De romantiek van de grote vaart

Veel groter dan een megacontainerschip wordt een machine niet. Alleen al daarom fascineren ze. En dan is er nog de machtige zee, die voor omstandigheden zorgt waar mensen niet voor gemaakt zijn. Maar waar schrijvers (denk Slauerhoff, Den Hartog) vroeger vaak genoeg hun inspiratie vonden op zeeschepen, is dat genre nu zo goed als uitgestorven.

Strikt gesproken is ‘Down to the sea with ships’ ook geen roman, maar een documentaire. Dankzij de focus op de mensen in plaats van de techniek gaat het echter wel die richting uit.

Auteur Horatio Clare kreeg van rederij Maersk de vrije hand tijdens twee lange reizen, één met een hypermodern container-schip en één met een oude roestbak.

Wie, bijvoorbeeld omdat hij maritieme techniek studeert, wil weten hoe het leven aan boord aanvoelt, vindt in

Clare een uitstekende correspondent. Hij verkent alle hoeken van de schepen, praat met iedereen en laat niet na ook de minder fraaie kanten van het leven op zee te belichten (al rept hij nergens van de verveling die de eenzame passagier op een vrachtschip overvalt als alle anderen aan het werk zijn, zoals uw recensent uit eigen ervaring kan melden).

Het contrast tussen de twee tochten is mooi. Op het containerschip is alles tot in de puntjes geregeld en houdt iedereen zich strikt aan de regels. Er zijn een sportschool en een zwembadje om fit te blijven. Op het oude vrachtschip is een ‘biermuseum’ ingericht ter nagedachtenis aan de tijd dat je nog alcohol mocht drinken aan boord.

Alles aan het schip is krap, vuil en versleten. De kapitein, als ze in Canada een nog aftandser vrachtschip spotten: ‘Wij klagen wel, maar … anderzijds, zij hebben waarschijnlijk wél bier aan boord.’

Clare doorspekt zijn verslag met sterke verhalen van de bemanningen en stukjes geschiedenis. Hemzelf wordt een sterk verhaal ontnomen als Maersk hem gebiedt het containerschip te verlaten, voordat ze de van

piraten vergeven wateren van de Arabische Zee binnenvaren. Echt spannend wordt het alleen als hij in Los Angeles vrijwillig van boord wil en het verkeerde visum blijkt te hebben.

Al met al doet Clare weinig om de romantiek van de grote vaart te ontkrachten. Dat hoeft natuurlijk ook niet. Het plezier dat hij op zijn reizen gehad heeft, spat ervan af. Wel houdt

Clare er een nogal barokke schrijfstijl op na, wat op den duur gaat vermoeien. Niettemin schetst zijn boek een uiterst levendig portret van de huidige vrachtschepen en hun bemanning.

Horatio Clare, Down the sea in ships. Vintage books, 2015. ISBN 978-0-09952-629-2.