Nieuw vak Blue Engineering gaat over waarden

Dit kwartaal volgen voor het eerst zo’n negentig studenten aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek het keuzevak Blue Engineering. Uniek aan het vak is dat er geen docent aan te pas komt. Vier studenten vervullen de rol van facilitator: Vanessa Schaller, Emma Little, Gheylla Liberia and Mike O’Hanrahan. Vorig jaar vond er eerst een proef plaats met veertig studenten bij Civiele Techniek en Geowetenschappen.

De Duitse techniekfilosoof professor dr. André Baier ontwikkelde het vak tien jaar geleden aan de Technische Universiteit Berlijn als raamwerk voor studenten om zich te bezinnen op hun technische prestaties en op de eigen sociale en ecologische verantwoordelijkheden. Dat gebeurde in interactieve bijeenkomsten die volgens Baier uiteindelijk leiden tot een netwerk van ingenieurs die inclusief, democratisch en ecologisch bewust werken.

Vanessa Schaller studeerde natuurkunde aan de TU München en volgt een tweede master in ecological engineering en industrial ecology aan de TU Delft en de Universiteit Leiden. Tijdens de coronaperiode volgde ze met medestudent Emma Little online het vak Blue Engineering bij de TU Berlijn. Dit moeten we ook in Delft hebben, bedachten ze toen. De naam veranderde in ‘Sustainability in Engineering’.

“Je leert van je medestudenten”, vertelt Schaller. “Ik leert dat er altijd verschillende perspectieven zijn op ieder onderwerp en dat er, anders dan bij technische opdrachten, niet één juiste oplossing is. In Delft krijgen we veel technische vakken, soms aangevuld met ethiek. Maar bij Blue Engineering leerden we voor het eerst verbindingen te leggen tussen techniek, maatschappij en natuur.”

“Het vak is verdeeld in drie fasen waarbij bouwblokken een centrale rol spelen”, vertelt CiTG-docente Martine Rutten die Schaller en Little vorig jaar een kans gaf het nieuwe vak met een kleine groep studenten uit te proberen. In de eerste fase discussiëren studenten aan de hand van bepaalde opdrachten of onderwerpen (bouwblokken) over de waarde van techniek. Het moet hen de ogen openen voor het feit dat techniek altijd gevolgen heeft voor natuur en maatschappij.

‘Studenten worden zich bewust van hun eigen waarden’

In de tweede fase gaan studenten aan het werk met bestaande bouwblokken naar keuze over bijvoorbeeld het basisinkomen, gelijk, geplande veroudering, conflicten en eerlijke arbeid. De werkvormen zijn gevarieerd en omvatten discussies, rollenspel en ontwerpen.

In de slotfase maken studenten samen een nieuw bouwblok over een onderwerp dat hen bezighoudt en ze bedenken daar geschikte werkvormen bij. Zo groeit de bibliotheek met steeds weer nieuwe bouwblokken over actuele onderwerpen.

Gevraagd naar de waarde van het vak antwoordt Schaller na enige aarzeling: “Dit vak gaat over persoonlijke ontwikkeling. Studenten worden zich bewust van hun eigen waarden en ze gaan nadenken over hoe ze die kunnen integreren met hun studie.”

• Meer over Blue Engineering lees je op deze website. Baier schreef een publicatie over zijn methode in het blad Science and Engineering Ethics. Een lijst met meer dan 150 bouwblokken geeft een veelzijdig beeld van waar het vak over kan gaan.