Desgevraagd

De mode heeft een Nijmeegse familie het afgelopen jaar flink parten gespeeld. De gezinsleden kregen de hele dag door stroomstootjes te verduren. Ze dachten aanvankelijk dat de elektriciteitsvoorziening niet in orde was. De klachten bleven echter, ook nadat energiebedrijf Nuon de gehele bedrading van het huis had vervangen. Uiteindelijk stelde onderzoeksinstituut Kema vast dat de overlast te wijten was aan statische elektriciteit. Oorzaak was dat de familie de voorkeur gaf aan polyester kleding. Deskundigen gaan het gezin helpen om statische elektriciteit te voorkomen.

Desgevraagd meldt W.A. Sonneveld, werkzaam bij het hoogspanningslab van Elektrotechniek, dat de oplossing voor de hand ligt. ,,Katoenen kleding dragen. Polyester laadt zich nu eenmaal enorm op. Dat komt vaker voor als je slecht geleidende stoffen over elkaar wrijft. Tribo-elektriciteit heet dat met een mooi woord.”

Door de wrijving wordt er een elektrische lading in het polyester opgewekt, die door de slechte geleiding van het materiaal niet kan afvloeien. De elektrische lading bouwt zich langzaam op, en zo wordt de mens een levende condensator. ,,Als je dan een kraan of een ander geaard voorwerp aanraakt, krijg je inderdaad een flinke tik”, aldus Sonneveld. ,,Daarbij kunnen spanningen tot tien à twintig kilovolt voorkomen. De vrijkomende energie is gelukkig wel erg laag.”
No-iron

Automobilisten die na een lange rit uitstappen krijgen ook met het verschijnsel te maken. De sleepstripjes die achter sommige auto’s hangen helpen daar overigens niet tegen. ,,Veel mensen denken dat de auto zich oplaadt, maar in feite laadt de bestuurder zichzelf op. Dat komt omdat zijn kleding tijdens het rijden over de stoelbekleding wrijft. Die stripjes aan de achterkant hebben dus totaal geen nut, de schok krijg je toch. En mocht de auto zich tijdens een onweersbui opladen, dan zijn de banden geleidend genoeg om de lading weer snel naar de aarde af te voeren.”

Ondanks de lage energie van de ontladingen, kan statische elektriciteit soms levensgevaarlijk zijn. Sonneveld: ,,In de petrochemische industrie is men er als de dood voor. Het is wel eens voorgekomen dat er een olietanker door is ontploft. Voor het schoonspuiten gebruikt men namelijk heet water, en de stoomdeeltjes die daarbij vrijkomen laden zich soms ook op. Die lading kan de oliedamp die in lege tankschepen hangt makkelijk ontsteken. En dan vliegt de boel de lucht in.”

Dus liever geen polyester kleding dragen in Pernis. Het is opmerkelijk dat de zweterige kunstvezel na twintig jaar afwezigheid aan een glorieuze comeback bezig is. Het modebeeld glanst weer. Een woordvoerster van Levi Straus Nederland kan dit ook niet helemaal verklaren. ,,Tja, hoe gaat dat met mode? Het ene moment is het in, het andere is het weer uit. Maar polyester loopt momenteel echt verschrikkelijk goed. Zo goed dat we af entoe zelfs even niet kunnen leveren.” Het kledingbedrijf doet nu goede zaken met haar Sta-Prest kledinglijn, waarin ook flink wat polyester verwerkt is. Heeft Levi trouwens al klachten gehad over statische elektriciteit? ,,Neeneeneeneenee, dat gebeurt met onze kleding echt niet! Vroeger kwam dat nog wel eens voor met no-iron shirts, maar die waren meestal van honderd procent polyester gemaakt. We gebruiken nu een mengsel dat voor de helft uit katoen bestaat.”