Campus

Bizarre daden van gewone mensen

Filmregisseur Luis Buñuel maakte zijn beroemdste films met hem. Naast zeventig filmscripts schreef Jean-Claude Carrière ook toneelstukken. Eén daarvan is ‘Het Terras’ over dubbellevens en mislukkingen in de liefde.

Filmregisseur Luis Buñuel maakte zijn beroemdste films met hem. Naast zeventig filmscripts schreef Jean-Claude Carrière ook toneelstukken. Eén daarvan is ‘Het Terras’ over dubbellevens en mislukkingen in de liefde.

In ‘La Terrasse’ staat een vrouw op het punt haar man voor een minnaar te verruilen. Koffer gepakt, appartement bij de makelaar in de etalage, de Alfa Romeo van de minnaar kan elk moment voorrijden. De ruzie tussen man en vrouw wordt steeds op het moment suprème verstoord door de makelaar die potentiële huurders begint rond te leiden. Tot zover zou het toneelstuk een typische Tros-klucht kunnen zijn met veel deuren die op voorspelbare momenten door Piet Bambergen worden geopend.

Bij Carrière doen gewone mensen echter ongewone dingen. Zoals zelfmoord plegen vanaf het dakterras. Of een vrouwelijke makelaar die zo hard aan de man wil dat ze zich uitkleedt om iemand uit eten te vragen. Ongeschikte scènes voor de grootste familie van Nederland. De gebeurtenissen balanceren op de rand van onmogelijk maar zijn net realistisch genoeg om geloofwaardig te zijn.

Scriptschrijver is de Fransman Jean-Claude Carrière (67). ‘La Terrasse’ is een van de vier toneelstukken die hij zelf schreef. De rest van zijn werk bestaat uit bewerkingen van literatuur tot toneel. Toneelversies van ‘Cyrano de Bergerac‘, ‘The Unbearable Lightness of Being‘ en ‘Die Blechtrommel‘ komen van zijn hand. Legendarisch is de negen uur durende komische versie van de hindoebijbel, de ‘Mahabaratha‘.
Gebakken eitje

Inspiratie voor ‘La Terrasse’ haalde Carrière uit een waargebeurde situatie. Net na de Russische inval in Praag in 1968 huurde hij met de verbannen cineast Milos Forman voor twee weken een appartement in Parijs. Onder die dramatische omstandigheden werkten ze aan de komedie ‘Taking Off‘. Tijdens het werk kwamen continu potentiële nieuwe huurders over de vloer. Gestoord in hun werk hielden Carrière en Forman dan op met praten en observeerden de bezoekers, die zich van hen niets aantrokken.

In ‘La Terrasse’ zijn Carrière en Forman vervangen door een ruziënde man en vrouw die maar niet toekomen aan het uitpraten van hun frustraties door de interrupties van makelaar en cliënten. De makelaarsklanten vragen zich af of een gebakken eitje misschien tot de mogelijkheden behoort, vleien zich op bed neer of blijven op ander wijze rondhangen in het huis.

Carrière begon als gagman voor filmregisseur Jacques Tati. Die spoorde hem aan om in het café en op straat naar voorbijgangers te kijken en bij ieder een grappig verhaal te verzinnen. Vertaald naar film of toneel: alledaagse en daardoor geloofwaardige mensen die volstrekt belachelijke en onvoorspelbare dingen doen. Voor het slagen van een grap beschouwt Carrière identificatie met zijn personages als ‘absoluut noodzakelijk, de gouden regel’.

De personages in ‘La Terrasse’ bestaan uit eenzame, ongelukkige mensen met dubbellevens om hun mislukkingen te maskeren. Zo ontpopt een keurige man zich tot dakloze maar is hij te trots dat toe te geven.


1 Terwijl de vrouwelijke makelaar wanhopige pogingen doet om patser Maurice te versieren, denkt Etienne buiten de minnaar van zijn vrouw te zien Foto: Herman Sorgeloos
Geldgebrek

Carrière geniet vooral bekendheid als een van de belangrijkste scenarioschrijvers van de Europese film. Vooral zijn nauwe samenwerking met Luis Buñuel heeft prachtige films opgeleverd: Catherine Deneuve in ‘Belle de jour‘ als oerdegelijke echtgenote fantaserend over perverse prostitutie in een sjieke nachtclub. Of het verhaal achter een keurige man die op het perron zomaar een emmer water over een aantrekkelijke vrouw gooit in ‘Cet obscur objet du désir‘. En de bizarre gebeurtenissen rond een groep dinerende rijken in ‘Le charme discret de la bourgeoisie‘.

De combinatie van een carrière in film en toneel is opmerkelijk. Film en toneel zijn werelden apart. Waar in een film locaties aan elkaar kunnen worden gemonteerd, speelt toneel zich in één zaal af. Elke gebeurtenis die buiten het decor plaats vindt, moet worden beschreven door een van de acteurs. In een film gebeurt zoiets hoogstens uit geldgebrek zoals in Quentin Tarantino’s film ‘Reservoir Dogs’.

In een uur en drie kwartier voorstelling een verhaal spelen dat zich in werkelijkheid afspeelt tussen lunchtijd en zonsondergang is ook niet eenvoudig. Maar waar een film niet veel meer is dan tv kijken op een groot scherm met goed geluid zijn de acteurs op de planken tastbaar. Wanneer in een film iemand in de lens kijkt, lijkt het voor iedereen in de zaal alsof de acteur hem aankijkt. Zo niet bij toneel of theater.

Aan Watze Tiesema was de taak de grappenmakerij in het Nederlands te vertalen. Actrice Catherina ten Bruggencate maakt met het stuk haar regiedebuut. In de bar van het Ro Theater geeft een regelmatig toneelbezoekster van middelbare leeftijd haar mening over het stuk: ,,Ik vond het een beetje ouderwets toneel en het werd soms een beetje lauw gespeeld. Ik zit zelf in het vak en het kan gewoon beter. Maar de makelaar (Esther Scheldwacht) en de rijke jongeman (Stefan de Walle) worden heel overtuigend neergezet.”

Het Terras van Jean-Claude Carrière, regie Catherine Bruggencate. Tot 11 december in het Ro Theater (William Boothlaan 8, Rotterdam) iedere woensdag tot en met zaterdag. Aanvang 20.30 uur, reserveren (010) 404 70 70.

Filmregisseur Luis Buñuel maakte zijn beroemdste films met hem. Naast zeventig filmscripts schreef Jean-Claude Carrière ook toneelstukken. Eén daarvan is ‘Het Terras’ over dubbellevens en mislukkingen in de liefde.

In ‘La Terrasse’ staat een vrouw op het punt haar man voor een minnaar te verruilen. Koffer gepakt, appartement bij de makelaar in de etalage, de Alfa Romeo van de minnaar kan elk moment voorrijden. De ruzie tussen man en vrouw wordt steeds op het moment suprème verstoord door de makelaar die potentiële huurders begint rond te leiden. Tot zover zou het toneelstuk een typische Tros-klucht kunnen zijn met veel deuren die op voorspelbare momenten door Piet Bambergen worden geopend.

Bij Carrière doen gewone mensen echter ongewone dingen. Zoals zelfmoord plegen vanaf het dakterras. Of een vrouwelijke makelaar die zo hard aan de man wil dat ze zich uitkleedt om iemand uit eten te vragen. Ongeschikte scènes voor de grootste familie van Nederland. De gebeurtenissen balanceren op de rand van onmogelijk maar zijn net realistisch genoeg om geloofwaardig te zijn.

Scriptschrijver is de Fransman Jean-Claude Carrière (67). ‘La Terrasse’ is een van de vier toneelstukken die hij zelf schreef. De rest van zijn werk bestaat uit bewerkingen van literatuur tot toneel. Toneelversies van ‘Cyrano de Bergerac‘, ‘The Unbearable Lightness of Being‘ en ‘Die Blechtrommel‘ komen van zijn hand. Legendarisch is de negen uur durende komische versie van de hindoebijbel, de ‘Mahabaratha‘.
Gebakken eitje

Inspiratie voor ‘La Terrasse’ haalde Carrière uit een waargebeurde situatie. Net na de Russische inval in Praag in 1968 huurde hij met de verbannen cineast Milos Forman voor twee weken een appartement in Parijs. Onder die dramatische omstandigheden werkten ze aan de komedie ‘Taking Off‘. Tijdens het werk kwamen continu potentiële nieuwe huurders over de vloer. Gestoord in hun werk hielden Carrière en Forman dan op met praten en observeerden de bezoekers, die zich van hen niets aantrokken.

In ‘La Terrasse’ zijn Carrière en Forman vervangen door een ruziënde man en vrouw die maar niet toekomen aan het uitpraten van hun frustraties door de interrupties van makelaar en cliënten. De makelaarsklanten vragen zich af of een gebakken eitje misschien tot de mogelijkheden behoort, vleien zich op bed neer of blijven op ander wijze rondhangen in het huis.

Carrière begon als gagman voor filmregisseur Jacques Tati. Die spoorde hem aan om in het café en op straat naar voorbijgangers te kijken en bij ieder een grappig verhaal te verzinnen. Vertaald naar film of toneel: alledaagse en daardoor geloofwaardige mensen die volstrekt belachelijke en onvoorspelbare dingen doen. Voor het slagen van een grap beschouwt Carrière identificatie met zijn personages als ‘absoluut noodzakelijk, de gouden regel’.

De personages in ‘La Terrasse’ bestaan uit eenzame, ongelukkige mensen met dubbellevens om hun mislukkingen te maskeren. Zo ontpopt een keurige man zich tot dakloze maar is hij te trots dat toe te geven.


1 Terwijl de vrouwelijke makelaar wanhopige pogingen doet om patser Maurice te versieren, denkt Etienne buiten de minnaar van zijn vrouw te zien Foto: Herman Sorgeloos
Geldgebrek

Carrière geniet vooral bekendheid als een van de belangrijkste scenarioschrijvers van de Europese film. Vooral zijn nauwe samenwerking met Luis Buñuel heeft prachtige films opgeleverd: Catherine Deneuve in ‘Belle de jour‘ als oerdegelijke echtgenote fantaserend over perverse prostitutie in een sjieke nachtclub. Of het verhaal achter een keurige man die op het perron zomaar een emmer water over een aantrekkelijke vrouw gooit in ‘Cet obscur objet du désir‘. En de bizarre gebeurtenissen rond een groep dinerende rijken in ‘Le charme discret de la bourgeoisie‘.

De combinatie van een carrière in film en toneel is opmerkelijk. Film en toneel zijn werelden apart. Waar in een film locaties aan elkaar kunnen worden gemonteerd, speelt toneel zich in één zaal af. Elke gebeurtenis die buiten het decor plaats vindt, moet worden beschreven door een van de acteurs. In een film gebeurt zoiets hoogstens uit geldgebrek zoals in Quentin Tarantino’s film ‘Reservoir Dogs’.

In een uur en drie kwartier voorstelling een verhaal spelen dat zich in werkelijkheid afspeelt tussen lunchtijd en zonsondergang is ook niet eenvoudig. Maar waar een film niet veel meer is dan tv kijken op een groot scherm met goed geluid zijn de acteurs op de planken tastbaar. Wanneer in een film iemand in de lens kijkt, lijkt het voor iedereen in de zaal alsof de acteur hem aankijkt. Zo niet bij toneel of theater.

Aan Watze Tiesema was de taak de grappenmakerij in het Nederlands te vertalen. Actrice Catherina ten Bruggencate maakt met het stuk haar regiedebuut. In de bar van het Ro Theater geeft een regelmatig toneelbezoekster van middelbare leeftijd haar mening over het stuk: ,,Ik vond het een beetje ouderwets toneel en het werd soms een beetje lauw gespeeld. Ik zit zelf in het vak en het kan gewoon beter. Maar de makelaar (Esther Scheldwacht) en de rijke jongeman (Stefan de Walle) worden heel overtuigend neergezet.”

Het Terras van Jean-Claude Carrière, regie Catherine Bruggencate. Tot 11 december in het Ro Theater (William Boothlaan 8, Rotterdam) iedere woensdag tot en met zaterdag. Aanvang 20.30 uur, reserveren (010) 404 70 70.

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.