Campus

De kritieke inslag van het echtpaar Smithson

Het architectenduo Alison en Peter Smithson maakte ooit deel uit van Team X, een kritische groep binnen de moderne architectuur en stedebouw. Het echtpaar kende veel belang toe aan de leefomgeving, in het bijzonder aan de klimatologie van gebouwen.

Onder de titel ‘Climate Register, 4 works by Alison & Peter Smithson’ is op de faculteit Bouwkunde een expositie ingericht.


Figuur 1 The Economist Building van Alison en Peter Smithson.

In Delft heeft het gedachtengoed van het echtpaar Alison en Peter Smithson altijd op een warm onthaal mogen rekenen. Vreemd is dat niet, want beiden zaten met Aldo van Eyck en Jaap Bakema in de voorbereidingscommissie voor het tiende CIAM-congres dat in 1956 in Dubrovnik werd gehouden. Het CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne) was sinds haar oprichting in 1928 min of meer de internationale spreekbuis van de moderne architectuur. Door toedoen van de commissie kwam daaraan echter een eind. Bakema en consorten konden zich namelijk niet meer vinden in de uitgangspunten en maakten zoveel tongen los dat het CIAM uiteindelijk werd opgeheven.

Wel kwam er een nieuw platform uit naar voren dat zichzelf Team X noemde en in eerste instantie bestond uit de leden van de voorbereidingscommissie. Van Eyck, Bakema en het duo Smithson waren dus geloofsgenoten. Voornaamste kritiek die deze tweede generatie moderne architecten ventileerde was dat mensen zich niet meer konden identificeren met hun woningen en verblijfplaatsen. Er werden alleen nog maar witte dozen in massabouw opgetrokken volgens een veel te abstracte en modelmatige opzet.

De Smithsons probeerden van meet af aan de stad opnieuw te interpreteren waarbij hun belangstelling vooral uitging naar de leefomgeving. Volgens Paul Vlok, die de uit Engeland afkomstige tentoonstelling heeft georganiseerd, zagen ze de straat bijvoorbeeld niet enkel als een verbindingsweg tussen privé en openbaar maar vooral als een verblijfsruimte. ,,Gebouwen moeten in hun visie communiceren met de omgeving. Vandaar ook hun belangstelling voor klimatologische omstandigheden”, aldus Vlok.

De expositie die is ingericht in de achterhal van faculteit Bouwkunde toont vier projecten van het duo Smithson die een periode bestrijken van veertig jaar. De oudste, The Economist Building (1959-’64), bevindt zich in Londen en bestaat uit een gebouwenensemble waar tussendoor binnenstraten zijn aangelegd. De verschillende gebouwen zijn transparant en geïnspireerd op de Griekse, klassieke architectuur. Bijzonder is dat in de kolommen een afvoersysteem voor hemelwater is aangelegd.

Water speelt ook een rol in de bibliotheek in het Egyptische Alexandrië (1989-’90), hun jongste ontwerp, dat overigens niet is uitgevoerd. De noordgevel is van glas en de zuidgevel, waar de zon op staat, is geheel van marmer waarbij sommige stukken naar buiten kunnen worden opengeklapt. Aan de voet van het gebouw loopt water dat een ventilerende luchtstroom langs de gevel veroorzaakt.

Terwijl ook vrij uitgebreid wordt ingegaan op een regeringsgebouw in Koeweit (1969-’70, niet uitgevoerd) en een universiteitsgebouw in Bath (1978-’81) hebben de Delftse studenten een history wall aan de expositie toegevoegd. Hierin wordt chronologisch ingegaan op projecten, studies, prijsvraaginzendingen, geschriften en tentoonstellingen van de de Smithsons.

,,Ze zijn modernisten met een kritieke inslag”, zegt Paul Vlok. ,,Ze hebben zichzelf ook voortdurend vernieuwd. In hetbegin zagen ze een gebouw als een hard element in de stad, later als deel van een landschappelijke enscenering. Dus dat het landschap doorloopt in het gebouw en het zijn omgeving ademt.” (M.v.d.L)

De tentoonstelling is nog t/m 16 dec. te bezichtigen in de achterhal van faculteit Bouwkunde.

Mannus van der Laan

Het architectenduo Alison en Peter Smithson maakte ooit deel uit van Team X, een kritische groep binnen de moderne architectuur en stedebouw. Het echtpaar kende veel belang toe aan de leefomgeving, in het bijzonder aan de klimatologie van gebouwen. Onder de titel ‘Climate Register, 4 works by Alison & Peter Smithson’ is op de faculteit Bouwkunde een expositie ingericht.


Figuur 1 The Economist Building van Alison en Peter Smithson.

In Delft heeft het gedachtengoed van het echtpaar Alison en Peter Smithson altijd op een warm onthaal mogen rekenen. Vreemd is dat niet, want beiden zaten met Aldo van Eyck en Jaap Bakema in de voorbereidingscommissie voor het tiende CIAM-congres dat in 1956 in Dubrovnik werd gehouden. Het CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne) was sinds haar oprichting in 1928 min of meer de internationale spreekbuis van de moderne architectuur. Door toedoen van de commissie kwam daaraan echter een eind. Bakema en consorten konden zich namelijk niet meer vinden in de uitgangspunten en maakten zoveel tongen los dat het CIAM uiteindelijk werd opgeheven.

Wel kwam er een nieuw platform uit naar voren dat zichzelf Team X noemde en in eerste instantie bestond uit de leden van de voorbereidingscommissie. Van Eyck, Bakema en het duo Smithson waren dus geloofsgenoten. Voornaamste kritiek die deze tweede generatie moderne architecten ventileerde was dat mensen zich niet meer konden identificeren met hun woningen en verblijfplaatsen. Er werden alleen nog maar witte dozen in massabouw opgetrokken volgens een veel te abstracte en modelmatige opzet.

De Smithsons probeerden van meet af aan de stad opnieuw te interpreteren waarbij hun belangstelling vooral uitging naar de leefomgeving. Volgens Paul Vlok, die de uit Engeland afkomstige tentoonstelling heeft georganiseerd, zagen ze de straat bijvoorbeeld niet enkel als een verbindingsweg tussen privé en openbaar maar vooral als een verblijfsruimte. ,,Gebouwen moeten in hun visie communiceren met de omgeving. Vandaar ook hun belangstelling voor klimatologische omstandigheden”, aldus Vlok.

De expositie die is ingericht in de achterhal van faculteit Bouwkunde toont vier projecten van het duo Smithson die een periode bestrijken van veertig jaar. De oudste, The Economist Building (1959-’64), bevindt zich in Londen en bestaat uit een gebouwenensemble waar tussendoor binnenstraten zijn aangelegd. De verschillende gebouwen zijn transparant en geïnspireerd op de Griekse, klassieke architectuur. Bijzonder is dat in de kolommen een afvoersysteem voor hemelwater is aangelegd.

Water speelt ook een rol in de bibliotheek in het Egyptische Alexandrië (1989-’90), hun jongste ontwerp, dat overigens niet is uitgevoerd. De noordgevel is van glas en de zuidgevel, waar de zon op staat, is geheel van marmer waarbij sommige stukken naar buiten kunnen worden opengeklapt. Aan de voet van het gebouw loopt water dat een ventilerende luchtstroom langs de gevel veroorzaakt.

Terwijl ook vrij uitgebreid wordt ingegaan op een regeringsgebouw in Koeweit (1969-’70, niet uitgevoerd) en een universiteitsgebouw in Bath (1978-’81) hebben de Delftse studenten een history wall aan de expositie toegevoegd. Hierin wordt chronologisch ingegaan op projecten, studies, prijsvraaginzendingen, geschriften en tentoonstellingen van de de Smithsons.

,,Ze zijn modernisten met een kritieke inslag”, zegt Paul Vlok. ,,Ze hebben zichzelf ook voortdurend vernieuwd. In hetbegin zagen ze een gebouw als een hard element in de stad, later als deel van een landschappelijke enscenering. Dus dat het landschap doorloopt in het gebouw en het zijn omgeving ademt.” (M.v.d.L)

De tentoonstelling is nog t/m 16 dec. te bezichtigen in de achterhal van faculteit Bouwkunde.

Mannus van der Laan

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.