Afvalglas als kleurrijk bouwmateriaal

Hun oorspronkelijke atelier, een donker hoekje onder een trap, heeft plaatsgemaakt voor een lichte open ruimte. Achterin bevinden zich twee ovens ter grootte van een inloopkast. Tientallen glazen kubussen op een witte tafel vormen een fraai palet van kleuren en patronen. Daarnaast stapeltjes glazen stenen. Sommige sluiten op elkaar als legostenen, andere lijken meer op schakels in een ketting.
Voor het Crystal House, een winkelpand in de chique Amsterdamse P.C. Hooftstraat, maakten twee Griekse promovendi, Faidra Oikonomopoulou en Telesilla Bristogianni, drie jaar geleden gebruik van massief glazen bakstenen, die ze liefkozend ‘dik glas’ noemen.

Grappig genoeg geeft glas dat normaal gesproken wordt weggegooid, omdat het niet geaccepteerd wordt in de recycling, vaak onverwacht mooie effecten als het wordt bewerkt. Het glas wordt vermalen, gesmolten en in een mal gegoten om te stollen. De oorspronkelijke vorm, de grootte van de korrels, de smelttemperatuur, en de snelheid van afkoelen hebben allemaal effect op het gietsel.

“Hoe hoger de temperatuur, hoe homogener het glas”, zegt Oikonomopoulou. “Dat betekent dat bij hogere temperaturen helderder glas ontstaat.” Bristogianni voegt daaraan toe dat de afkoelsnelheid invloed heeft op de kristallisatie. Tijdens een langzame koeling ontstaan er meer kristallen in het materiaal. “Glas smelten is als koken”, zegt ze. “Er zijn zoveel variabelen die tot een heel ander resultaat kunnen leiden.”

Monsters uit het Glas Lab, gemaakt van glas dat ongeschikt is voor recycling. Foto: Sam Rentmeester

Bouwsteen van duurzaamheid
Het Glas Lab heeft een proces ontwikkeld, Re3 Glass, dat afvalglas verandert in een visueel aantrekkelijk en duurzaam bouwmateriaal. De procedure bestaat uit het recyclen van glas dat buiten de recycling van potten en flessen valt, het verminderen van materiaal- en energiegebruik, en er een herbruikbaar bouwmateriaal van maken dat geen chemische lijm nodig heeft. Reduce, reuse, recycle. Die filosofie toegepast op afvalglas leverde de promovendi een nominatie op voor de New Material Award 2018. De jury noemde Re3 Glass een voorbeeld van duurzaamheid.

Oikonomopoulou en Bristogianni werden begeleid door prof.dr.ir. Rob Nijsse (Bouwkunde en Civiele techniek en Geowetenschappen) en dr.ir. Fred Veer (Bouwkunde) die een expertise hebben opgebouwd in het gebruik van structureel glas – massief glas dat zware belastingen aankan en waarmee gebouwd kan worden.

Vanwege de variatie in beschikbaar materiaal past Re3 glas waarschijnlijk beter binnen speciale architectuurprojecten dan bij grote industriële processen. De Griekse promovendi zouden het liefst relatief kleine producties draaien van Re3 glas voor gevels, tegels of interieurelementen. “Glazen stenen zijn de bouwstenen van circulariteit”, aldus Oikonomopoulo.

• Faidra Oikonomopoulou zal haar proefschrift Unveiling the third dimension of glass. Solid cast glass components and assemblies for structural applications verdedigen op 25 November 2019. Telesilla Bristogianni verwacht volgend jaar haar promotietraject af te ronden.