Acties tegen harde knip te laat voor Delft

“Wij hebben in Delft al in 2005 actie gevoerd tegen de invoering van de harde knip”, vertelt Lennert van den Boom van de Vereniging voor Studie- en Studentenbelangen in Delft. “Wij vonden het dus niet noodzakelijk iedereen weer op te trommelen voor de plaatselijke acties die aanstaande dinsdag in verschillende studentensteden plaatsvinden. We doen wel met de landelijke acties mee die op acht december in Den Haag gaan plaatsvinden.”

De landelijke acties gebeuren naar aanleiding van het besluit van Minister Plasterk om de knip per 2010 landelijk in te voeren. In de Studentenkamer, het officiële overleg met de minister dat gisteren plaatsvond, bleek vooral de LSVb moeilijk te kunnen leven met Plasterks voornemen om de masteropleidingen tot verboden terrein te verklaren voor studenten zonder bachelordiploma. Vice-voorzitter Janosz Betko voorspelt dat studenten uit angst voor grote studievertraging wel twee keer zullen nadenken voor ze aan een buitenlands avontuur beginnen of bestuurlijk actief worden. Bovendien twijfelt hij aan het nut van de knip. “Er is geen bewijs dat de harde knip mensen tot een bewustere keuze dwingt. Misschien moet de minister eerst eens een onderzoek laten doen naar het nut van de maatregel.”

Maar daarin heeft Plasterk geen trek. “Meten is niet altijd weten. Ik verwacht eigenlijk pas op de lange termijn aantoonbare effect.” Ook wil hij niet dat universiteiten eindeloos zelf blijven bepalen of ze met een harde knip werken. “Dan krijg je een lappendeken. De harde knip is een systeemeigenschap van het bachelor-masterstelsel: je hoort het diploma nodig te hebben om aan de master te beginnen. Nu krijgt een student na drieënhalf jaar een keer een mailtje waarin staat te lezen dat hij genoeg punten heeft voor zijn bachelor. Ik wil dat studenten na drie jaar een bewuste keuze maken.”

Met de door de commissie-Dijsselbloem bepleite terughoudendheid bij grote onderwijsvernieuwingen heeft de harde knip volgens Plasterk evenmin te maken. “Dit is geen nieuwe blauwdruk die we over hoger onderwijs rollen. Het bachelor-masterstelsel bestaat al. En wat het draagvlak in het veld betreft: ik heb met universiteitenkoepel VSNU overlegd en die steunen me. Voor studenten begrijp ik best dat het vervelend is om op een paar punten de start van een master te missen. Dus zeg ik: even doorbijten.”

De LSVb geeft zich echter niet zomaar gewonnen. Acties zullen volgen, lieten zij de minister weten. Die nam de aankondiging met een glimlach en een knikje ter kennisgeving aan.

Aanstaande dinsdag wordt bij de helft van de universiteiten tegen de knip gedemonstreerd. “Studenten in Nijmegen, Groningen, Wageningen, Eindhoven, Utrecht en de Vrije Universiteit doen mee”, laat actieleider Sanne Struik van de LSVb desgevraagd weten.

In Delft twijfelt men of welke actie dan ook de harde knip nog kan voorkomen. “We hebben voordat het besluit viel al vijfduizend handtekeningen tegen de knip verzameld”, vertelt van den Boom. “Dat heeft het college van bestuur destijds naast zich neergelegd.” In Delft wordt de harde knip daarom al in 2009 ingevoerd. Menno van der Kamp van studentenpartij Oras ziet het daarom zwaar in. “Wij hebben eigenlijk de harde knip al, dus we kunnen ‘m niet meer tegenhouden. We kunnen hoogstens anderen advies geven over wat wel en niet aanvaardbaar is bij de invoering.”

Van den Boom is wel blij dat de discussie nu ook landelijk is opgelaaid. “Misschien dat we van hogerhand nog iets tegen de invoering kunnen doen. Er wordt overigens ook op Europees vlak over gesproken. Zo zit een collega van mij nu in Bulgarije bij een overleg van de European Student Union waar dit onderwerp ook ter sprake zal komen. Het speelt dus ook elders waar de Ba/Ma structuur is ingevoerd. Maar in Nederland wel meer.”

“Wij hebben in Delft al in 2005 actie gevoerd tegen de invoering van de harde knip”, vertelt Lennert van den Boom van de Delftse studentenvakbond VSSD. “Wij vonden het dus niet noodzakelijk iedereen weer op te trommelen voor de plaatselijke acties aanstaande dinsdag in verschillende studentensteden. We doen wel met de landelijke acties mee die op acht december in Den Haag.”

Aanleiding voor alle acties is het besluit van minister Plasterk van onderwijs om de knip per 2010 landelijk in te voeren. In de Studentenkamer, het officiële overleg met de minister dat gisteren plaatsvond, bleek vooral de LSVb moeilijk te kunnen leven met Plasterks voornemen om de masteropleidingen tot verboden terrein te verklaren voor studenten zonder bachelordiploma.

Vice-voorzitter Janosz Betko voorspelt dat studenten uit angst voor grote studievertraging wel twee keer zullen nadenken voor ze aan een buitenlands avontuur beginnen of bestuurlijk actief worden. Bovendien twijfelt hij aan het nut van de knip. “Er is geen bewijs dat de harde knip mensen tot een bewustere keuze dwingt. Misschien moet de minister eerst eens een onderzoek laten doen naar het nut van de maatregel.”

Maar daarin heeft Plasterk geen trek. “Meten is niet altijd weten. Ik verwacht eigenlijk pas op de lange termijn aantoonbare effect.” Ook wil hij niet dat universiteiten eindeloos zelf blijven bepalen of ze met een harde knip werken. “Dan krijg je een lappendeken. De harde knip is een systeemeigenschap van het bachelor-masterstelsel: je hoort het diploma nodig te hebben om aan de master te beginnen. Nu krijgt een student na drieënhalf jaar een keer een mailtje waarin staat te lezen dat hij genoeg punten heeft voor zijn bachelor. Ik wil dat studenten na drie jaar een bewuste keuze maken.”

Met de door de commissie-Dijsselbloem bepleite terughoudendheid bij grote onderwijsvernieuwingen heeft de harde knip volgens Plasterk evenmin te maken. “Dit is geen nieuwe blauwdruk die we over hoger onderwijs rollen. Het bachelor-masterstelsel bestaat al. En wat het draagvlak in het veld betreft: ik heb met universiteitenkoepel VSNU overlegd en die steunt me. Voor studenten begrijp ik best dat het vervelend is om op een paar punten de start van een master te missen. Dus zeg ik: even doorbijten.”

Maar de LSVb geeft zich niet zomaar gewonnen. Acties zullen volgen, lieten zij de minister weten. Die nam de aankondiging met een glimlach en een knikje ter kennisgeving aan.

Aanstaande dinsdag wordt bij de helft van de universiteiten tegen de knip gedemonstreerd. “Studenten in Nijmegen, Groningen, Wageningen, Eindhoven, Utrecht en de Vrije Universiteit doen mee”, laat actieleider Sanne Struik van de LSVb desgevraagd weten.

In Delft twijfelt men of welke actie dan ook de harde knip nog kan voorkomen. “We hebben voordat het besluit viel al vijfduizend handtekeningen tegen de knip verzameld”, vertelt van den Boom. “Dat heeft het college van bestuur destijds naast zich neergelegd.”

In Delft wordt de harde knip daarom al in 2009 ingevoerd. Menno van der Kamp van studentenpartij Oras ziet het somber in. “Wij hebben de harde knip eigenlijk al, dus we kunnen ‘m niet meer tegenhouden. We kunnen hoogstens anderen advies geven over wat wel en niet aanvaardbaar is bij de invoering.”

Van den Boom is wel blij dat de discussie nu ook landelijk is opgelaaid. “Misschien dat we van hogerhand nog iets tegen de invoering kunnen doen. Er wordt overigens ook op Europees vlak over gesproken. Zo zit een collega van mij nu in Bulgarije bij een overleg van de European Student Union waar dit onderwerp ter sprake zal komen.”