Veertien Delftse onderzoekers ontvangen Veni-beurs

Wie zijn deze gehonoreerde Delftse onderzoekers en wat zijn hun plannen?

Dr. Abel-John Buchner (3mE) wil de geslachtsdaad van malariamuggen verstoren. Muggen paren heel kunstig in de lucht met een geslachtsdans die minstens zestien seconden duurt. Buchner zal het synchroon vliegen van parende muggen heel precies vastleggen met als doel het succes van de paring te kunnen belemmeren.

Het voorstel van dr. Jesper Cockx (EWI) doet denken aan een matroesjka, een holle houten pop die steeds kleinere in elkaar passende poppen in zich bergt. Cockx werkt aan de kwaliteitsverbetering van computerprogramma’s. Hij wil software ontwikkelen om programmeertalen te testen, want alleen een foutloze programmeertaal kan de correctheid van applicaties juist beoordelen. Met een compacte kerntaal binnen een programmeertaal is de correctheid van applicaties te waarborgen.

Vliegtuigen gaan decennia mee. Dus moet je bij het ontwerp ervan rekening houden met het klimaat en de vervuilingsgraad van de toekomst, betoogt dr. Irene Dedoussi (L&R). In haar onderzoek wil ze vaststellen hoe die toekomstige omstandigheden de huidige beslissingen over verduurzaming van de luchtvaart beïnvloeden.

Dr. Dorine Duives (CiTG) zal in veldstudies het effect op mensenmassa’s bestuderen van geautomatiseerde aanwijzingen zoals matrixborden, pijlen en verkeerslichten. Een beter begrip van de invloed van informatie op een menigte kan de veiligheid in voetgangersgebieden verbeteren.

Dr. Laura Ferranti (3mE) ontwikkelt een ingebouwde informatietechnologie, Harmonia genaamd, voor alles dat autonoom vliegt, rijdt en vaart. Harmonia stelt drones, auto’s en boten in staat te communiceren met elkaar en met de mensen die er tussendoor lopen. Harmonia moet een betrouwbare mobiele robotica in de echte wereld worden. 

Dr. Anahita Jamshidnejad (L&R) gaat autonome zoek- en reddingsdrones maken voor situaties die te gevaarlijk zijn voor menselijke reddingswerkers. Daarbij is de grootste uitdaging dat de drones zelfstandig besluiten moeten maken onder onzekere omstandigheden.  

Buiten wijst een gps ons de weg, maar er is nog geen algemeen beschikbare technologie die dat binnenshuis kan, stelt dr.ir.drs. Manon Kok (3mE). Ze gaat daarom een 3D-navigatie ontwikkelen voor binnen. Ze maakt daarbij gebruik van metingen van magneetvelden en bewegingen met een smartphone.

Majoranadeeltjes staan kandidaat als quantumbit: de basiseenheid van de quantumcomputer in ontwikkeling. De onverstoorbaarheid is de belangrijkste troef van een Majorana, maar ook het grootste obstakel bij het uitlezen van de quantumtoestand. Dr. Filip Malinowski (QuTech) gaat nu één enkel elektron gebruiken om een Majoranadeeltje mee af te tasten.

Dr.ir. Eline van der Kruk (3mE) wil een computersimulatie ontwikkelen die voorspelt welke bewegingsbeperkingen bij iemand kunnen optreden, meestal als gevolg van veroudering of een spieraandoening. Een tijdige interventie kan voorkomen dat iemand zijn beperkingen gaat compenseren, wat vaak leidt tot bewegingsproblemen en versnelde slijtage.

De afgelopen vier jaar bestudeerde dr. Matús Rybak (EWI) op de Leidse Sterrewacht het ontstaan van sterren in het jonge heelal. Met de Veni-beurs zet hij zijn onderzoek voort bij de terahertz groep van de TU Delft (EWI). Deze groep ontwikkelt supergeleidende nano-elektronica waarmee signalen uit het vroegste universum zijn te ontvangen.  

Historisch gezien zijn kantoren ontworpen door mannen voor mannen, zegt Dr. Amy Thomas (BK). Aan de hand van de architectuur- en interieurgeschiedenis vraagt zij zich af: wat zegt het kantoorontwerp vanaf de jaren vijftig over de opvattingen over de rolmodellen van man en vrouw? Vrouwen werden gezien als ondersteunend en minder bekwaam, en werden daarom in lager betaalde verzorgende posities geplaatst. Mannen kregen attributen als ambitie, kracht en zelfvertrouwen en kwamen daadoor in meer leidinggevende posities terecht. In hoeverre heeft de werplek invloed gehad op de gelijkheid tussen de seksen, en op het welzijn, de gezondheid, de status en de loopbaanontwikkeling van de vrouw?

Computersimulaties zijn onmisbaar voor het maken van voorspellingen over complexe processen – zoals de verspreiding van een epidemie. Dr. Deepesh Toshniwal (EWI) wil nauwkeurige computersimulaties ontwikkelen met een wiskundige techniek (splines) die verschillende krommen naadloos aan elkaar past. Hij wil de toepassing van die techniek ook theoretisch onderbouwen.

Dr. Aikaterini Varveri (CiTG) gaat op zoek naar een circulair wegdek dat eindeloos te hergebruiken is. De uitdaging is om klimaatbestendige materialen te ontwikkelen die geschikt zijn voor meervoudig hergebruik en recycling, zonder dat de prestaties verslechteren. Daartoe gaat Varveri de interactie tussen de componenten bestuderen op micro- en macroniveau.

Hallo, contact? Theoretisch zijn vastestofbatterijen superieur in veiligheid en prestaties aan de huidige lithium-ion batterijen. Dat schrijft dr.ir. Alexandros Vasileiadis (TNW) in zijn onderzoeksvoorstel. Het probleem met dit type batterijen ligt in de slechte elektrische contacten. Vasileiadis gaat die nu in detail analyseren in de hoop om tot ontwerprichtlijnen te komen voor dit nieuwe batterijtype.

Succespercentage
NWO kent jaarlijks Veni-beurzen toe. In totaal dienden in deze ronde 1127 onderzoekers een onderzoeksvoorstel in. Daarvan zijn er 162 gehonoreerd. Dat komt neer op een succespercentage van veertien procent. De aanvragen werden door middel van peer review beoordeeld door externe deskundigen uit de betreffende vakgebieden. Met deze Veni-ronde is een totaalbedrag van 41,5 miljoen euro gemoeid.

Veni-beurzen zijn onderdeel van het talentprogramma van NWO. Er zijn subsidies voor wetenschappers op verschillende momenten in hun carrière. Naast de Veni’s zijn er Vidi-beurzen voor ervaren wetenschappers en Vici-beurzen voor senior wetenschappers. Ze zijn vernoemd naar het bericht dat Julius Caesar na een gewonnen veldslag aan de senaat van Rome stuurde: veni, vidi, vici (ik kwam, ik zag, ik overwon).