De microscoop van Beijerinck

Nadat de lift de derde verdieping, tevens eindstation, heeft bereikt toont Robertson trots een werkkamer waar de tijd zeker een halve eeuw lijkt stil te hebben gestaan.

,,Hier werd in 1965 de werkkamer van hoogleraar Kluyver naartoe overgebracht, toen de vakgroep kort na Kluyvers plotselinge dood naar dit gebouw verhuisde.” Het vertrek is desondanks naar Beijerinck vernoemd, omdat Beijerinck laat in de negentiende eeuw de stichter was van het bacteriologische onderzoeksinstituut in Delft. Ook van hem en van Van Iterson, nog een hoogleraar uit de geschiedenis van het instituut, liggen in de kamer lesmateriaal, onderzoeksinstrumenten en vooral veel papieren opgeslagen.

,,Op het moment wordt de kamer van Beijerinck uitgebreid tot een echt museum. De regering heeft onlangs twaalf miljoen gulden beschikbaar gesteld om universitaire collecties te conserveren. We proberen daar ook wat van te krijgen. Het is doodzonde hoe historische documenten hier liggen te vergaan”, zegt Robertson. Ze toont een map met de briefwisseling die Kluyver in de Tweede Wereldoorlog onderhield met naar werkkampen gestuurde studenten.

,,Regelmatig komen onderzoekers van over de hele wereld naar deze kamer om er te speuren tussen de documenten van Beijerinck, Van Itterson en Kluyver. Deze hoogleraren hebben een enorme bijdrage geleverd aan de technische botanie, microbiologie en de daaruit voortgekomen biotechnologie.” Robertson haalt een labjournaal van Beijerinck te voorschijn. ,,Kijk, dit probeer ik op het moment te ontcijferen. Hier ergens moet Beijerinck als eerste uit zijn experimenten het bestaan van zoiets als een virus geconcludeerd hebben. Het virusonderzoek viert dit jaar zijn honderdjarig bestaan.”

De aantekeningen zijn nauwelijks leesbaar. Robertson: ,, Het lijkt erop dat het hebben van een onleesbaar handschrift een voorwaarde is om een groot wetenschapper te worden.”

Robertsons favoriete object in de kamer is een microscoop die Beijerinck gebruikte bij zijn onderzoek. Het is een microscoop met twee oculairen. Voor het rechter oculair kan een prismaatje geklapt worden dat de tekening die de onderzoeker naast de microscoop maakt, op het oog projecteert. ,,Zo kon Beijerinck het beeld dat hij in de microscoop zag als het ware in zijn tekening overtrekken. Slim, niet?”

Bij de microscoop hoort nog een soort glazen vissenkom, die Beijerinck gebruikte om het licht van een kaars of olielamp op de spiegel van zijn microscoop te focussen. ,,Beijerinck was nogal beroemd om het feit dat hij ook ’s nachts veel werkte. Hij woonde in het oude laboratorium. Zijn slaapkamer lag naast het laboratorium.”

Robertson krijgt nog regelmatig van allerlei kanten historischmateriaal toegezonden en zo nu en dan worden er op de rest van de zolder dozen vol oude geschriften ontdekt. ,,Zelfs met een voltijds curator zouden we nog jaren bezig zijn om alles op orde te krijgen”, verzucht ze als ze de deur van de kamer van Beijerinck achter zich dichttrekt.

,,Hier werd in 1965 de werkkamer van hoogleraar Kluyver naartoe overgebracht, toen de vakgroep kort na Kluyvers plotselinge dood naar dit gebouw verhuisde.” Het vertrek is desondanks naar Beijerinck vernoemd, omdat Beijerinck laat in de negentiende eeuw de stichter was van het bacteriologische onderzoeksinstituut in Delft. Ook van hem en van Van Iterson, nog een hoogleraar uit de geschiedenis van het instituut, liggen in de kamer lesmateriaal, onderzoeksinstrumenten en vooral veel papieren opgeslagen.

,,Op het moment wordt de kamer van Beijerinck uitgebreid tot een echt museum. De regering heeft onlangs twaalf miljoen gulden beschikbaar gesteld om universitaire collecties te conserveren. We proberen daar ook wat van te krijgen. Het is doodzonde hoe historische documenten hier liggen te vergaan”, zegt Robertson. Ze toont een map met de briefwisseling die Kluyver in de Tweede Wereldoorlog onderhield met naar werkkampen gestuurde studenten.

,,Regelmatig komen onderzoekers van over de hele wereld naar deze kamer om er te speuren tussen de documenten van Beijerinck, Van Itterson en Kluyver. Deze hoogleraren hebben een enorme bijdrage geleverd aan de technische botanie, microbiologie en de daaruit voortgekomen biotechnologie.” Robertson haalt een labjournaal van Beijerinck te voorschijn. ,,Kijk, dit probeer ik op het moment te ontcijferen. Hier ergens moet Beijerinck als eerste uit zijn experimenten het bestaan van zoiets als een virus geconcludeerd hebben. Het virusonderzoek viert dit jaar zijn honderdjarig bestaan.”

De aantekeningen zijn nauwelijks leesbaar. Robertson: ,, Het lijkt erop dat het hebben van een onleesbaar handschrift een voorwaarde is om een groot wetenschapper te worden.”

Robertsons favoriete object in de kamer is een microscoop die Beijerinck gebruikte bij zijn onderzoek. Het is een microscoop met twee oculairen. Voor het rechter oculair kan een prismaatje geklapt worden dat de tekening die de onderzoeker naast de microscoop maakt, op het oog projecteert. ,,Zo kon Beijerinck het beeld dat hij in de microscoop zag als het ware in zijn tekening overtrekken. Slim, niet?”

Bij de microscoop hoort nog een soort glazen vissenkom, die Beijerinck gebruikte om het licht van een kaars of olielamp op de spiegel van zijn microscoop te focussen. ,,Beijerinck was nogal beroemd om het feit dat hij ook ’s nachts veel werkte. Hij woonde in het oude laboratorium. Zijn slaapkamer lag naast het laboratorium.”

Robertson krijgt nog regelmatig van allerlei kanten historischmateriaal toegezonden en zo nu en dan worden er op de rest van de zolder dozen vol oude geschriften ontdekt. ,,Zelfs met een voltijds curator zouden we nog jaren bezig zijn om alles op orde te krijgen”, verzucht ze als ze de deur van de kamer van Beijerinck achter zich dichttrekt.