Desgevraagd

De zeelui ervoeren ‘een ongebruikelijke vibratie’ van het aandrijvingsmechaniek. Uiteindelijk werd met een gebroken schroefblad de thuishaven Toulon bereikt.

Het Franse ministerie van Defensie kondigde hierop een onderzoek aan naar de averij. Een paar uur later ging de technische administratie van de fabrikant van de schroef in vlammen op.

,,Ik zou er niet meteen een man voor ontslaan”, becommentarieert prof.dr. D. Stapersma de problemen met de schroef desgevraagd. De deeltijdhoogleraar maritieme dieselmotoren is ook werkzaam als hoogleraar bij het Koninklijk Instituut voor de Marine. ,,De schroef is een bekende bron van trillingen voor schepen. Het is ideaal als het water mooi homogeen aanstroomt naar de schroef, maar doordat het aan de achterkant van een schip zit, is dat niet zo.”

Problemen met de schroef kunnen ‘afstralen’ op de romp. Schapersma: ,,Daarom moet-ie vrij ver van de romp hangen. Schroefastrillingen kunnen ook via de lagerconstructie worden overgebracht.”

De problemen gedragen zich net als constructiegeluid: ,,Als in een flatgebouw iemand op de bovenste verdieping een gaatje in de muur staat te boren, heb je daar op de begane grond ook last van. Terwijl de hinder van luchtgeluid afneemt, naarmate de afstand groter is”, verduidelijkt de hoogleraar. Je kunt dus overal op het schip last hebben van de trillingen.

Stapersma: ,,Ik heb zelf de trillingsberekeningen gemaakt van de S-fregatten van de marine. Dat was heel lastig. We weten namelijk wel hoe de krachten zich voortplanten, maar niet hoe ze ontstaan.”

Want stromingsleer blijft moeilijk, aldus Stapersma. ,,Vooral turbulentie. We weten alles van quantummechanica, maar bij stromingsleer zijn er nog wat vuiltjes. In combinatie met de omstroming van het schip en de complexiteit van een schroef geef ik het de ingenieur te doen deze berekeningen te maken.”

Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar dit probleem. Het is intussen al mogelijk te meten welke krachten werken op de schroef, ook tijdens het varen en manoeuvreren. ,,Maar helaas is meten toch niet altijd weten.”

Voor alle moderne schepen worden trillingsanalyses uitgevoerd. ,,Bij passagiersschepen is dat verplicht. Als een cruiseschip trilt, verhuur je natuurlijk geen enkele hut.”

Toen de Franse oorlogsbodem Charles de Gaulle op 9 november tijdens een proefreis de Bermudadriehoek invoer, begon één van de twee schroeven te haperen. De zeelui ervoeren ‘een ongebruikelijke vibratie’ van het aandrijvingsmechaniek. Uiteindelijk werd met een gebroken schroefblad de thuishaven Toulon bereikt.

Het Franse ministerie van Defensie kondigde hierop een onderzoek aan naar de averij. Een paar uur later ging de technische administratie van de fabrikant van de schroef in vlammen op.

,,Ik zou er niet meteen een man voor ontslaan”, becommentarieert prof.dr. D. Stapersma de problemen met de schroef desgevraagd. De deeltijdhoogleraar maritieme dieselmotoren is ook werkzaam als hoogleraar bij het Koninklijk Instituut voor de Marine. ,,De schroef is een bekende bron van trillingen voor schepen. Het is ideaal als het water mooi homogeen aanstroomt naar de schroef, maar doordat het aan de achterkant van een schip zit, is dat niet zo.”

Problemen met de schroef kunnen ‘afstralen’ op de romp. Schapersma: ,,Daarom moet-ie vrij ver van de romp hangen. Schroefastrillingen kunnen ook via de lagerconstructie worden overgebracht.”

De problemen gedragen zich net als constructiegeluid: ,,Als in een flatgebouw iemand op de bovenste verdieping een gaatje in de muur staat te boren, heb je daar op de begane grond ook last van. Terwijl de hinder van luchtgeluid afneemt, naarmate de afstand groter is”, verduidelijkt de hoogleraar. Je kunt dus overal op het schip last hebben van de trillingen.

Stapersma: ,,Ik heb zelf de trillingsberekeningen gemaakt van de S-fregatten van de marine. Dat was heel lastig. We weten namelijk wel hoe de krachten zich voortplanten, maar niet hoe ze ontstaan.”

Want stromingsleer blijft moeilijk, aldus Stapersma. ,,Vooral turbulentie. We weten alles van quantummechanica, maar bij stromingsleer zijn er nog wat vuiltjes. In combinatie met de omstroming van het schip en de complexiteit van een schroef geef ik het de ingenieur te doen deze berekeningen te maken.”

Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar dit probleem. Het is intussen al mogelijk te meten welke krachten werken op de schroef, ook tijdens het varen en manoeuvreren. ,,Maar helaas is meten toch niet altijd weten.”

Voor alle moderne schepen worden trillingsanalyses uitgevoerd. ,,Bij passagiersschepen is dat verplicht. Als een cruiseschip trilt, verhuur je natuurlijk geen enkele hut.”