Vijf tips om beter over je onderzoek te vertellen

Jarenlang zwoegen terugbrengen tot een pakkende tekst van 750 woorden. Dat is cru gezegd de opdracht die promovendi krijgen in het nieuwe vak sharing your research and work as simple as a TEDxTalk van de Graduate School. Kan dit met elk onderzoek en is elke promovendus geschikt?

Docent Alexandra Sips, ook verbonden aan TEDxDelft, heeft er een eerste cursus opzitten. Stedenbouw, vliegtuigonderhoud, bouwmaterialen, tunnels en implantaten: het zijn vijf voorbeelden van onderwerpen waarmee haar studenten, promovendi in verschillende stadia van hun onderzoek, zich bezighouden en die ze toegankelijk moesten maken.

Kun je overal een pakkend verhaal van maken?
“Zeker. Mensen met een technische achtergrond zijn goed met woorden, maar ze willen hun onderzoek niet simpeler maken dan het is. Het is de kunst om zo simpel mogelijk te vertellen zonder dat het zo simpel wordt dat het verhaal niet meer klopt. Het verschilt van persoon tot persoon hoe gemakkelijk dat gaat. Sommigen denken dat hun onderzoek intelligenter overkomt als ze allerlei grafieken en details in hun artikel stoppen. Maar less is more.”

Die 750 woorden zijn voor hen wel heel weinig. Waarom dat aantal?
“Het is moeilijker om een verhaal in heel weinig woorden neer te zetten. Maar als dat lukt, geeft dat een basis die je kunt uitbouwen als je weer langere artikelen moet schrijven of als een praatje klaar moet hebben.”

‘Je moet in staat zijn om op een toegankelijke manier te vertellen’

Lukt het iedereen?
“De meesten wel. Het is vooral een kwestie van hoeveel tijd iemand erin wil steken. Het doel is om zodanig over een onderzoek te kunnen vertellen dat mensen zonder een technische achtergrond het kunnen begrijpen. Je moet in staat zijn om dat op een toegankelijke manier te doen, ook al is een onderwerp complex. Het is zoeken naar hoe ver je daarin kunt gaan.”

Waar worstelen jouw studenten mee bij het schrijven?
“Ze zien niet altijd het belang van emotie in een verhaal. Dat hoeft niet heel diepgaand te zijn: al zou je het hebben over de reis die jouw onderzoek voor jou was. Aristoteles zei het al: om de aandacht vast te houden moet 65 procent van je verhaal pathos, emotie, bevatten. Technische onderzoekers zijn het juist gewend om 100 procent logos, argumenten vanuit de rede, te gebruiken. Volgens Aristoteles bevat een goed verhaal slechts 25 procent logos. De overige 10 procent is ethos. In het geval van de Delftse onderzoekers gaat het om het onderstrepen van de waarde van de universiteit en van wat zij zelf hebben bereikt: het maatschappelijk belang.”

Waarom is het belangrijk dat onderzoekers hun verhaal goed kunnen vertellen?
“In dit tijdperk speelt zichtbaarheid een belangrijke rol. Hoe meer mensen je wilt bereiken, hoe toegankelijker je zult moeten vertellen. Onderzoek wordt steeds meer multidisciplinair. In het contact met onderzoekers uit andere velden moet je duidelijk kunnen vertellen waar je mee bezig bent. Bij aanvragen voor onderzoekspotjes moet je ook steeds vaker de maatschappelijke relevantie van je onderzoek duidelijk kunnen maken.”

Heb je je studenten daarvan kunnen overtuigen?
Lachend leest Sips de feedback voor van één van haar studenten: ‘Dit vak heeft me geholpen om mijn eigen onderzoek beter te begrijpen’. “Veel onderzoekers zijn erg bescheiden en zo gewend aan hun eigen onderzoek dat ze het speciale ervan niet meer zien. Je zit op een gouden ei als je goed kunt communiceren, want heel veel onderzoeken zijn het waard om gedeeld te worden.”

In oktober geeft Alexandra Sips voor de tweede keer het vak ‘sharing your research and work as simple as a TEDxTalk’. (Foto: Annebel Eppinga)

Vijf tips van Alexandra Sips:

1. Bedenk welk publiek je wilt aanspreken: wat vinden zij belangrijk, welke zin moet door hun hoofd galmen na het lezen of horen van jouw verhaal?
2. Bedenk je kernboodschap. Om die te vinden adviseert Sips om je verhaal in één minuut te vertellen aan iemand die niet in jouw onderzoeksveld zit. Laat diegene daarna in één zin concluderen waar jouw verhaal over ging. Dan heb je een indicatie van je kernboodschap.
3. Voeg anekdotes, verhalen en voorbeelden toe om het verhaal aantrekkelijk te maken.
4. Vertel vanuit jouw passie. Mensen luisteren alleen als ze merken dat je het zelf leuk vindt wat je vertelt.
5. Toon kwetsbaarheid: vertel wat er mis ging in je onderzoek, welke obstakels je bent tegengekomen. Mensen houden niet van perfectie, maar van verhalen waarin problemen uiteindelijk worden opgelost.