De Gele Rivier in China stopt vaak al honderden kilometers voor de kust. Het water is dan opgebruikt. Volgens promovendus Rongchao Li kan het taoïsme een uitkomst bieden. Samen met wat geld.
De Gele Rivier, na de Yangtze de grootste rivier in China, dankt zijn naam aan de enorme hoeveelheden zand en sediment die hij meevoert. De rivier ontstaat in een hoogvlakte niet ver van de Himalaya, maakt dan een grote lus naar het noorden en volgt vanaf Tongguan een bijna rechte lijn noordoostelijk naar de kust. In deze laatste achthonderd kilometer ligt het rivierbed tot tien meter boven de omgeving; een gevolg van de sterke verzanding. De Gele Rivier doorkruist in bijna 5.500 kilometer negen provincies, waar bijna honderd miljoen mensen wonen. Etnische minderheden in het bovengebied, veel landbouwers in het midden en industriële arbeiders in het economisch sterke Shandong.
Toen in 1997 de verhoogde benedenloop van de rivier 226 dagen lang droog stond, was dat een triest record. Tweeënhalfduizend dorpen werden erdoor getroffen en 1,3 miljoen mensen hadden te kampen met ernstige droogte. Bovendien drong het zeewater ver het land binnen, waardoor grond verziltte en grondwaterreserves overvraagd raakten.
De centrale Chinese overheid zag zich gedwongen om in te grijpen. Daarvoor lag een schema in de la dat uit 1987 stamde en dat voorzag in een verdeling tussen de negen provincies van 37 miljoen kubieke meter per jaar. De Gele Rivier voert per jaar gemiddeld 58 miljoen kubieke meter, waarvan 21 miljoen kubieke meter een ecologische reserve is zodat nog 37 miljoen overblijft. De bewoners langs de rivier werden geconfronteerd met een toewijzing die veel lager was dan hun behoefte en dat zorgde voor ernstige spanningen en conflicten tussen provincies die soms duizenden kilometers uit elkaar liggen.
De Chinese waterbouwkundige Rongchao Li (33) koos in 2000 de problematische waterverdeling van de Gele Rivier als promotieonderwerp in het samenwerkingsverband China/Delft Cluster Water Engineering Project. Haar promotor is prof. Eelco van Beek bij Deltares.
De standaardaanpak van deze problematiek heet IWRM (Integrated Water Resource Management) en werd in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw ontwikkeld om tot een eerlijk en duurzaam waterbeheer te komen. Maar in de praktijk blijkt de interdisciplinaire samenwerking nogal eens tot misverstanden te leiden. Zo zelfs, dat volgens Li ‘veel partijen het IWRM meer als een beperking beschouwen dan als een oplossing. Het IWRM belemmert hen om in actie te komen.’
Li legt uit: “Het IWRM wordt gebruikt als technologische oplossing, maar de basisvragen blijven onbeantwoord. We moeten eerst de relatie tussen mens en natuur verbeteren. Oplossingen voor de korte termijn zijn vaak niet duurzaam en vaak maken ze de situatie alleen maar erger.”
Toaïsme zou een uitkomst kunnen bieden, denkt Li. Deze Oosterse filosofie benadrukt de harmonie tussen mens en natuur en dat bewustzijn is nodig om tot duurzame oplossingen te komen.
Daarnaast kent de promovendus een centrale rol toe aan billijkheid of rechtvaardigheid als basis voor de verdeling van de waterreserves. Daarbinnen zijn verschillende keuzes mogelijk. Toekenning op basis van bevolkingsgrootte; van vraag; van oppervlakte of van economische productie. Om maar een paar mogelijkheden te noemen. Li maakt nadrukkelijk geen keuzes, maar wil laten zien hoe de verdeling onder de wet van 1987 verandert bij wisselende uitgangspunten.
Ook introduceert ze financiële compensatie als middel om hoger gelegen provincies te motiveren minder water in te nemen. Van Beek: “In de benedenstrooms gelegen geïndustrialiseerde provincie Shandong is de opbrengst per kubieke meter water veel hoger. Dan kun je denken: gun alles aan de industrie, maar je moet ook aan je bevolking denken. Vandaar het principe van de billijkheid.”
Zal dat de bergbevolking en de boeren overtuigen? Li vindt dat er geen andere keus is. “We moeten minder water verbruiken, want we zitten al ver boven de capaciteit van het natuurlijke systeem. Betere irrigatie en andere out-of-the-box-oplossingen om watergebruik terug te dringen zijn hard nodig.”
Rongchao Li: ‘Application of Equity principles of IWRM in water allocation in the Yellow River Basin’. Promotie op 9 september 2008.
Naast de Gele Rivier: Eelco van Beek, Han Vrijling, Rongao Li en Huib de Vriend. (Foto: Eelco van Beek)
Luchtopname van de modderige Gele Rivier. (Foto: Lorenz Hurni en Andreas Neumann)
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
delta@tudelft.nl
Comments are closed.