie die op afstand bestuurbaar en programmeerbaar is. Het podium is uitgebouwd en er komt een nieuwe klimaatinstallatie.

Karel Luyben nieuwe rector
Begin juli blijkt dat Karel Luyben per 1 januari 2010 de nieuwe rector magnificus wordt. Hij is dan nog decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Luyben volgt Jacob Fokkema op die sinds 1 januari 2002 rector is. De nieuwe rector noemt Fokkema ‘de knuffelbeer’ van de studenten en wil hem niet imiteren. “Ik moet mijn eigen draai vinden.”

Recordaantal nullen
Een recordaantal van 2250 aankomende studenten van de TU en Hogeschool InHolland neemt half augustus deel aan de ontvangstweek. Dat zijn er driehonderd meer dan vorig jaar. Toch is de stijging van het aantal eerstejaars aan de TU niet de door het nieuwe inschrijfsysteem Studielink voorspelde 35 procent, maar slechts 8 procent.

Auto-ontwerp
De faculteit Industrieel Ontwerpen bestaat veertig jaar. Voorwerpen als de rode PTT brievenbus, de praatpaal, het Senseo koffiezetapparaat en de SENZ paraplu worden in het zonnetje gezet. Maar ook de auto. Eén van de hoogtepunten van het veertigjarig jubileum  is het symposium ‘Advanced Automotive Design’ op 25 september. Negen alumni die het ver hebben geschopt in de auto-industrie keren terug naar het oude nest en spreken over de toekomst van het auto-ontwerpen.

Hommeles
Zeker zes docenten zijn ontslagen of stappen op na conflicten bij de afdeling sport & cultuur (SNC). Als oorzaak geven de betrokkenen de zes jaar geleden ingezette verzakelijking van SNC onder directeur Raymond Browne. De TU onderzoekt de kwestie.

Dovemansogen
Computers kunnen veel, maar zien: daar zijn ze niet zo goed in. Toch probeerden drie promovendi – een computer te leren om gebarentaal te herkennen. Het drietal ontwikkelde in samenwerking met de Nederlandse Stichting voor het Dove en Slechthorende Kind een computerapplicatie om de gebarenschat van dove kinderen tussen de drie en zes jaar oud te vergroten.

Veel veni’s en vidi’s
De TU scoort dit jaar goed met het binnenhalen van subsidies van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Ze krijgt in het najaar zeventien veni-subsidies voor veelbelovende jonge onderzoekers (viermaal zo veel als in 2008) en vijf vidi-subsidies voor jonge wetenschappers (nul in 2008).

Tien procent minder
Het cvb geeft faculteiten in november de opdracht om in 2011 een nulbegroting te hebben en na te gaan hoe ze kunnen bezuinigen (‘flexibiliseren’) als ze tien procent minder geld vanuit de overheid krijgen. Faculteiten moeten uiterlijk half januari 2010 met voorstellen komen voor herinrichting van wetenschappelijke afdelingen en bundeling van onderwijs en onderzoek. Zowel diensten als faculteiten moeten ook aangeven hoe ze vijf procent kunnen bezuinigen op niet-personele lasten. De or ziet dit als reorganisatie maar volgens het college is dat niet de bedoeling.

Gedwongen ontslagen
Bij de afdeling bouw van Civiele Techniek & Geowetenschappen moeten in totaal 32 medewerkers weg. Zo’n twintig via gedwongen ontslag, meldt decaan Louis de Quelerij eind november. De faculteit moet zes miljoen euro bezuinigen. De onderdeelcommissie van de faculteit vindt dat er te lang is aangemodderd en wil een extern onderzoek naar hoe het zo ver heeft kunnen komen.

Aardwarmte
Eneco gaat zoeken naar aardwarmte onder de TU-campus. Vrijdag 4 december ondertekent het energiebedrijf hiertoe een contract met de TU die met het grondwater uit zandsteenlagen op zo’n twee kilometer diepte gebouwen wil verwarmen. Eneco gaf al eerder aan de benodigde putten te willen exploiteren. Het idee voor dit project komt van mijnbouwkundestudenten verenigd in de stichting DAP (Delft Aardwarmte Project).

De overheid wil voortaan per student nog maar één bachelor- en één masteropleiding bekostigen. Wie daarna een tweede opleiding wil volgen, moet die zelf betalen. Alleen lerarenopleidingen en verpleegopleidingen zijn hiervan uitgezonderd.

Gewoon tarief
Dubbelstudenten ontsnappen voorlopig aan de hoge tarieven voor tweede opleidingen. Wie nog tijdens zijn eerste opleiding aan een tweede begint (bijvoorbeeld een natuurkundestudent die in zijn derde jaar besluit om ook kunstgeschiedenis te gaan studeren), mag ook die tweede opleiding de komende drie jaar tegen het gewone collegegeldtarief afmaken. Dat hebben de studentenbonden met de universiteiten en hogescholen afgesproken en de overheid bekostigt de opleidingen van zulke studenten.

Voortzetten
Hoe het over drie jaar verder zal gaan? In antwoord op schriftelijke vragen van de Tweede Kamer wil Zijlstra daar niet op vooruitlopen, maar hij laat doorschemeren dat de regeling best eens voortgezet zou kunnen worden. Eerst evalueren, benadrukt hij.

Motivatie
D66 wilde weten hoe die evaluatie er dan uit zal zien. De staatssecretaris zal toch niet alleen maar naar de technische kant van de zaak kijken? Moet er ook niet gekeken worden naar de motivatie en prestaties van dubbelstudenten?

Excellente studenten
Zijlstra kon de leden van D66 geruststellen. Hij wil niet alleen kijken naar ‘eventuele strategische gedragseffecten’ op het aantal gelijktijdig gevolgde opleidingen en de feitelijke studieduur. Ook wil hij weten of het inderdaad excellente studenten zijn die een dubbelstudie volgen.

Daarmee suggereert hij dat de deur op een kier staat. Mocht de regeling niet misbruikt worden, mocht het aantal studenten beperkt zijn en mocht het inderdaad om uitzonderlijke studenten gaan, dan zou hij kunnen overwegen de regeling voort te zetten. In ieder geval gooit hij de deur niet dicht.