Desgevraagd

/strong>

Lekkende ambtenaren zijn al langer een probleem in Den Haag, maar de Hofvijver blaast ook een partijtje mee. Het vijverwater zakt namelijk voortdurend weg in de grond. De gemeente Den Haag voert nu ongeveer 175 duizend kuub gezuiverd rivierwater per jaar toe om de waterstand op peil te houden. En dat moet maar eens afgelopen zijn. De gemeente wil de watertoevoer met minstens tweederde terugbrengen, en gaat de vijver daarom van een kleibodem voorzien.

Dat de Hofvijver leegloopt is op het eerste gezicht opmerkelijk. Door de nabijheid van zee en de waterhoudende duinen, is er langs de kust in het algemeen juist sprake van opkomend grondwater. Maar desgevraagd weet ir. R.H. Boekelman, werkzaam bij de sectie hydrologie en ecologie van CiTG, dit wel te verklaren.

,,Het kan best zijn dat de Hofvijver wat hoger ligt dan het omringende gebied. Dan zakt het water juist weg. Verder is ook de plaatselijke grondwaterstand van invloed op het wegsijpelen, en die kan in een gebied erg variëren. Ik kan me indenken dat de aanleg van de Haagse tramtunnel hier ook meespeelt.”
Vuilstort

De Hofvijver begon twee jaar geleden gestaag leeg te lopen. Aanpassingen in de Haagse Beek brachten veranderingen teweeg in de ondergrondse waterhuishouding, waardoor de grond onder de vijver relatief droger werd. Omdat er eerst nog een garage onder de Hofvijver gepland was, dacht de gemeente dat de leegloop uiteindelijk wel zou meevallen. Maar die plannen haalden het niet. Daarom is nu besloten de vijver af te dichten.

Klei is daar op zich een goed materiaal voor. Onder vuilstortplaatsen is een ondoordringbare kleilaag zelfs vrij gebruikelijk, weet Boekelman. ,,Het regenwater dat op een stortplaats valt, raakt snel vervuild door de hoge concentratie afvalstoffen die daar aanwezig is. Dat wil je natuurlijk niet in het grondwater hebben. Daarom worden stortplaatsen vaak afgedicht met bentoniet, een zeer ondoordringbare kleisoort.

,,Maar je kunt een kleilaag natuurlijk ook gebruiken om te voorkomen dat water de grond ínsijpelt”, vervolgt hij. ,,De doorlatingscoëfficiënt van klei is namelijk een factor duizend hoger dan die van zand. Dat komt doordat klei is opgebouwd uit kleine plaatjes die elkaar overlappen en het water tegenhouden.”

En eigenlijk is klei gewoon een levensvoorwaarde voor de polderbewoner. ,,In de poldergebieden bestaat de toplaag van de bodem ook uit een mengsel van klei, zand en veen. Die houdt juist het opkomende water tegen. Dat is tevens de reden dat we hier nog vrij goed kunnen leven.”

Lekken

Een nieuwe kleilaag moet voorkomen dat de Hofvijver niet meer zo snel leegloopt.

Lekkende ambtenaren zijn al langer een probleem in Den Haag, maar de Hofvijver blaast ook een partijtje mee. Het vijverwater zakt namelijk voortdurend weg in de grond. De gemeente Den Haag voert nu ongeveer 175 duizend kuub gezuiverd rivierwater per jaar toe om de waterstand op peil te houden. En dat moet maar eens afgelopen zijn. De gemeente wil de watertoevoer met minstens tweederde terugbrengen, en gaat de vijver daarom van een kleibodem voorzien.

Dat de Hofvijver leegloopt is op het eerste gezicht opmerkelijk. Door de nabijheid van zee en de waterhoudende duinen, is er langs de kust in het algemeen juist sprake van opkomend grondwater. Maar desgevraagd weet ir. R.H. Boekelman, werkzaam bij de sectie hydrologie en ecologie van CiTG, dit wel te verklaren.

,,Het kan best zijn dat de Hofvijver wat hoger ligt dan het omringende gebied. Dan zakt het water juist weg. Verder is ook de plaatselijke grondwaterstand van invloed op het wegsijpelen, en die kan in een gebied erg variëren. Ik kan me indenken dat de aanleg van de Haagse tramtunnel hier ook meespeelt.”
Vuilstort

De Hofvijver begon twee jaar geleden gestaag leeg te lopen. Aanpassingen in de Haagse Beek brachten veranderingen teweeg in de ondergrondse waterhuishouding, waardoor de grond onder de vijver relatief droger werd. Omdat er eerst nog een garage onder de Hofvijver gepland was, dacht de gemeente dat de leegloop uiteindelijk wel zou meevallen. Maar die plannen haalden het niet. Daarom is nu besloten de vijver af te dichten.

Klei is daar op zich een goed materiaal voor. Onder vuilstortplaatsen is een ondoordringbare kleilaag zelfs vrij gebruikelijk, weet Boekelman. ,,Het regenwater dat op een stortplaats valt, raakt snel vervuild door de hoge concentratie afvalstoffen die daar aanwezig is. Dat wil je natuurlijk niet in het grondwater hebben. Daarom worden stortplaatsen vaak afgedicht met bentoniet, een zeer ondoordringbare kleisoort.

,,Maar je kunt een kleilaag natuurlijk ook gebruiken om te voorkomen dat water de grond ínsijpelt”, vervolgt hij. ,,De doorlatingscoëfficiënt van klei is namelijk een factor duizend hoger dan die van zand. Dat komt doordat klei is opgebouwd uit kleine plaatjes die elkaar overlappen en het water tegenhouden.”

En eigenlijk is klei gewoon een levensvoorwaarde voor de polderbewoner. ,,In de poldergebieden bestaat de toplaag van de bodem ook uit een mengsel van klei, zand en veen. Die houdt juist het opkomende water tegen. Dat is tevens de reden dat we hier nog vrij goed kunnen leven.”