De terugkeer van schaliegas

Onconventionele gaswinning door het fracken van de ondergrond lijkt kansloos in Nederland nu tien van de twaalf provincies zich ‘schaliegasvrij’ hebben verklaard. Maar is dat wel zo? De storm om schaliegas mag dan geluwd zijn, maar de aardgaswinning in Groningen wordt teruggeschroefd tot 30 miljard kuub (20 miljard minder dan twee jaar geleden). Waar komt de rest dan vandaan? De verhoudingen met Rusland zijn er sinds vorige zomer niet beter op geworden en de opschaling van duurzame energie loopt vast op bezwaren van belanghebbenden. Met andere woorden: de behoefte aan schaliegas lijkt alleen maar groter geworden.

Over de winbare hoeveelheid zijn de wildste schattingen gedaan, maar de meest recente cijfers houden het op 200 tot 300 miljard kubieke meter. Dat zou een tiende van het Groninger gasveld zijn en bij de huidige consumptie voldoende voor tien jaar binnenlands gebruik. Proefboringen zouden hier meer helderheid over moeten geven.

Volgens Remco de Boer heeft minister Henk Kamp (economische zaken) op 10 juli dit jaar een meesterzet gedaan door af te zien van zijn aangekondigde Structuurvisie op dit dossier. Kamp heeft commerciële partijen buiten spel gezet, waaronder het Britse Cuadrilla dat al vijf jaar voet een de grond heeft proberen te krijgen. In het groeiende kamp van tegenstanders van schaliegas heerste euforie toen schaliegas van de baan leek.

Het viel in het tumult bijna niemand op dat Kamp ook een onderzoeksprogramma aankondigde. Niet geleid door een bedrijf, maar door wetenschappers en met openbare uitkomsten. De Boer: ‘In 2016 kan het programma beginnen, maar onderzoeksboringen zijn pas vanaf 2018 aan de orde. Ruim na het huwelijk van VVD en PvdA dus.’

Eind dit jaar verschijnt het Energierapport als integrale visie van het kabinet op de Nederlandse energievoorziening. De Boer concludeert: ‘Wordt (daarin) schaliegas niet uitgesloten, dan gaat het licht voor het onderzoek en de onderzoeksboringen op groen.’

Als excuus voor de omvang van zijn boek (354 bladzijden) voert Remco de Boer aan dat hij het schaliegasdossier tot op de bodem wilde uitspitten. Om voor eens en altijd vast te leggen hoe belanghebbenden, media en politiek om elkaar heen dansen met schrikbeelden, twijfels en halve waarheen en zo tot een uitkomst komen die niemand van te voren had kunnen bedenken of plannen.

De Boer schrijft met vaart en met droge humor. Zinnetjes als ‘Niet alleen de grond komt in beweging, maar ook de Tweede Kamer’ (over de aardbevingen in Groningen) houden de lezer bij de les. Verder documenteert hij zijn verslag grondig, maar valt zijn lezers er niet mee lastig. Het enige nadeel van dit boek is de prijs.

Remco de Boer, ‘Tussen hoogmoed en hysterie, vijf jaar strijd tegen schaliegas in Nederland’, Veen Media 2015, 354 blz, 39,50 euro.